Czubryca – rodzaje, właściwości, zastosowanie przyprawy

Czubryca to tradycyjną przyprawa kuchni bułgarskiej. Pozyskuje się ją z cząbru górskiego, a można ją kupić najczęściej w towarzystwie innych przypraw. Czubryca podkreśla smak zup, sosów i mięs, ale można ją dodawać również do serów, pomidorów i kanapek. Oprócz tego, że świetnie smakuje, posiada właściwości lecznicze. Co warto niej wiedzieć?

1. Co to jest czubryca?

Czubryca (czubrica) to przyprawa charakterystyczna dla kuchni bułgarskiej. Używa się jej głównie do zup, mięs, fasoli i serów, a także kanapek. Co interesujące, nie jest to wyłącznie mieszanka ziół, składającą się najczęściej ze sproszkowanej papryki, soli i czubricy. Prawdziwa czubryca to przede wszystkim cząber górski.

Czubrica jest pozyskiwana z cząbru górskiego (Satureja montana), gatunku rośliny z rodziny jasnotowatych, która jest spokrewniona z cząbrem ogrodowym. Cząber górski pochodzi z rejonu basenu Morza śródziemnego.

Jest byliną o skórzastych, małych listkach i intensywnym zapachu. To zasługa olejków eterycznych. Inne substancje obecne w cząbrze górskim to: garbniki, olejki lotne, żywice, karotenoidy, witamina C, prowitamina A, flawonoidy.

Zobacz film: "Żywność light pod lupą dietetyka"

Krzewinki rosną w zwartych kępach, są silnie rozgałęzione. Roślina osiąga wysokość 40-50 cm. Kwitnie na początku sierpnia drobnymi - białymi lub jasnoróżowymi - kwiatkami. W Polsce czubryca jest rzadko uprawiana, a szkoda, ponieważ to wdzięczna roślina ozdobna, zarówno ogrodowa, jak i doniczkowa.

W Polsce bardziej znaną i podobną przyprawą jest cząber ogrodowy, który w porównaniu do cząbru górskiego cechuje się mniejszą zawartość olejku eterycznego i mniej intensywnym aromatem i smakiem.

2. Zastosowanie czubrycy

Czubryca to roślina jadalna. Charakteryzuje się zdecydowanym, ostrym aromatem i korzennym smakiem. To doskonała przyprawa do:

• potraw z warzyw strączkowych,
• zup,
• pomidorów,
• ryb,
• mięs (zwłaszcza tłustych),
• sosów,
• serów,
• kanapek.

Czubrycę można dodawać zarówno świeżą, jak i suszoną. Aby ją pozyskać, można ścinać wierzchołki pędów lub całą część nadziemną z własnoręcznie hodowanej rośliny lub kupić ją w sprawdzonym sklepie z przyprawami.

3. Rodzaje czubrycy

Na rynku dostępny jest zarówno „czysty”, ususzony cząber górski, jak i jego mieszanki z innymi przyprawami. Chcąc zakupić zioło w sklepie, można natknąć się na jego trzy rodzaje. To cząber górski bez dodatków, czubryca zielona oraz czubryca czerwona.

Czubrycę najczęściej można kupić jako mieszankę przypraw, pod nazwami czubryca zielona i czubryca czerwona. Różnica tkwi w kolorze przyprawy, składzie i smaku, a co za tym idzie – również w jej zastosowaniu. Warto pamiętać, że w tej formule skład przyprawy „czubryca”, w zależności od firmy, może się nieco różnić.

I tak czubryca czerwona najczęściej zawiera cząber górski, czosnek, pieprz, chili, paprykę słodką, cebulę, rozmaryn, sól morską. Do czego ją dodawać? Pasuje do mięs, pomidorów i ogórków, leczo i różnych dań wegetariańskich, pikantnych gulaszów i sosów, ale również kanapek, tostów, twarogu, jajek w majonezie. Nadaje daniom pikantny, bardzo wyrazisty smak.

Z kolei czubryca zielona zwykle zawiera: cząber górski, czosnek, zieloną paprykę, sól morską, lubczyk. Jest delikatniejsza w smaku niż czubryca czerwona, ma także o wiele bardziej wyczuwalny aromat. Pasuje do kanapek, ogórków, pomidorów, twarogu, masła i sałatek (zwłaszcza z fetą), surówek, sosów, a także do jajecznicy, rosołu oraz do zapiekanek i pizzy.

Czasem można również kupić czubrycę żółtą, której kolor nadaje kurkuma oraz curry. W składzie czubrycy żółtej można także znaleźć cząber górski, kozieradkę, sól morską, korzeń pietruszki, czosnek. Przyprawę dodaje się do warzyw – surowych i poddanych obróbce termicznej, dań wegetariańskich, twarogów i serów, zup, mięs i sosów.

4. Właściwości czubrycy

Ponieważ czubryca działa przeciwzapalne, antyseptyczne i wiatropędne, stosuje się ją w medycynie naturalnej. Przeciwdziała nadmiernej fermentacji jelitowej, działa lekko obstrukcyjnie i przeciwbiegunkowo. Przyczynia się do zahamowania rozwoju bakterii oraz drożdżaków.

Pobudza wytwarzanie soku żołądkowego. Ma zbawienny wpływ na trawienie (to dlatego dodaje się ją do jest do dań tłustych, mięsnych i z roślin strączkowych). Co ważne wspomaga również pracę wątroby – działa żółciopędnie i ochronnie na jej komórki.

Czubrycę można również dodawać do kąpieli w stanach zapalnych skóry. Na ukąszenia owadów warto zastosować napar z ziela lub nacierać swędzące miejsca sokiem ze świeżych liści. Czubryca odnajduje się również w kosmetyce. To składnik maseczek ściągających oraz toników do przemywania tłustej cery.