Huba – grzyb nadrzewny o wielu obliczach. Czy jest jadalny?
Huba to potoczna nazwa grzybów nadrzewnych. Są one charakterystyczne - porastają drzewa, pojawiają się też na drewnie. Te powszechnie występujące pasożyty drzew nie są trujące. Co więcej, ponieważ są jadalne, w kuchniach niektórych krajów cieszą się dużą popularnością. Co warto o nich wiedzieć?
1. Co to jest huba?
Huba to nazwa owocników grzybów nadrzewnych i nadrewnowych, które są znane w całej Europie, Ameryce Północnej i Azji. To organizmy o wielu obliczach. Pojawiają się na korzeniach, pniach i gałęziach zarówno żywych, jak i martwych drzew, a także na drewnie.
W Polsce występuje około 300 gatunków hub. Wiele z nich stanowi poważne zagrożenie dla roślin drzewiastych, ponieważ lokalizują się na drzewach zdrowych. Wówczas mogą prowadzić do zamierania drzewostanu. Są też takie, które atakują wyłącznie osobniki osłabione czy uszkodzone. Przyczyniają się do ich szybszego zamarcia i rozkładu.
Długość życia hub jest różna. Dzieli się je na dwie grupy. To: owocniki jednoroczne. Te w dobrych warunkach mogą przetrwać łagodną zimę, jednak nie zawsze wytwarzają zarodniki w następnym roku, owocniki wieloletnie - zarodniki najczęściej są wytwarzane co rok.
Wygląd i budowa hub są bardzo zróżnicowane. Tylko nieliczne to grzyby kapeluszowe, zbudowane z kapelusza i trzonu. Wiele gatunków to typowe huby. Niektóre są rozpostarte, pokrywające podłoże mniejszymi lub większymi powłokami i przyrośnięte do niego całą podstawą. Inne są nerkowate, konsolowate i kopytowate, półeczkowate, muszelkowate, kapeluszowate, krzaczkowate. Wyglądają zdecydowanie oryginalnie. Jest też wiele hub miękkich, z kapeluszami blaszkowatymi, jak na przykład boczniak ostrygowaty. Ich owocniki powstają pojedynczo lub tworzą skupiska.
2. Huby to pasożyty
Huby to pasożyty, które pojawiają się na żywych, starych i osłabionych drzewach. Niektóre to saprotrofy, to jest organizmy, które czerpią energię z martwych szczątków organicznych. Można je znaleźć na drewnie i obumarłych roślinach. Istnieją również huby, które są jednocześnie pasożytami i saprotrofami. Najpierw infekują zdrowe rośliny, a potem funkcjonują na nich już jako saprotrofy.
Dlaczego obecność hub źle działa na drzewa? Te szkodliwe grzyby infekcyjne rozwijające się wewnątrz drzew i pojawiające się jako narośla na ich różnych częściach wytwarzają enzymy, które źle wpływają na chemiczny rozkład najważniejszych składników drzewa: celulozy, ligniny i hemicelulozy. To dlatego ulega ono rozkładowi. Jednocześnie huba otrzymuje składniki odżywcze oraz energię niezbędną dla rozwoju.
Najczęściej drzewa atakują huby twarde o kopytowatym kształcie, takie jak: hubiak pospolity, błyskoporek podkorowy, czyreń dębowy, skórniak pomarszczony.
Niektóre huby nazywa się grzybami śmierci. Ich rozwój oznacza śmierć drzewa. To na przykład: rozszczepka pospolita, żółciak siarkowy, * korzeniowce schowane przy szyjce korzeniowej.
Huby to patogeny prowadzące do zniszczenia drzewa, ale i ważne ogniwo obiegu materii. Stanowią również pożywienie wielu zwierząt. Niegdyś z miąższu kapelusza huby wyrabiano łatwo zapalającą się hubkę, która była wykorzystywana do rozpalania ogniska.
3. Czy huba to grzyb jadalny?
Huby to najczęściej grzyby jadalne. Można je marynować, smażyć w panierce i dodawać do zup. W Polsce nie są popularne, w przeciwieństwie do Francji, Anglii czy Rosji.
Smak huby różni się od smaku innych grzybów. Co ważne do jedzenia nadają się tylko młode okazy. Starsze nie uwodzą smakiem, a wręcz przeciwnie.
Do najpopularniejszych gatunków hub należy hubiak pospolity. Nie mniej znanym gatunkiem huby jest zółciak siarkowy. Jest on także najczęściej wykorzystywany w kuchni. Inne popularne nazwy tego grzyba to huba żółta, huba siarkowa, grzyb siarkowy, żagiew topolowa czy żagiew Rostafińskiego.
4. Lecznicze właściwości huby
Nie można nie wspomnieć, że huba ma liczne właściwości lecznicze. Przede wszystkim można ją wykorzystać jako chłonny środek opatrunkowy. Zawarta w grzybie piptamina działa odkażająco, ma właściwości antybakteryjne (działa jak antybiotyk), wspomaga leczenie ran.
Z kolei herbata czy nalewka przygotowana z owocników pomaga przy stanach zapalnych, problemach z układem pokarmowym. Sprawdza się przy zwalczaniu pasożytów, wzmacnia odporność. Dzięki zawartej fenyloetyloaminie ma również działanie uspakajające. Oprócz tego różne związki obecne w owocnikach mają działanie bakteriobójcze, wspierają walkę z chorobami nowotworowymi i odkleszczowymi.
W sprzedaży dostępne są różnego rodzaju wyciągi, ekstrakty i herbaty, a w różnych źródłach można znaleźć przepisy i podpowiedzi, jak przygotować i wykorzystać huby.