Borowik ponury - charakterystyka, czy jest jadalny, borowik ponury a ceglastopory

Borowik ponury to grzyb występujący w lasach liściastych i mieszanych. Jest on powodem sporu wielu grzybiarzy, ponieważ część z nich upiera się, że borowik ponury jest niejadalny, natomiast pozostali zapewniają, że po ugotowaniu można spokojnie go jeść. Czy borowik ponury jest jadalny? Jak go rozpoznać?

1. Charakterystyka borowika ponurego

Borowik ponury to grzyb spotykany powszechnie w lasach liściastych i mieszanych. Zwykle można na niego trafić w okolicy dębów, lip, niskich traw, a niekiedy nawet w parkach.

Borowik ponury rośnie od czerwca do października, zazwyczaj osiąga od 5 do 15 cm wysokości, kształtem przypomina walec lub beczkę. Istotnym szczegółem jest jego nietypowa pomarańczowo-czerwonawa barwa z siateczką.

Owocnik w dotyku przypomina zamsz, ale może być bardziej błyszczący, a także przybierać księżycowaty kształt, co jest szczególnie widoczne u młodych osobników.

U starszych grzybów jest on niemalże płaski, imitujący poduszkę. Kapelusz borowika ponurego może mieć nawet 20 centymetrów średnicy, zazwyczaj jest żółto-kremowy lub lekko oliwkowy i zmienia kolor pod wpływem dotyku.

Miejsca wyjadane przez ślimaki stają się lekko czerwone, przez co wielu grzybiarzy mylnie sądzi, że ma styczność z borowikiem ceglastoporym. Miąższ borowika ponurego jest żółty, ale po przecięciu lub ułamaniu staje się atramentowy, dodatkowo trudno oddzielić go od skórki. Rurki natomiast mają oliwkowy odcień i czarne pory, ale po chwili od uszkodzenia zaczynają sinieć.

2. Czy borowik ponury jest jadalny?

Jadalność borowika ponurego to kwestia sporna wśród grzybiarzy i pojawia się wiele spekulacji na ten temat. Niezaprzeczalnym faktem jest to, że surowy borowik ponury jest trujący, a po zjedzeniu wywołuje poważne problemy żołądkowe - nudności, wymioty, silny ból brzucha.

W jego składzie obecne są toksyny, takie jak inwolutyna, muskaryna, betaina i acetylocholina. Trudna jest natomiast odpowiedź na pytanie, czy grzyb po obróbce cieplnej jest zdatny do spożycia.

Niektórzy uważają, że absolutnie nie i nie warto zrywać grzybów tego gatunku, natomiast inni są zdania, że proces gotowania usuwa niebezpieczne związki. Zalecają długie gotowanie borowika i kilkukrotne zmienianie wody w trakcie.

Co ciekawe, smażenie czy duszenie nie będzie miało takiego efektu i zjedzenie grzyba będzie skutkować problemami żołądkowymi.

Borowik ponury wymaga zatem wiele czasu i cierpliwości podczas jego przygotowywania, a długie gotowanie pozbawia go większości witamin i składników odżywczych.

Dodatkowo nadal brakuje stuprocentowej pewności, czy zjedzenie potrawy z borowikiem ponurym będzie bezpieczne dla zdrowia i przestrzega się przed podawaniem tego gatunku dzieciom. Ponadto, całkowicie zabronione jest łączenie borowika ponurego z alkoholem.

3. Borowik ponury a ceglastopory

Borowik ponury i ceglastopory są do siebie bardzo podobne i nawet doświadczonym grzybiarzom jest niekiedy trudno je rozróźnić. Przede wszystkim ceglastopory rośnie również w lasach iglastych i jego podstawa trzonu nie ma charakterystycznej siateczki.

Ma również bardziej porowatą, nierównomierną strukturę, a trzon pokrywają czerwone łuski. Borowik ponury sinieje po uszkodzeniu, nacięciu lub naderwaniu.

Podobnie dzieje się w przypadku drugiego gatunku, ale grzyb ten staje się jeszcze ciemniejszy, niemalże brunatny. Barwa kapelusza u obu osobników jest bardzo podobna, ale u borowika ponurego bardzo trudno oddzielić skórkę od miąższu.