Zbija ciśnienie i cholesterol. Bije na głowę oliwę z oliwek
Mniej znany niż olej słonecznikowy czy oliwa z oliwek, olej rydzowy kryje w sobie niezwykłe bogactwo składników odżywczych. Ten tłoczony na zimno tłuszcz z nasion lnianki siewnej może przynieść naszym organizmom wiele korzyści. Co sprawia, że jest zdrowszy niż oliwa z oliwek?
1. Niedoceniany tłuszcz
Olej rydzowy, zwany również olejem z lnianki, jest produkowany z nasion lnianki siewnej – rośliny z rodziny kapustowatych, która od wieków rośnie na polskich polach. Choć jego nazwa może sugerować związek z grzybami rydzami, w rzeczywistości pochodzi od staropolskiego określenia "rydzawy", nawiązującego do charakterystycznej, czerwonawej barwy oleju.
Proces tłoczenia na zimno sprawia, że olej rydzowy zachowuje wszystkie cenne składniki odżywcze, które często tracone są podczas rafinacji innych olejów. Jego barwa może wahać się od złocistej przez złocisto-zieloną aż po brunatną, a smak – w zależności od rodzaju lnianki – bywa lekko cebulowy lub orzechowy. Największe plantacje lnianki znajdują się w Wielkopolsce, co czyni ten region polskim centrum produkcji oleju rydzowego.
Bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym omega-3 i omega-6, stanowi niemal 90 procent składu oleju z lnianki. Dodatkowo dostarcza on witamin z grupy B oraz witamin A i E. Regularne spożywanie tego oleju może przyczynić się do poprawy zdrowia i wyglądu, wpływając pozytywnie na wiele aspektów funkcjonowania organizmu.
Witamina A zawarta w oleju rydzowym wspiera prawidłowe funkcjonowanie wzroku, szczególnie fotoreceptorów w siatkówce oka, co przekłada się na lepsze widzenie o każdej porze dnia. Olej ten korzystnie wpływa również na pracę wątroby, pomagając w usuwaniu toksyn, regulacji produkcji żółci oraz obniżaniu poziomu "złego" cholesterolu we krwi. Dzięki wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych i witamin wzmacnia odporność organizmu oraz wspiera układ krążenia, chroniąc przed takimi schorzeniami jak zawał czy udar.
Osoby z nadciśnieniem tętniczym mogą szczególnie skorzystać z właściwości oleju z lnianki, gdyż pomaga on obniżać ciśnienie krwi. Jednak ci, którzy borykają się z niskim ciśnieniem, powinni stosować go ostrożnie i skonsultować się z lekarzem. Obecność witamin z grupy B wpływa korzystnie na samopoczucie i funkcje układu nerwowego, a lecytyna zawarta w oleju poprawia koncentrację.
Olej rydzowy ma również zastosowanie w pielęgnacji skóry, włosów i paznokci. Dzięki wysokiej zawartości witaminy E, zwanej "witaminą młodości", pomaga zachować jędrność i zdrowy wygląd skóry. Może być stosowany zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, przyspieszając regenerację naskórka, łagodząc podrażnienia oraz wspomagając leczenie zmian skórnych, takich jak trądzik czy odleżyny.
Ciekawostką jest, że lej z lnianki może służyć jako naturalny środek odstraszający kleszcze. Po spryskaniu miejsc potencjalnie narażonych na obecność tych pasożytów roztworem wody i oleju rydzowego powstaje niewidoczna, lepka warstwa, która uniemożliwia kleszczom przemieszczanie się i rozmnażanie.
Warto pamiętać, że olej rydzowy najlepiej spożywać na zimno, aby w pełni wykorzystać jego wartości odżywcze. Poddawanie go wysokim temperaturom może prowadzić do utraty cennych składników. Doskonale komponuje się z sałatkami, pieczywem i dipami, a jego charakterystyczny smak wzbogaca potrawy z sałatą, pomidorami, serem kozim, ziemniakami czy kaszą. Dawniej chętnie dodawano go do śledzi oraz maczanek do chleba, co podkreśla jego uniwersalność w kuchni.
2. Zdrowszy niż oliwa z oliwek
Olej rydzowy (tłoczony z lnianki siewnej, Camelina sativa) zyskuje na popularności dzięki swoim wyjątkowym właściwościom zdrowotnym, które w niektórych aspektach przewyższają oliwę z oliwek. Oto kilka powodów, dlaczego olej rydzowy może być uznawany za zdrowszy:
Lepszy profil kwasów tłuszczowych
Olej rydzowy charakteryzuje się wyjątkowo wysoką zawartością kwasów tłuszczowych omega-3 (kwas alfa-linolenowy, ALA), które są kluczowe dla zdrowia serca, mózgu i układu odpornościowego. Ma także korzystny stosunek kwasów omega-6 do omega-3, wynoszący około 2:1, co sprzyja utrzymaniu równowagi kwasów tłuszczowych w diecie. W oliwie z oliwek dominują kwasy omega-9 i zawartość omega-3 jest stosunkowo niska.
Bogactwo witaminy E
Olej rydzowy jest niezwykle bogaty w witaminę E (tokoferole), która działa jako silny przeciwutleniacz. Witamina E chroni komórki przed stresem oksydacyjnym i starzeniem się. Choć oliwa z oliwek również zawiera witaminę E, jej poziom jest zazwyczaj niższy niż w oleju rydzowym.
Niższa zawartość tłuszczów nasyconych
Olej rydzowy zawiera mniej tłuszczów nasyconych niż oliwa z oliwek, co może być korzystne dla osób dbających o zdrowie układu krążenia.
Przyjazność dla osób z alergiami
Olej rydzowy jest naturalnie bezglutenowy i rzadko powoduje reakcje alergiczne. Może być lepszym wyborem dla osób z wrażliwością na oliwki czy produkty śródziemnomorskie.
Stabilność i wszechstronność
Dzięki obecności antyoksydantów olej rydzowy jest stosunkowo stabilny, mimo dużej zawartości kwasów omega-3. Nadaje się zarówno do sałatek, jak i lekkiego smażenia, chociaż warto pamiętać, że podobnie jak oliwa z oliwek, najlepiej spożywać go na zimno, aby zachować pełnię składników odżywczych.
