Ostrygi – wygląd i właściwości. Gdzie je kupić i jak jeść?
Ostrygi to gatunek mięczaków, który cechuje się dużą zmiennością. Tworzy wiele podgatunków. Żyje w wodach zachodniej Europy, od Norwegii do Morza Śródziemnego. Mięso ostryg, zamknięte w twardej muszli, jest uznawane za wielki przysmak. Gdzie je kupić? Jak jeść? Po czym poznać, że jest świeże?
1. Co to są ostrygi?
Ostrygi jadalne (Ostrea edulis) to najcenniejszy mięczak jadalny, znany co najmniej od starożytności. Jest gatunkiem osiadłego małża nitkoskrzelnego z rodziny ostrygowatych (Ostreidae). Opisał go Karol Linneusz w 1758 roku w Systema Naturae.
Wyróżnia się kilka odmian ostryg. To na przykład:
- ostryga europejska (Ostrea edulis),
- ostryga pacyficzna (Crassostrea gigas), nazywana również amerykańską lub atlantycką (Crassostrea virginica),
- ostryga nowozelandzka (Ostrea lutaria).
Gatunek jest poławiany na szeroką skalę. Ostrygi hoduje się także przemysłowo w celach spożywczych. Cykl w hodowli trwa 4-5 lat.
2. Czy ostryga to zwierzę?
Ostryga to jadalne morskie lub słodkowodne zwierzę bezszkieletowe. Zamieszkuje przybrzeżne skały płytkich, słonych mórz strefy ciepłej i umiarkowanej. Występuje w północno-wschodniej części Oceanu Atlantyckiego, od Norwegii po okolice Maroko, wzdłuż wybrzeży Europy, a także w basenie Morza Śródziemnego. Preferuje wody płytkie (od 1 do 70 m). Jest wrażliwa na brak tlenu.
Ostrea edulis prowadzi osiadły tryb życia. Przyrasta lewą częścią muszli do podłoża. Odżywia się planktonem odfiltrowywanym z wody, a także martwą materią organiczną, zawieszoną w wodnej toni. Tworzy duże kolonie z zagęszczeniem 20-50 osobników na metr kwadratowy. Dożywa wieku 30 lat.
Co ciekawe, występuje u niej hermafrodytyzm. Oznacza to, że ostryga zmienia płeć w zależności od temperatury. Zapłodnienie jest zewnętrzne i zachodzi w skrzelach w jamie płaszczowej.
3. Jak wygląda ostryga?
Muszla ostrygi jadalnej jest owalna lub ma kształt gruszki. Jest biała, kremowa lub żółtawa. Jej połówki różnią się między sobą kształtem oraz rozmiarem. Dolna (lewa) skorupka jest większa, wklęsła i przytwierdzona do podłoża. Górna (prawa) - płaska, o chropowatych krawędziach.
Na jej powierzchni widać jasnobrązowe lub niebieskawe smugi. Płaską przykrywka i wypukła część dolna są ze sobą połączone wiązadłem. Wnętrze muszli jest gładkie i perłowe, białe lub niebieskawe.
Ostryga osiąga długość ponad 20 cm. Jej mięso, które znajduje się w dolnej części, jest kremowo-beżowe lub jasnoszare, miękkie, pulchne, lśniące i wilgotne. Ma morski smak i zapach.
4. Czy ostrygi są smaczne i zdrowe?
Czy ostrygi są dobre? Cóż – to dość kontrowersyjny temat. Ten szczególny owoc morza dzieli ludzi na dwie frakcje: wielbicieli ostryg i ich zagorzałych przeciwników.
Ostrygi można uwielbiać lub nienawidzić. Dla niektórych to, że są śliskie, miękkie i mało apetyczne z wyglądu jest barierą nie do pokonania. Inni ich konsumpcję celebrują.
Bez wątpienia jednak ostrygi są zdrowe i odżywcze. Zawierają sporo białka, minerałów (zwłaszcza cynku, miedzi i żelaza) i witamin (głównie B12), a także cennych kwasów tłuszczowych omega 3.
Są zasobne w unikalny antyoksydant, nazywany DHMBA, który ma kilkanaście razy większy potencjał zwalczania stresu oksydacyjnego niż witamina E.
5. Gdzie kupić ostrygi?
Sezon na ostrygi trwa na półkuli południowej cały rok, zaś na północnej zaczyna się na przełomie sierpnia i września i trwa do kwietnia. Można je jednak kupić bez trudu w wielu delikatesach, sklepach rybnych i supermarketach. Sprzedawane są na sztuki. Cena ostrygi zależy głównie od jej wielkości. Waha się od kilku do kilkunastu złotych.
Kupując ostrygi należy wybierać wyłącznie egzemplarze żywe. Jak poznać czy ostryga jest świeża? To proste – musi mieć zamkniętą muszle. Jeżeli ta lekko się otwiera, można nią uderzyć nią o blat (np. stołu). Jeśli się zamknie – ostryga jest świeża. Jeśli pozostanie otwarta – należy ją wyrzucić.
Warto wiedzieć, że od chwili złowienia ostrygi nadają się do jedzenia przez dziesięć dni. Według znawców najbardziej smaczne są od czwartego dnia po połowie. Świeżość jest gwarancją nie tylko optymalnego smaku, ale także bezpieczeństwa.
6. Jak jeść ostrygi?
Aby zjeść ostrygę, kładzie się ją płaską stroną do góry, a od węższej strony - pomiędzy części muszli - wbija się nóż. Podważa się przykrywkę i przecina mięsień, którym ostryga przytwierdzona jest do muszli.
Do otwierania ostryg warto zakupić nóż o krótkim twardym ostrzu i szerokiej gardzie, która oddziela ostrze od trzonka. To chroni palce przed ostrymi krawędziami muszli. Przyda się również widelec do ostryg lub specjalne sztućce do ostryg.
Czy ostrygi je się żywe? Okazuje się, że tak. Co ważne, nie połyka się ich i nie gryzie, a żuje. Najczęściej jada się je na surowo, skropione sokiem z cytryny lub octem winnym. Można je także lekko oprószyć pieprzem i posiekaną szalotką, a także serwować z chlebem i masłem.
Ostrygi można także podpiekać, grillować, obgotowywać lub podsmażać. Mięczaki odnajdują się również w zupie, a także potrawach z duszonymi owocami morza. Warto przyrządzić również sos ostrygowy. W poszukiwaniu swoich smaków warto wypróbowywać różne przepisy.