Królowie polskich lasów. Po te grzyby warto wybrac się do lasu nawet w listopadzie

Kiedy kończy się lato i nadchodzi jesień, zwana czasem złotą polską, liczne grono rodaków wyrusza do lasów na grzybobranie. Jest to nasza wielowiekowa tradycja, której próżno szukać u naszych zachodnich sąsiadów, którzy najczęściej grzyby kojarzą głównie z pieczarkami w markecie.

Dzisiaj grzybobranie można śmiało nazwać naszym narodowym hobby, a nawet sportem, bo mimo upływających tygodni, przymrozków i coraz mniej sprzyjającej aury, Polacy nawet w listopadzie ruszają na łowy. I nie ma w tym nic dziwnego: w polskich lasach występuje ponad 5500 gatunków grzybów, w tym jadalne, niejadalne i trujące.

Należy więc zbierać takie grzyby, co do których jesteśmy pewni, że to poszukiwane okazy. Zasada "nie znasz, nie zbieraj" jest zawsze warta stosowania.

Co można znaleźć w lesie w listopadzie?Co można znaleźć w lesie w listopadzie?
Źródło zdjęć: © Getty Images

/ 12Borowik szlachetny, zwany prawdziwkiem

Borowik nazywany jest królem polskich lasów
Borowik nazywany jest królem polskich lasów © Pixabay

Każde zestawienie grzybów zaczyna się od króla polskich lasów, jakim jest borowik. Jest to najsmaczniejszy, a przy tym zawierający wiele pożądanych składników odżywczych spośród grzybów leśnych. Prawdziwki zawierają mnóstwo cennych witamin, w tym A, C, D, E oraz witaminy z grupy B. Są także bardzo bogatym źródłem białka.

Walory smakowe borowików są niepowtarzalne, a jego łagodny, delikatnie orzechowy smak sprawia, że prawdziwek jest idealnym dodatkiem do sosów, zup, farszów. Grzyby te można marynować w occie, a także suszyć.

Najlepiej szukać ich w pobliżu buków i dębów, a także wśród świerków i sosen. Borowik posiada charakterystyczny brązowy zaokrąglony kapelusz, a skórka grzyba ściśle przylega do kapelusza i ciężko ją oddzielić. Co ważne, grzyby te nie zmieniają barwy po uszkodzeniu, co odróżnia je od tzw. borowika szatańskiego. Ten po przekrojeniu sinieje.

/ 12Borowik ceglastopory

Borowik ceglastopory wymaga szczególnej obróbki termicznej
Borowik ceglastopory wymaga szczególnej obróbki termicznej © Pixabay

Jest to kolejna z licznych odmian borowika, która wyróżnią się charakterystyczną, czerwoną nóżką. Grzyb niezwykle smaczny i równie bogaty w składniki odżywcze jak jego szlachetny kuzyn – z jednym zastrzeżeniem. Należy go gotować 30 minut a pierwszy wywar w całości wylać.

Po wstępnej obróbce termiczmej można go gotować, smażyć, zapiekać. Borowiki ceglastopore nadają się również do marynat, ale już nie do suszenia, ponieważ tracą swój aromat.

Jest to grzyb dość pospolity, występuje w lasach liściastych oraz iglastych, w szczególności lubi kwaśną glebę, dlatego można go spotkać w górach pod świerkami i jodłami. Pojawia się na terenach bagiennych, a na nizinach można go znaleźć pod dębami oraz bukami.

/ 12Maślak zwyczajny

Maślak zwyczajny należy do najbardziej pospolitych grzybów w polskich lasach
Maślak zwyczajny należy do najbardziej pospolitych grzybów w polskich lasach © Pixabay

Bardzo popularny wśród grzybiarzy ze względu na wysoką wartość odżywczą oraz walory smakowe. Kapelusz pokryty jest specyficznym śluzem, który znajduje się na skórce. Jest ciężkostrawna i może zaburzać pracę jelit, dlatego przed spożyciem należy się jej pozbyć.

Maślaki można gotować, przyrządzać z nich sos, stosować jako dodatek do zup i farszów. Nie nadają się jednak do suszenia.

Ten gatunek grzyba jest cennym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, magnezu, wapnia, potasu, żelaza, a także wielu witamin: A, C, D oraz witamin z grupy B. Dlatego regularne spożywanie grzybów wspiera odporność organizmu, wpływa pozytywnie na wzrok, skórę oraz układ nerwowy.

Maślaków można poszukiwać w lasach od maja do listopada. Licznie występują w całej Polsce, ale warto pamiętać, że rosną wyłącznie pod sosnami.

/ 12Koźlarz babka, czyli kozak

Koźlarz babka rośnie tylko pod brzozami, bo tworzy z nimi mikoryzę
Koźlarz babka rośnie tylko pod brzozami, bo tworzy z nimi mikoryzę © Getty Images

Koźlarz babka to bardzo ceniony, niezwykle smaczny grzyb. Jadalny jest jednak wyłącznie kapelusz, smakowity i mięsisty. Nóżka jest po prostu twarda i włóknista, przez co nie nadaje się do spożycia. Kapelusze można dusić, marynować i suszyć.

Kozak jest przy tym cennym źródłem białka, a także niacyny, wielu cennych minerałów i potrzebnej nam szczególnie jesienią witaminy D.

Grzyby tego gatunku można zbierać w okresie od lipca do listopada. Koźlarze są popularnymi grzybami w Polsce, a szukać ich należy w zagajnikach brzozowych. Znajdziemy je w lasach liściastych, mieszanych, a także poza lasami.

