Co łączy banany, ziemniaki i fasolę? Zawierają składnik mogący zapobiegać nowotworom
Skrobia oporna to węglowodan odporny na działanie enzymów trawiennych, który ma wiele funkcji prozdrowotnych. Zalicza się go do kategorii błonnika i nazywa prebiotykiem, bo pozytywnie wpływa na mikrobiotę jelitową. Wspiera odchudzanie, reguluje poziom cukru, a według najnowszych badań – może też zapobiegać nowotworom układu pokarmowego.
1. Skrobia oporna a nowotwory
Na łamach "Cancer Prevention Research" naukowcy z uniwersytetów w Newcastle i Leeds opublikowali wyniki trwającego dziesięć lat badania o nazwie CAPP 2. Objęło ono 1000 pacjentów z zespołem Lyncha. To dziedziczny rak jelita grubego. Uczestnikom badania podawano codziennie przez dwa lata suplement skrobi opornej w postaci proszku, odpowiadający równowartości jednego, nie do końca dojrzałego banana.
Okazało się, że wbrew przypuszczeniom suplementacja skrobi opornej akurat u pacjentów z zespołem Lyncha nie wpłynęła na ograniczenie zapadalności na raka jelita grubego. Zmniejszyła za to ryzyko zachorowania na inne nowotwory: raka górnego odcinka przewodu pokarmowego, w tym raka przełyku, żołądka, dróg żółciowych, trzustki i dwunastnicy. Dobroczynny antynowotworowy wpływ skrobi utrzymywał się przez kolejne dziesięć lat.
- Odkryliśmy, że oporna skrobia zmniejsza liczbę nowotworów o ponad 60 proc. Efekt był najbardziej widoczny w górnej części jelit – wyjaśnił profesor John Mathers z Newcastle University i dodał, że to szczególnie ważne, bo nowotwory górnego odcinka przewodu pokarmowego są trudne do zdiagnozowania i często nie wykrywa się ich odpowiednio wcześnie.
- Uważamy, że oporna skrobia może zmniejszyć rozwój raka poprzez zmianę metabolizmu bakteryjnego kwasów żółciowych i zmniejszenie tych rodzajów kwasów żółciowych, które mogą uszkadzać nasze DNA i ostatecznie powodować raka. Wymaga to jednak dalszych badań – przyznał autor badania.
Wysokie spożycie tłuszczu w diecie przy jednocześnie niskim spożyciu błonnika wzmaga bowiem wydzielanie kwasów żółciowych przez wątrobę. Te z kolei stymulują enterocyty (krwinki czerwone) do proliferacji, czyli mnożenia się komórek i w ten sposób mogą promować onkogenezę.
2. W jaki sposób błonnik chroni przed rakiem?
Badacze odwołują się do badania z Japonii, które sprawdzało, w jaki sposób spożycie warzyw i owoców może chronić przed nowotworami dróg żółciowych. Okazało się bowiem, że poza kwasem foliowym czy witaminą C to właśnie nierozpuszczalny błonnik może istotnie zapobiegać nowotworom układu pokarmowego. Głównie dzięki funkcji odżywczej dla mikrobiomu jelitowego.
- Skrobia oporna jest pokarmem dla naszego mikrobiomu, na skutek czego powstają produkty odżywiające kolonocyty. Lepiej odżywione komórki, lepiej funkcjonują i to zmniejsza ryzyko chorób nowotworowych - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie mgr Celina Całka-Kinicka, dietetyk z Centrum Medycznego Damiana.
- W drodze rozkładu skrobi, czyli jako efekt uboczny tego procesu, powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, w tym kwas masłowy czy octowy lub propionowy. Są one wchłaniane przez kolonocyty, ponieważ te, jak każda inna komórka, mają swój metabolizm, do którego potrzebna jest energia - tłumaczy ekspertka.
Według badań to głównie kwas masłowy ma dobroczynny, immunoregulujący wpływ na komórki błony śluzowej przewodu pokarmowego.
- Wykazuje bardzo silne działanie przeciwnowotworowe. Dotychczasowe badania tej substancji koncentrowały się wokół nowotworów dolnego odcinka układu pokarmowego i dowiodły, że kwas masłowy chroni przed rakiem jelita grubego, odbytu i odbytnicy - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dietetyk Agnieszka Piskała-Topczewska.
Z kolei wyniki badań opublikowane w "Current Opinion in Gastroenterology" wskazały, że skrobia oporna zmniejsza stan zapalny i przez to niweluje ryzyko raka.
- Z drugiej strony skrobia podobnie jak inne rodzaje błonnika ma funkcję balastową. W kontekście raka jelita grubego oznacza to, że poprzez poprawę pasażu jelitowego, skrobia oporna minimalizuje ryzyko kontaktu komórek jelita grubego z toksynami, które mogą być jednym z czynników rozwoju raka jelita grubego. Mówiąc wprost, ułatwia ich usuwanie z organizmu. Z toksynami tymczasem mamy styczność na co dzień, spożywamy je m.in. wraz z pożywieniem, przez co mają do przebycia długą drogę przez nasz przewód pokarmowy. A im dłużej przebywają, dłuższy jest kontakt z komórkami jelita, tym większe ryzyko, że wyrządzą szkody - dodaje mgr Całka-Kinicka.
3. Jakie jeszcze właściwości ma skrobia oporna?
Skrobia to wielocukier zbudowany z dwóch cukrów prostych – amylozy i amylopektyny. W roślinach jest związkiem odpowiedzialnym za magazynowanie energii. Przez dekady uznawano, że skrobia to produkt całkowicie strawny dla ludzkiego organizmu, pod warunkiem, że poddana zostanie obróbce termicznej. Okazało się jednak, że jest rodzaj skrobi, której nasz organizm nie jest w stanie trawić, a mimo to korzysta z niej.
Stąd nazwa – oporna, bo nie poddaje się działaniu enzymów trawiennych i nie ulega wchłanianiu w jelicie cienkim. Są cztery rodzaje skrobi opornej, z czego trzy obecne w naszym pożywieniu: zielonych ziarnach zbóż, nasionach roślin strączkowych czy zielonych bananach.
- Trzeci typ to skrobia, którą jemy najczęściej. Powstaje na skutek schłodzenia produktów, które mają w sobie naturalnie skrobię. Ugotowane ziemniaki, ryż, makaron, które schłodziliśmy w lodówce, czy czerstwe pieczywo – tłumaczy Piskała-Topczewska.
Dieta bogata w skrobię oporną pozwala na lepsze pozyskiwanie składników mineralnych z pożywienia, jak magnez czy wapń.
Ponadto normuje poziom cholesterolu i trójglicerydów, a także jest niezstąpiona dla cukrzyków.
- Nie tylko nie podnosi indeksu glikemicznego potraw, ale wręcz obniża, dlatego powinni o niej pamiętać diabetycy - mówi Piskała-Topczewska. - Dwudniowy chleb dzięki skrobi opornej ma bardzo niski indeks glikemiczny i dostarcza znacznie mniej kalorii niż świeżo upieczony bochenek.
Zalecenia mówią o spożywaniu co najmniej 20 g skrobi opornej dziennie (ale nie więcej niż 60 g).
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
