Nadmiar witaminy D

Witamina D jest niezbędna do optymalnego procesu formowania kości. Głównym źródłem witaminy D są ryby oraz żółtko jaj. W organizmie niewielkie jej ilości powstają pod wpływem promieniowania UV. Przedawkowanie witaminy D jest szkodliwe dla organizmu, gdyż powoduje gromadzenie wapnia w tkankach, w wyniku czego następuje zaburzenie pracy serca i ośrodkowego układu nerwowego.

1. Rola witaminy D w organizmie

Podstawową rolą witaminy D jest uczestnictwo w regulacji gospodarki wapniowej, a tym samym proces formowania i mineralizacja tkanki kostnej oraz kości. Witamina D jest niezbędna do wchłaniania optymalnej ilości wapnia w jelitach, ponadto zmniejsza wydalanie wapnia z moczem, wskutek czego następuje zatrzymanie i wbudowywanie wapnia w tkankę kostną. Dzięki temu kości osiągają właściwą gęstość, która jest istotna w patogenezie osteoporozy.

Pod wpływem promieni słonecznych w skórze następuje synteza witaminy D z prekursora 7-dehydrocholesterolu. Aby zaszła odpowiednia synteza witaminy D, skóra powinna być poddana co najmniej 15-minutowemu działaniu promieni UVB o długości fali 290-315 nm. Do czynników, które wpływają na syntezę witaminy D należą: rejon geograficznego zamieszkania oraz rasa. Najwięcej witaminy D powstaje bowiem w skórze pod wpływem promieni słonecznych pomiędzy godziną 10 a 15 u osób rasy białej przebywających na obszarach wyżynnych oraz górzystych. Przy czym stosowanie filtrów przeciwsłonecznych zmniejsza w znacznym stopniu syntezę witaminy D.

Zobacz film: "Niedobory witaminy D"

2. Niedobór a nadmiar witaminy D

Wykazano, że niedobór witaminy D może być przyczyną rozwoju wielu przewlekłych chorób oraz dolegliwości takich jak:

• uczucie ciągłego zmęczenia,
• depresja,
• bóle kości i stawów,
• cukrzyca typu 1,
• nowotwór jelita grubego, trzustki, prostaty,
• niektóre postacie białaczek,
• choroba nadciśnieniowa

Ponadto u osób, u których występują przewlekłe niedobory witaminy D w organizmie obserwuje się zwiększoną zachorowalność na choroby autoimmunologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów oraz choroba Crohna. Zwiększona ekspozycja na promieniowanie słoneczne może wykazywać działanie prewencyjne zapobiegające rozwojowi tych chorób.

2.1. Częste przebywanie na słońcu a nadmiar witaminy D

Jedna z odmian witaminy D jest wytwarzana przez pod wpływem działania promieni ultrafioletowych. Jednak wbrew obawom hiperwitaminozy nie może spowodować długotrwałe przebywanie na słońcu, gdyż organizm sam reguluje wytwarzanie witaminy D.

Nadmiar witaminy D wytworzonej pod wpływem promieniowania słonecznego jest magazynowany w organizmie w tkance tłuszczowej i uwalniany do krwiobiegu przez około dwa miesiące, co jest szczególnie ważne w okresie zimowym. Nadmiar witamin w organizmie nie może pojawić się, gdy stosujesz racjonalną i zrównoważoną dietę. Natomiast witamina D przyjęta w nadmiarze w preparatach witaminowo-mineralnych jest toksyczna dla organizmu. Nadmiar witaminy D pojawia się, gdy dostarczymy organizmowi cztery razy większą dawkę od zalecanej. Wysokie dawki witaminy D są przyczyną utraty apetytu, nudności oraz zwiększają uczucie pragnienia. Ponadto wywołują zaburzenia pracy mózgu, powodując otępienie i osłabienie. Co więcej, przy wysokich dawkach witaminy D następuje zwiększone wchłanianie wapnia oraz zwiększona resorpcja kości wywołująca hiperkalcemię, która z kolei prowadzi do odkładania się jonów wapnia w wielu organach (serce), a w szczególności w tętnicach i nerkach. Ponadto zwiększa się zapadalność na kamicę pęcherzyka żółciowego oraz nerek. Do innych objawów nadmiaru witaminy D zalicza się wzmożone oddawanie moczu, pocenie się, biegunkę, nudności osłabienie organizmu, wymioty, świąd skóry, ból głowy i oczu.

Niewiele kobiet zdaje sobie sprawę, że hiperwitaminoza ma bardzo negatywny wpływ na płód i noworodka. Przyszłe matki i osoby karmiące piersią powinny wiedzieć, że nadmiar witaminy D powoduje deformacje płodu i choroby kości u noworodka.

3. Źródła witaminy D

Głównym źródłem witaminy D w organizmie są spożywane pokarmy. Do produktów bogatych w witaminę D należą tłuste ryby morskie (tuńczyk, łosoś, śledź, makrela) oraz suszone na słońcu grzyby.

Produkt	Zawartość w 100 g	Produkt	Zawartość w 100 g
Węgorz świeży	1200 j.m.	Pieczona makrela	152 j.m.
Śledź marynowany	480 j.m.	Tuńczyk z puszki	200 j.m.
Dorsz świeży	40 j.m.	Żółtko jaja	54 j.m.
Pieczony łosoś	540 j.m.	Ser żółty	7,6-28 j.m.

Przyjmowanie witaminy D w pożywieniu jest znacznie bezpieczniejsze niż dostarczanie jej poprzez zażywanie różnego rodzaju suplementów.