Pigwowiec – odmiany, właściwości i uprawa

Pigwowiec (Chaenomeles Lindl.) to rodzaj roślin z rodziny różowatych. Jest mrozoodpornym krzewem o ciernistych gałązkach, który osiąga do 2 m wysokości. Uprawia się go dla pięknych kwiatów oraz owoców o intrygującym zapachu i smaku.

Krzewy pigwowca obsypują się kwiatami wiosną, zaś żółte owoce pojawiają się jesienią. Można je sadzić pojedynczo lub w grupach na rabatach i skarpach, tworzyć z nich żywopłoty, prowadzić przy murach i uprawiać w ogródkach skalnych. Dobrze wyglądają w zestawieniach kompozycyjnych z roślinami o kontrastowym zabarwieniu liści.

Do rodzaju pigwowiec należą 3 gatunki, które dziko występują we wschodniej Azji, a także różne odmiany. W Polsce uprawia się takie krzewy jak:

• pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica),
• pigwowiec chiński, inaczej pigwowiec okazały, pigwowiec właściwy (Chaenomeles speciosa),
• pigwowiec wspaniały, nazywany też pośrednim (Chaenomeles superba).

Pigwowiec japoński pochodzi z Japonii. To mrozoodporny, niski i szeroki krzew mierzący maksymalnie 1 m. Na jego pędach widoczne są krótkie ciernie.

Posiada kwiaty w kolorze ceglastej czerwieni i średnicy 3-4 cm. Zaczyna kwitnąć chwilę przed wypuszczeniem liści, na przełomie marca i kwietnia. Jego owoce są płasko-kuliste, żółte.

Pigwowiec okazały pochodzi z Chin. Jest większy od pigwowca japońskiego, dorasta do 2 m wysokości. Ma silnie cierniste pędy oraz czerwone, różowe lub białe kwiaty. Kwitnie w maju i czerwcu. Wydaje bardzo twarde, kuliste, lekko wydłużone, żółte i aromatyczne owoce. Jest mrozoodporny.

Pigwowiec wspaniały jest mieszańcem powyższych pigwowców. To najczęściej uprawiany krzew w polskich ogrodach. Osiąga wysokość do 1 m, silnie rozrasta się na boki. Na pędach ma ciernie osiągające do 1 cm długości. Jego kwiaty, w zależności od odmiany, występują w wielu kolorach.

Z pigwowcem często jest mylona pigwa pospolita (Cydonia oblonga), która także należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Choć obydwie rośliny mają podobne nazwy, bardzo się różnią pokrojem, wielkością czy barwą kwiatów.

Pigwa pospolita zazwyczaj rośnie w formie drzewa. Pigwowiec zaś jest krzewem. Pigwa posiada bardziej słodkie owoce, natomiast te, które wydaje pigwowiec, są kwaśne.

Pigwowce uważane są za mało wymagające, nie oznacza to jednak, że można je zupełnie zaniedbywać. Krzewy najlepiej sadzić na glebach żyznych, wilgotnych i ciepłych. Warto zadbać o to, by grunt nie był za bardzo przyschnięty (wówczas rośliny bardziej obficie kwitną i owocują).

Ziemię można ściółkować korą, dzięki czemu nie będzie szybko traciła wilgoci. Zapobiegnie to również pojawianiu się chwastów. Pigwowce źle rosną na glebach zadarnionych i podmokłych.

Pigwowce powinny rosnąć tak, by docierało do nich słońce. Gdy przebywają w cieniu, stają się rzadkie, słabo ulistnione i mają mało kwiatów. Najlepszym stanowiskiem miejsca słoneczne, ciepłe oraz półcieniste.

Dobrze co jakiś czas zasilić je żyznym kompostem czy nawozem azotowym. Pigwowce dobrze znoszą cięcie, choć najpiękniej kwitną na pędach kilkuletnich.

Rozmnaża się je za pomocą nasion, odkładów poziomych i odrostów korzeniowych. Uprawiane w Polsce gatunki pigwowców są odporne na niską temperaturę i zwykle nie wymagają zimowego okrycia, z wyjątkiem delikatniejszych odmian.

Owoce pigwowca nie są duże, mają zwykle od 4 do 5 cm średnicy i żółtawą skórkę. W zależności od odmiany mogą być kuliste lub lekko spłaszczone. Dojrzewają od września do października.

Mają twardy, cierpki i kwaśny miąższ oraz cytrynowo-jabłkowy zapach. Są bardzo wartościowe. Zawierają więcej witaminy C niż cytryna i bardzo dużo pektyn, które oczyszczają organizm.

Zbiór owoców pigwowca przeprowadza się zazwyczaj w październiku. Na surowo nie są one smaczne, ale doskonale nadają się na przetwory. Owoce pigwowca wykorzystuje się do przygotowywania konfitur i nalewek (tzw. pigwowcówka).

Doskonale zagęszczają dżemy z innych gatunków i wzbogacają ich aromat. Można je również kandyzować lub dodawać do herbaty. Gdy owoce pigwowca nie są zebrane, mogą opadać lub utrzymywać się na krzewach przez całą zimę. Są wówczas doskonałym pokarmem dla ptaków.