Nukleotyd – czym jest i jakie są jego funkcje? Rola nukleotydów w diecie

Nukleotydy definiowane są jako organiczne związki chemiczne z grupy estrów fosforanowych, tworzące kwasy nukleinowe, czyli DNA i RNA. Są również składnikiem innych polinukleotydów. Stanowią podstawę efektywnego wytwarzania nowych komórek, pełnią także inne ważne funkcje.

Organizm może pozyskiwać nukleotydy drogą endogenną (wewnątrz organizmu), ale i egzogenną (z zewnątrz). W drugim przypadku nukleotydy są dostarczane wraz z pożywieniem lub suplementacją.

Kwasy nukleinowe to organiczne związki, występujące w żywych komórkach. Przechowują one informację genetyczną, a także pośredniczą w produkcji białek. Ich podstawowym elementem budulcowym są właśnie nukleotydy.

Z czego się składa nukleotyd? Każdy nukleotyd składa się z trzech części – zasady azotowej, grupy fosforanowej (jednej lub kilku) oraz reszty cukrowej z pięcioma atomami węgla w cząsteczce (pentozy – w DNA deoksyryboza, w RNA ryboza).

Nukleotydy są ważne dla wielu procesów fizjologicznych w organizmie. Podstawową funkcją nukleotydów jest synteza i wytwarzanie DNA i RNA. Biorą też udział w różnych procesach komórkowych, są istotne dla przekazywania energii, syntezy białek i glutationu, a także dla utrzymania zdrowia komórek i tkanek.

W prawidłowych warunkach organizm sam potrafi wytwarzać niezbędną ilość nukleotydów. Jednak w niektórych sytuacjach potrzeby metaboliczne przewyższają wydajność ich syntezy. W takich przypadkach wskazane może być dostarczenie nukleotydów egzogennie.

Nukleotydy dietetyczne to te, które są dostarczane do organizmu drogą pokarmową. Mogą pochodzić bezpośrednio z diety, wówczas ich źródłem są określone produkty spożywcze. Ich podstawą mogą być także doustne suplementy, wspierające prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Nukleotydy z pokarmu przyjmowane są w postaci nukleoprotein. Zawierają je zarówno produkty pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego.

Dobrym źródłem nukleotydów są m.in.:

• mięso zwierzęce, podroby,
• ryby, owoce morza,
• nasiona roślin strączkowych,
• mleko,
• jaja kurze,
• nasiona i orzechy.

Nukleotydy zawarte są także w mleku matki. Biorą udział w tworzeniu przeciwciał, zwiększają aktywność komórek walczących z drobnoustrojami. Odgrywają też istotną rolę w metabolizmie lipidów.

Zwiększone zapotrzebowanie na nukleotydy występuje głównie w stanach przeciążenia, osłabienia i regeneracji organizmu oraz w trakcie budowania odporności.

Wskazaniem do suplementacji nukleotydami mogą być:

• nawracające infekcje,
• uszkodzenia jelit, regeneracja jelit po biegunce, problemy jelitowe,
• długotrwała antybiotykoterapia,
• przewlekły stres,
• zmniejszone spożycie białka, niedożywienie organizmu,
• stany obniżonej odporności,
• stany zapalne w organizmie,
• okresy rekonwalescencji i przetrenowania, zwiększonego wysiłku fizycznego.

Przed rozpoczęciem suplementacji nukleotydami zaleca się zasięgnąć porady lekarza, który najlepiej oceni, czy rzeczywiście jest ona konieczna.