Likopen: dzienne zapotrzebowanie, właściwości. Gdzie szukać likopenu?
Likopen to związek należący do karotenoidów, który ma szczególne znaczenie w diecie. Produkowany jest przez rośliny, a także niektóre mikroorganizmy. Ze względu na wielokierunkowe profilaktyczne działanie likopenu, warto jest włączyć go do diety. Zatem jakie prozdrowotne właściwości posiada likopen? Gdzie można go znaleźć? Czy warto go suplementować?
1. Co to jest likopen?
Likopen jest wysoko przyswajalnym karotenoidem, charakteryzującym się odpornością na obróbkę cieplną i dobrą rozpuszczalnością w tłuszczach. Posiada silne właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu wykorzystuje się go w praktyce licznych schorzeń przewlekłych.
Likopen to związek, który występuje w wielu owocach i warzywach, a jego najbogatszym źródłem są pomidory. Jest on intensywnie czerwony – wraz z innymi barwnikami nadaje kolor przede wszystkim roślinom, ale też i ptakom (flamingom), skorupiakom, rybom (łososiom) czy owadom.
2. Jakie właściwości ma likopen?
Wpływ likopenu na nasz organizm jest wciąż badany. Jednak w ostatnich latach coraz więcej mówi się o jego dobroczynnych właściwościach.
Likopen wykorzystuje się m.in. w profilaktyce:
- Chorób układu sercowo-naczyniowego – likopen obniża ryzyko zachorowania, ale też śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Wykazano, że ryzyko zawału mięśnia sercowego jest mniejsze u osób z wysokim stężeniem likopenu w organizmie nawet od 48 do 60 proc.
- Raka prostaty – likopen spożywany w wysokich ilościach może zmniejszać od 21 do 53 proc. ryzyko zachorowalności na raka prostaty. Jest to szczególnie istotne, bowiem rak gruczołu krokowego jest u polskich mężczyzn drugim pod względem częstości występowania nowotworem.
- Nowotworów przewodu pokarmowego.
- Chorób układu nerwowego.
Likopen ma także pozytywny wpływ na kondycję skóry – wspomaga utrzymanie prawidłowej gęstości oraz zapobiega przedwczesnym procesom starzenia. Pomaga także obniżyć poziom cholesterolu. Coraz więcej mówi się też o tym, że likopen poprawia ruchliwość plemników oraz zwiększa ich liczebność.
3. Likopen a wolne rodniki
Likopen posiada właściwości neutralizujące wolne rodniki, chroni więc komórki przed uszkodzeniem. Wolne rodniki powstają jako efekt uboczny licznych reakcji, które zachodzą w ludzkim organizmie. Wbrew powszechnej opinii, nie wykazują one jedynie niekorzystnego wpływu na nasze komórki. Są one niezbędne dla wielu procesów biologicznych, ale jednocześnie mogą być niebezpieczne.
Dla organizmu najważniejsze jest wytworzenie równowagi pomiędzy produkowaniem rodników, a możliwościami obrony przed ich nadmiarem. Dopiero zaburzenie tej równowagi jest niebezpieczne i toksyczne oraz może być przyczyną różnego rodzaju uszkodzeń (białek, tłuszczy i kwasów wchodzących w skład naszego DNA). Likopen posiada najsilniejsze właściwości antyoksydacyjne spośród całej grupy karotenoidów. Dzięki czemu może hamować wolne rodniki lub inne szkodliwe cząsteczki.
4. Jak zadbać o dietę bogatą w likopen? Ile likopenu spożywać?
Na podstawie dotychczasowego stanu wiedzy przyjmuje się, że korzyści zdrowotne można osiągnąć, dostarczając 10-25 mg likopenu dziennie. Najważniejszymi jego źródłami są oczywiście pomidory i przetwory pomidorowe – wnoszą one do diety ok. 85 proc. tego związku.
Oprócz pomidorów likopen znajduje się także w:
- koncentracie pomidorowym,
- ketchupie,
- sokach z pomidorów,
- sosach i przecierach pomidorowych,
- arbuzie,
- czerwonym grejpfrucie,
- papai,
- czerwonej papryce,
- suszonych morelach.
Żeby dostarczyć do organizmu pożądanej ilości likopenu, wystarczy w ciągu dnia sięgnąć np. po dwa duże pomidory czy pół szklanki zupy pomidorowej, porcję makaronu z sosem pomidorowym lub jedną szklankę soku pomidorowego.
Likopen wydaje się być lepiej wchłaniany, gdy produkt podawany jest po podgrzaniu. Dlatego też do diety szczególnie warto włączyć zupy i sosy. Ponadto likopen jest związkiem rozpuszczalnym w tłuszczach, więc jego przyswajanie będzie wyższe, jeśli np. do soku pomidorowego lub wielowarzywnego, dodamy kropelkę oliwy lub oleju.
5. Skutki uboczne likopenu
Uważa się, że najlepszym źródłem likopenu jest pożywienie. Pochodzący z żywności likopen jest bezpieczny, a nawet wskazany dla zdrowia. Niemniej jednak coraz częściej można znaleźć go także w suplementach diety w formie tabletek z likopenem. Gdzie można kupić likopen w kapsułkach? Na pewno najbezpieczniej jest dokonać zakupu w sprawdzonej aptece.
Jednak w niektórych sytuacjach przyjmowanie likopenu w tabletkach może nie być wskazane. Przeciwwskazaniem może być np. uczulenie na którykolwiek ze składników produktu. Warto też, aby kobiety w ciąży i osoby z chorą tarczycą suplementację likopenu konsultowały z lekarzem.