Barwniki w żywności - rodzaje, zastosowanie, bezpieczeństwo

Barwniki w żywności to substancje bardzo popularne i obecne w niemal wszystkich produktach spożywczych. Choć przyjęło się sądzić, że są one szkodliwe dla zdrowia, nie jest to do końca prawda. Oczywiście istnieją takie substancje, które mogą sprzyjać rozwojowi chorób nowotworowych lub przyczyniać się do wystąpienia reakcji alergicznych, ale spora część z nich to naturalne barwniki, które są bezpieczne dla naszego zdrowia. Zobacz, jak dzielą się barwniki w żywności i jak czytać etykiety.

1. Do czego służą barwniki spożywcze?

Głównym zadaniem barwników jest poprawa wyglądu potraw i produktów spożywcych. Podczas produkcji mnóstwo składników traci swoją naturalną barwę, przez co konieczne jest jej przywrócenie, aby dany produkt nie stracił swojej atrakcyjności.

Barwniki wykorzystuje się także do farbowania produktów, które naturalnie są bezbarwne. Czasem używa się ich także do podbicia konkretnego smaku, który psychologicznie kojarzy się z danym kolorem.

Na rynku można spotkać barwniki syntetyczne i naturalne. Na etykietach produktów spożywczych oznaczane są literką "E".

2. Barwniki naturalne

Naturalne barwniki spożywcze zwykle są pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub mineralnego. Stosowano je już od setek lat, nie tylko do barwienia produktów, ale także do wykonywania makijażu czy farbowania tkanin.

Obecnie barwniki te pozyskiwane są poprzez ekstrakcję danego surowca, ich koncentrację i izolowane odpowiednimi metodami. Tak przygotowane barwniki dodaje się do żywności. Większość barwników naturalnych nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Niestety nie wszystkie są bezpieczne - wyjątek stanowią na przykład srebro i złoto (opisywane znacznikami E174 i E175). Nadmiernie stosowane mogą wywołać zatrucie całego organizmu. Innym barwnikiem, który może wywołać problemy zdrowotne, jest chlorofilina (E141).

Barwniki naturalne stosowane są rzadko ze względu na cenę. Jeśli występują w danym produkcie, łączy się do z jego kosztem - czasem zdarza się, że za ten sam produkt, ale z barwnikami syntetycznymi zapłacimy dwa razy mniej.

Przykładowe barwniki naturalne:

• karetonoidy - pozwalają na uzyskanie barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej (w zależności od stężenia)
• antocyjany - barwią na czerwono
• karmel - z jego pomocą uzyskamy kolor brązowy lub czarny.

3. Barwniki syntetyczne

Syntetyczne barwniki spożywcze są mniej bezpieczne dla zdrowia, niż te naturalne. Jednakże nie wszystkie są dla nas szkodliwe. Dzielą sięone na organiczne i nieorganiczne. Barwniki organiczne to przede wszystkim:

• tartrazyna (E102),
• zieleń trwała (E143),
• błękit patentowy (E131),
• czerń brylantowa (E151)
• azorubina (E122).

Wśród barwników nieorganicznych wyróżnia się między innymi dwutlenek tytanu (E171) i aluminium (E173). Ogólnie rzecz biorąc barwniki te nie są szkodliwe dla zdrowia pod warunkiem, że nie są spożywane nadmiernie. Jeśli często sięgamy po produkty pełne sztucznych barwników, może mieć to pewne konsekwencje zdrowotne.

Barwniki syntetyczne są tańsze, dlatego to właśnie po nie częściej sięgają producenci żywności.