Pitaja (smoczy owoc) – wartości odżywcze, właściwości i zastosowanie w kuchni

Pitaja to egzotyczny owoc, który pochodzi z Meksyku i Ameryki Środkowej. Uprawia się ją także w Wietnamie, Filipinach, Malezji, Izraelu oraz w Chinach. Jest nazywana smoczym owocem lub truskawkową gruszką. Jakie ma właściwości i w jaki sposób można wykorzystać ten owoc w kuchni?

1. Co to jest pitaja?

Pitaja to egzotyczny owoc niektórych gatunków kaktusa. Pochodzi z tropikalnych obszarów Ameryki Południowej i Azji, a jej nazwa pochodzi od specyficznej zewnętrznej budowy, przypominającej łuski smoka.

Smoczy owoc ma owalny kształt, a rozmiarem przypomina owoce typowe dla naszego regionu. Z tego powodu bywa nazywana truskawkową gruszką.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Owoce w diecie"

Najpopularniejsza odmiana charakteryzuje się białym miąższem z mnóstwem czarnych nasion. Ale występują również rodzaje z czerwonym środkiem lub żółtą skórką.

Kwiaty pitai kwitną jedynie w nocy, dlatego owoc bywa określany mianem królowej nocy lub księżycowego kwiatu.

2. Jak smakuje pitaja?

Smak smoczego owocu można porównać do kiwi lub melona. Miąższ jest miękki, soczysty, lekko słodkawy i orzeźwiający. Najlepiej smakuje w wersji schłodzonej, ponieważ wówczas staje się wyraźniejszy.

Truskawkową gruszkę można jeść na surowo, po wcześniejszym usunięciu skórki. Nadaje się też do deserów, jako dodatek do tortu, lodów czy musu. Z pitai można również produkować soki, wino lub napary.

3. Jak obrać smoczy owoc?

Smoczy owoc wystarczy dokładnie umyć pod bieżącą wodą i przekroić na pół. Biały miąższ można zjeść za pomocą łyżeczki, czarne nasionka również są jadalne. Inną metodą jest obranie pitai i pokrojenie jej w plastry.

4. Ile kosztuje pitaja i gdzie kupić smoczy owoc?

Pitaja jest dosyć trudno dostępna w Polsce, ale zdarza się, że pojawia się w popularnych supermarketach. Najlepiej kupić ją w sklepie internetowym.

Cena smoczego owocu wynosi około 12 złotych za kilogram. Warto wybierać okazy, które mają gładką skórkę i lekko uginają się pod naciskiem. Twarda skórka oznacza, że pitaja nie nadaje się jeszcze do spożycia.

Z kolei dużo ciemnych kropek i przyschnięte wypustki oznaczają przejrzenie owocu. Na rynku dostępny jest również smoczy owoc w proszku, zazwyczaj kosztuje 15-35 złotych za 100 gramów.

5. Wartości odżywcze pitai

Pitaja nie ma zbyt wielu kalorii, 100 gramów to tylko 52 kalorie. Wartości odżywcze (100 g):

• białko - 1,4 g,
• węglowodany - 11,8 g,
• tłuszcz - 0,3 g,
• błonnik - 1,9 g,
• witamina C - 20,5 mg,
• witamina B1 - 0,04 mg,
• witamina B2 - 0.05 mg,
• witamina PP - 0,16 mg,
• witamina B6 - 0,029 mg,
• wapń - 8,5 mg,
• żelazo - 1,9 mg,
• fosfor - 22,5 mg.

Smoczy owoc można zaliczyć do grupy superfoods. W 80 procentach składa się z wody, ale zawiera bardzo dużo witamin i minerałów.

Pitaja jest bogata w betalainy, które zazwyczaj nie występują w produktach pochodzenia roślinnego. Są jedynie obecne w buraku ćwikłowym, amarantusie, opuncji i ulluko.

Ponadto, nasiona pitai zawierają wielonienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3 i omega-6), które mogą obniżyć stężenie trójglicerydów we krwi.

6. Właściwości pitai

Smoczy owoc od wieków jest stosowany do celów leczniczych przez mieszkańców Ameryki Południowej. Okazuje się, że to nie przypadek, ponieważ pitaja pozytywnie oddziałuje na organizm człowieka, wspiera procesy metaboliczne i chroni przed występowaniem chorób.

6.1. Zapobieganie i leczenie cukrzycy

Pitaję warto regularnie spożywać, ponieważ zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy i sprawdza się również jako leczenie uzupełniające tej choroby.

