Matcha - charakterystyka składniki odżywcze, zastosowanie w kuchni, kofeina
Jeśli jesteś na bieżąco z nowinkami świata kulinarnego, zapewne znasz już bohaterkę ostatnich miesięcy – matchę. Gastronomiczni hipsterzy dodają ją do wszystkiego: ciast, deserów, lodów, warzywnych koktajli, a nawet do porannej kawy z mlekiem, chwaląc się zielonym dziełem na portalach społecznościowych. Ci, którzy zamiast wyglądu cenią prozdrowotne właściwości, powinni tropem Japończyków włączyć ją do swojej codziennej diety. Co sprawia, że matcha jest tak wyjątkowa?
1. Charakterystyka zielonej herbaty matcha
Matcha to nic innego jak zmielona zielona herbata, która w konsystencji po zaparzeniu przypomina raczej kawę. W dosłownym tłumaczeniu matcha to „herbata w proszku”. W przeciwieństwie do tradycyjnego parzenia zielonej herbaty, pijąc matchę, połykamy także zmielone na pył liście herbaty, czyli najbardziej wartościową część rośliny. Stężenie przeciwutleniaczy jest tak duże, że do przygotowania jednej porcji napoju wystarczy pół łyżeczki proszku zalanego filiżanką gorącej, ale nie wrzącej wody (70 stopni Celsjusza). Napój mieszamy specjalnym bambusowym pędzlem, który tworzy zieloną piankę.
2. Bogate źródło składników oodżywczych
Matcha jest wykonana z wysokiej jakości zielonej herbaty, której liście spożywamy w całości. Dzięki temu zapewniamy sobie dużo bogatsze źródło składników odżywczych niż z wywaru powstałego z wysuszonych liści zielonej herbaty.
W matchy znajdziemy niewielkie ilości minerałów i witamin, ale za to bardzo dużo antyoksydantów zwanych polifenolami, które dzięki swoim właściwościom są wykorzystywane w profilaktyce i leczeniu chorób serca, cukrzycy i nadciśnienia oraz zatrzymywaniu procesów starzenia się skóry.
Badania przeprowadzone na jednym z występujących w herbacie matcha polifenoli, zwanym EGCG, potwierdziły jego właściwości przyspieszające metabolizm oraz spowolnienie lub całkowite zatrzymanie wzrostu komórek nowotworowych.
3. Zdrowe, naturalne pobudzenie organizmu
Pijąc matchę, dostarczamy dawkę kofeiny porównywalną z tą zawartą w jednej filiżance czarnej kawy. Miłośnicy herbaty matcha twierdzą jednak, że daje ona zupełnie inne, zdrowsze pobudzenie niż mała czarna.
W przeciwieństwie do kawy, stopniowo dodaje organizmowi energii i równie powoli jest wydalana. Dzięki temu unikamy gwałtownego spadku energii i nagłego uczucia senności. Jednak pomimo że w herbacie matcha zawarta jest zdrowsza kofeina o nazwie L-teanina, ostatnią porcję matchy należy wypić przynajmniej na 6 godzin przed pójściem spać. Taki czas wystarczy, aby substancja pobudzająca została wydalona z organizmu, a sen był spokojny i wartościowy.
4. Jak stosować matche w kuchni?
Herbata matcha ma bardzo charakterystyczny, silny smak, który nie każdemu przypadnie do gustu. Przypomina smak młodego jęczmienia zmieszanego z rozdrobnionymi liśćmi szpinaku. Możemy go poprawić, dodając łyżeczkę cukru lub miodu, które nie zaburzą zdrowotnych właściwości.
Jeśli jednak nie możemy się przekonać do jej specyficznego aromatu, to równie dobrze możemy dodawać ją do codziennie przygotowywanych posiłków. Doskonale komponuje się zarówno z potrawami słonymi, jak i słodkimi. Dodana do pikantnych babeczek, warzywnych koktajli czy zupy kremu nada im intensywny, zielony kolor. Równie efektownie będą wyglądać przekąski z herbatą matcha oraz słodkie muffinki i makaroniki.
4.1. Przepisy z matchą
Matcha Latte
- 1 łyżeczka matchy w proszku,
- 150 ml gorącej wody (ok. 80°C),
- 200 ml mleka (krowiego lub roślinnego, np. mleka owsianego, migdałowego),
- opcjonalnie: 1 łyżeczka miodu lub syropu klonowego.
W małej miseczce wymieszaj matchę z gorącą wodą, najlepiej przy użyciu bambusowej trzepaczki (chasen), aby uniknąć grudek. Jeśli nie masz trzepaczki, użyj spieniacza do mleka. Podgrzej mleko i spień je, jeśli chcesz uzyskać kremową piankę. Wlej spienione mleko do matchy i delikatnie wymieszaj. Posłódź do smaku, jeśli lubisz.
Smoothie z matchą i bananem
- 1 dojrzały banan,
- 1 łyżeczka matchy w proszku,
- 200 ml mleka (dowolnego rodzaju),
- opcjonalnie: garść szpinaku, łyżeczka miodu lub masła orzechowego,
- kilka kostek lodu.
Umieść wszystkie składniki w blenderze. Miksuj do uzyskania gładkiej konsystencji. Przelej do szklanki i podawaj natychmiast.
Ciastka z matchą
- 1 łyżka matchy w proszku,
- 200 g mąki pszennej,
- 100 g masła (miękkiego),
- 80 g cukru pudru,
- 1 żółtko,
- szczypta soli.
W misce wymieszaj mąkę, sól i matchę. W osobnej misce utrzyj masło z cukrem pudrem, a następnie dodaj żółtko i wymieszaj. Stopniowo dodawaj suche składniki do masy maślanej i wyrób ciasto. Uformuj z ciasta kulę, zawiń w folię spożywczą i wstaw do lodówki na 30 minut. Rozwałkuj ciasto na grubość ok. 5 mm i wykrawaj ciasteczka. Piecz w piekarniku nagrzanym do 180°C przez 10–12 minut. Ostudź na kratce i podawaj.
5. Bezpieczne dawkowanie ze względu na możliwą zawartość ołowiu
Jeśli herbata matcha pochodzi z niewiadomego źródła, może zaszkodzić. Wykazano, że nawet herbata pochodząca z ekologicznych upraw zawiera ołów absorbowany do rośliny z otoczenia i gleby. Liście w matchy zawierają nawet 30 razy więcej ołowiu niż filiżanka zwykłej herbaty, a sam metal odkłada się w naszym organizmie. Aby uniknąć niepożądanych skutków, specjaliści zalecają picie tylko jednej filiżanki herbaty matcha dziennie lub wybieranie takiej, która pochodzi od certyfikowanych producentów.
Warto wiedzieć, że herbata matcha zwłaszcza w krajach Dalekiego Wschodu jest nie tylko herbatą, ale wręcz tradycyjną ceremonią. Jej tradycja jest znana już od IX wieku, a produkcja obecnie wynosi zaledwie 1000 ton w ciągu roku. Wszystko to sprawia, że matcha jest uznawana przez miłośników herbaty za najcenniejszy i najbardziej szlachetny napój na całym świecie.
