"Choroba królów" atakuje coraz młodszych. Lekarz wskazuje głównych winowajców
Eksperci mówią, że choroby zapalne stawów to epidemia XXI wieku. Liczba chorych rośnie, a problemy ujawniają się u pacjentów w coraz młodszym wieku. W jaki sposób temu zapobiec? Kluczem może być odpowiednia dieta.
1. "Choroba królów" coraz częściej atakuje młodych
Choroby zapalne stawów (w tym dna moczanowa, która nazywana była kiedyś "chorobą królów") związane są z wystąpieniem stanu zapalnego w jednym lub w kilku stawach. Istnieje ponad sto różnych rodzajów tego schorzenia, jednak w większości przypadków pojawiają się dwa charakterystyczne objawy świadczące o rozwoju choroby: ból i obrzęk stawu.
- Objawy występujące w przebiegu zapalnych chorób stawów można podzielić na dwie grupy. Pierwsza grupa to objawy ogólne, które nie dotyczą bezpośrednio stawów, ale świadczą o tym, że w organizmie toczy się proces zapalny o podłożu immunologicznym obserwowanym w przypadku np. reumatoidalnego zapalenia stawów, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa czy łuszczycowego zapalenia stawów. Objawy te są niecharakterystyczne i mogą towarzyszyć wielu innym chorobom zapalnym, ale również, chociażby nowotworowym. Może występować złe samopoczucie, uczucie przewlekłego zmęczenia, podwyższona ciepłota ciała, gorączka o nieustalonej przyczynie, nocne poty i niezamierzona utrata ciała - wyjaśnia WP abcZdrowie lek. Bartosz Fiałek, reumatolog, zastępca dyrektora ds. medycznych w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Płońsku.
- Druga grupa symptomów to objawy miejscowe: bolesność uciskowa, czyli ból w momencie, kiedy uciskamy dany staw oraz obrzęk, czyli zwiększenie ilości płynu w stawie. Dodatkowo występują również zapalenia stawów, którym towarzyszą takie objawy, jak zaczerwienienie skóry nad zajętym stawem i jego wzmożone ucieplenie, co widzimy np. w napadu dny moczanowej - dodaje.
Lekarz przypomina, że w zależności od rodzaju schorzenia dolegliwości mogą się pojawić w różnych lokalizacjach. - W przypadku dny moczanowej najczęściej zajęty jest staw środstopno-paliczkowy pierwszy, w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa - poza stawami krzyżowo-biodrowych, stawy skokowe tudzież kolanowe, w łuszczycowym zapaleniu stawów - najczęściej jest to zapalenie stawów drobnych stawów rąk i stóp, w tym całych palców (tzw. dactylitis), a w przypadku zapalenia stawów w przebiegu boreliozy - w 95 proc. zajęty jest staw kolanowy - wymienia ekspert.
2. Dieta, która wykańcza stawy
W przypadku chorób zapalnych stawów konieczne jest zastosowanie określonych leków, ale ważną rolę w terapii może odegrać również odpowiednia dieta. Nadwaga i otyłość to grzechy główne również w przypadku chorób stawów. Dane wskazują, że 70 proc. wszystkich endoprotez stawu kolanowego u kobiet to skutki otyłości. Stawom szkodzi brak aktywności fizycznej, długie przebywanie w pozycji siedzącej i nieodpowiednia dieta z nadmiarem wysokoprzetworzonych produktów.
Ciastka, słodkie bułki, batoniki, cukierki i inne słodkie przekąski zawierają cukier, wysokoprzetworzone węglowodany oraz utwardzone oleje roślinne zawierające tłuszcze trans. Wszystkie te składniki mogą nasilać stan zapalny i ból stawów. W dodatku regularnie sięganie po tego typu przekąski może przyczynić się do wzrostu masy ciała, a to oznacza większe obciążenie dla stawów.
- Nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych działa prozapalnie. Duże ilości przetworzonej żywność oraz cukier mogą nasilać stany zapalne, w związku z tym takich produktów trzeba unikać - radzi Kinga Głaszewska, dietetyk.
Przy chorobach stawów powinno się również unikać alkoholu. Jest zakazany zwłaszcza dla osób cierpiących na dnę moczanową. Picie alkoholu prowadzi do odwodnienia, przez co automatycznie zwiększa się stężenie kwasu moczowego, co sprzyja jego odkładaniu w stawach i może prowadzić do napadu dny.
3. Dieta na stawy - co jeść przy problemach ze stawami?
Nie ma konkretnej diety wzmacniającej stawy, ale badania jasno wskazują, że określone produkty mogą redukować dolegliwości u chorych. - Najkorzystniejsza wydaje się tzw. dieta przeciwzapalna, czyli zastosowanie różnych przypraw, ziół, kurkumy, oregano, czarnuszki, przeciwzapalne działanie ma też natka pietruszki, papryka oraz owoce jagodowe. Wskazane są również kwasy omega-3 z tłustych ryb morskich - wyjaśnia specjalistka ds. żywienia.
Kinga Głaszewska przypomina też o tym, że przy chorobach stawów bardzo ważne jest regularne sięganie po produkty bogate w wapń, który wzmacnia kości oraz wit. D3, która powoduje, że ten pierwiastek lepiej się wchłania. - Bogatym źródłem wapnia są twarogi, kefiry, sery żółte, ale nie można z nimi przesadzać, bo sery żółte mają z kolei dużo nasyconych kwasów tłuszczowych. Z produktów roślinnych bogaty w wapń jest jarmuż, mak i sezam, ale tu też ważny jest umiar - wyjaśnia dietetyczka.
Utarło się przekonanie, że doskonałym wzmocnieniem stawów jest też kolagen zawarty w żelatynie. - Są doniesienia na temat korzystnego działania kolagenu na stawy, sami pacjenci mówią, że obserwują u siebie poprawę stanu zdrowia, natomiast nie ma mocnych badań, które by to potwierdzały. Jeżeli już, to nie wystarczy zjedzenie galaretki czy mięsa, trzeba wybierać preparaty z kolagenem rybim hydrolizowanym. A przy tym ważne jest też uzupełnienie diety w wit.C, co poprawi jego wchłanianie. Czyli warto sięgnąć po paprykę, kiwi i natkę pietruszki - wyjaśnia Głaszewska.
4. Siemię lniane pomoże w walce z chorobami stawów?
Doktor Fiałek przypomina o jeszcze jednej ważnej zasadzie. Pacjenci cierpiący na zapalne choroby stawów powinni wprowadzić dietę zmniejszającą ryzyko sercowo-naczyniową.
- Reumatoidalne zapalenie stawów, jak i inne zapalne choroby stawów przebiegające z tzw. wysokim stanem zapalnym istotnie zwiększają ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych. W związku z tym u takich chorych podstawowa dieta to dieta śródziemnomorska - bazująca w głównej mierze na produktach nieprzetworzonych, przede wszystkim owocach i warzywach. Można do tego dodać elementy diety przeciwzapalnej, czyli taką przyprawę jak kurkuma (zawierająca przeciwzapalną kurkuminę), ale także siemię lniane - wyjaśnia lekarz.
W jednym z ostatnich badań wykazano bardzo korzystne efekty z uzupełnienia diety chorujących na RZS właśnie siemieniem lnianym. - Na podstawie zrecenzowanego badania naukowego wykazano, że może ono zmniejszać ryzyko zaostrzenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Udowodniono, że włączenie siemienia lnianego w dawce 30 gramów na dobę prowadziło do zmniejszenia aktywności choroby, redukcji bólu i czasu trwania sztywności porannej oraz poprawy samopoczucia - dodaje lek. Bartosz Fiałek.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