Wszystko za sprawą błonnika, który umożliwia ustabilizowanie poziomu cukru we krwi i zniwelowanie jego wahań. Smoczy owoc redukuje też nagłe skoki cukru we krwi, które najczęściej mają miejsce po spożyciu pokarmu o wysokim indeksie glikemicznym.

Jak wynika z badań naukowców z Zhejiang University w Hangzhou pitaja zapobiega wystąpieniu otyłości i związanych z nią chorób, na przykład insulinooporności i stłuszczenia wątroby.

Wykonano jedno badanie z udziałem myszy na wysokotłuszczowej diecie. Podano im wyciąg z pitai, okazało się, że powoduje on utratę wagi i zmniejsza ryzyko rozwoju chorób, związanych z nadwagą.

6.2. Wspomaganie procesu trawienia

Pitaja ma w składzie błonnik, który wspiera trawienie pokarmu i wydalanie toksyn z organizm. Niewystarczająca ilość tej substancji może powodować zaparcia, wzdęcia i biegunki.

100 gramów smoczego owocu to około 1,5-1,9 błonnika, a wersja suszona zawiera aż 10 g w 100 g produktu. Ponadto, zawiera również oligosacharydy, które wykazują działanie zbliżone do probiotyków i pozytywnie wpływają na zdrowie układu pokarmowego.

6.3. Zdrowsze serce

Co roku miliony osób umierają z powodu chorób sercowo-naczyniowych, na przykład choroba niedokrwienna serca na ten moment spowodowała aż 175 milionów zgonów.

Badania opublikowane w Journal of Pharmacognosy Research potwierdziły, że smoczy owoc obniża ilość złego cholesterolu we krwi i jednocześnie wspiera utrzymanie odpowiedniego poziomu cholesterolu HDL.

Z kolei czarne nasiona to źródło kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, które chronią przed chorobami serca i naczyń krwionośnych.

6.4. Wieczna młodość

Przeciwutleniacze pitai utrzymują organizm w dobrej kondycji. Z kolei witamina C i fosfor znacząco opóźniają proces starzenia organizmu.

Niedobór fosforu ma bardzo negatywny wpływ na organizm, ponieważ ten minerał jest obecny w każdej komórce ciała i stanowi około 1 procent wagi.

Zbyt niskie stężenie substancji osłabia jędrność skóry i właściwości regeneracyjne komórek, z tego względu ciało zaczyna wyglądać coraz gorzej.

Z kolei naturalne barwniki betalainy wykazują silne działanie przeciwutleniające. Jest to szczególnie istotne dla osób, które żyją w szybkim tempie i często się stresują.

Antyoksydanty zawarte w smoczym owocu stabilizują procesy metaboliczne zachodzące w tkankach i chronią przed stresem oksydacyjnym.

6.5. Ochrona przed rakiem

Smoczy owoc zawiera fitoalbuminę, która w połączeniu z witaminą C i innymi minerałami zapobiega rozwojowi zmian nowotworowych.

W składzie jest obecny także likopen, który posiadają na przykład pomidory. To właśnie ta substancja chroni przed powstawaniem raka prostaty, piers, skóry i wątroby.

Za pomocą naturalnych lub syntetycznych substancji dochodzi do odwrócenia, zahamowania lub opóźnienia tworzenia guzów. Smoczy owoc za sprawą betalain spowalnia proces utleniania lipidów, co przeciwdziała rozwojowi nowotworów.

Jednocześnie zapobiega też kardiotoksyczności, która występuje często po chemioterapii lub radioterapii.

7. Zastosowanie pitai w kuchni

Pitaja jest słodka, ale mało wyrazista w smaku. Świetnie komponuje jako dodatek do sałatek owocowych, tortów, lodów, kremów, koktajli i musów.

Bardzo smaczny jest także sok z pitai, wino i herbata. Z kolei kwiaty smoczego owocu są wykorzystywane do przygotowywania naparu do picia lub jako składnik potraw.

Owoc można też wysuszyć i sproszkować, a następnie wsypywać do napojów, koktajli, smoothies i jogurtów. Sproszkowaną pitaję można też dodawać deserów, aby ulepszyć ich smak i właściwości zdrowotne.

8. Czy smoczy owoc może jeść każdy?

Udowodniono, że pitaja wywołuje reakcje alergiczne. Głównie występują one u osób, które mają skłonność do uczuleń, szczególnie na owoce i rośliny.

W przypadku alergii na pyłek brzozy, atopowego zapalenia skóry i egzemy należy spożyć niewielką ilość smoczego owocu oraz obserwować swoje samopoczucie.