/ 12Pieprznik jadalny, czyli kurka

Kurki świetnie nadają się do smażenia i gotowania, z powodzeniem można je mrozić
Kurki świetnie nadają się do smażenia i gotowania, z powodzeniem można je mrozić © Pixabay

Pieprznik jadalny to jeden z najliczniej występujących grzybów w polskich lasach. Ze względu na swój niepowtarzalny aromat i nieco pieprzny smak cieszy się dużą popularnością wśród grzybiarzy. Może być dłużej przechowywany od pozostałych gatunków grzybów, jak również rzadko jest atakowany przez robaki.

Ponadto grzyby te są bogatszym źródłem beta-karotenu niż marchew czy pomidory, zawierają duże ilości witaminy B1 oraz łatwo przyswajalne białko, błonnik a także nienasycone kwasy tłuszczowe, fenole, flawonoidy oraz witaminy C,D i E.

Wśród grzybiarzy niezwykle popularne danie z wykorzystaniem kurek to jajecznica. Doskonale również nadają się do smażenia, gotowania, marynowania. Nie każdy o tym wie, ale kurki można również mrozić, należy je jednak wcześniej zblanszować, aby pozbyć się nadmiaru goryczy.

Można ich szukać w lasach od maja do października. Grzyby te lubią sąsiedztwo różnych drzew a szczególnie sosen, świerków, dębów, buków i grabów. Bardzo często występują w formacjach zwanych czarcimi kręgami, więc jeżeli znajdziesz jednego, rozejrzyj się uważnie wokół – jest spora szansa, że w najbliższej okolicy rośnie więcej kurek.

/ 12Mleczaj rydz

Rydze można smażyć, dusić, gotować, a nawet kisić
Rydze można smażyć, dusić, gotować, a nawet kisić © Getty Images

Nie bez przyczyny mówi się czasem, że ktoś jest "zdrowy jak rydz". Grzyby te zawierają łatwo przyswajalne białko i błonnik, ale również pokaźne ilości witaminy D oraz witamin A, C, E. Ponadto są bogate w cynk, jod, magnez potas, wapń i żelazo. Należą przy tym do najmniej kalorycznych grzybów. Na uwagę zasługuje przede wszystkim wyjątkowy smak rydzów - delikatny, łagodny. Pomarańczowe mleczko ma marchewkowy posmak. Starsze okazy są lekko pieprzne i bardziej intensywne w smaku.

Można ich szukać od lipca do listopada. Niestety rydze coraz rzadziej występują w polskich lasach. Grzyb ten lubi podłoże piaszczyste i często występuje w towarzystwie sosen.

/ 12Czubajka kania

Czubajki kanie najczęściej panieruje się i smaży jak kotlety schabowe
Czubajki kanie najczęściej panieruje się i smaży jak kotlety schabowe

Bardzo ceniony grzyb, którego kapelusz posiada niezwykły orzechowy smak i ma mięsistą konsystencję. Często jest panierowany i smażony jak kotlet schabowy. Czubajki kanie można również dusić, gotować i marynować. Zawierają podobną do mleka ilość białka, sole mineralne, witaminy D, B1 i B2. Do spożycia nadaje się wyłącznie kapelusz. Trzon grzyba jest bowiem łykowaty i niesmaczny.

Grzybów tych należy szukać od czerwca do października w widnych nasłonecznionych miejscach, na skraju lasu, na polanach. Nie należy zbierać czubajek kań przy drogach i na terenach przemysłowych, ponieważ mają tendencję do gromadzenia szkodliwych metali ciężkich.

Kanie są niestety często mylone z bardzo niebezpiecznymi muchomorami sromotnikowymi, dlatego wielu grzybiarzy amatorów woli zostawić te grzyby w spokoju. Tak naprawdę jednak rozpoznanie kani jest bardzo proste: rośnie ona na wysokiej smukłej nóżce i w odróżnieniu od muchomora nie jest zakończona bulwą. To zresztą cecha charakterystyczna wszystkich muchomorów, stąd wytrawni grzybiarze często apelują, by nie zbierać młodych, nie w pełni rozwiniętych owocników, a także, by wyrywać cały grzyb, wraz z grzybnią.

/ 12Opieńka ciemna

Opieńki najlepiej smakują w marynacie z octu
Opieńki najlepiej smakują w marynacie z octu © Getty Images

Opieńki to bardzo charakterystyczne grzyby, powszechnie występujące w Polsce. Jak sama nazwa wskazuje, opieńki rosną najczęściej na pniach powalonych lub ściętych drzew. Głównie na świerkach i jodłach. Można z nich przygotować zupę lub marynatę, mogą stanowić dodatek do sosów. Zawierają cenne białko, kwasy tłuszczowe i substancje mineralne tj. wapń, fosfor i sód.

Opieńki można je zbierać od września do listopada, czasami jednak sezon na ten gatunek trwa znacznie dłużej, co niezmiernie cieszy grzybiarzy. Do najczęściej występujących odmian należy opieńka ciemna oraz miodowa. W Polsce cieszą sie ogromnym uznaniem i zaliczane są do najsmaczniejszych grzybów do marynowania.

/ 12Boczniak mikołajkowy

Boczniaki można zarówno bez trudu spotkać w lesie, jak i w sklepach spożywczych
Boczniaki można zarówno bez trudu spotkać w lesie, jak i w sklepach spożywczych © Pixabay

Boczniaki są popularnymi i wartościowymi grzybami jadalnymi. Występują w wielu gatunkach, przy czym nie wszystkie są równie smaczne i cenione.

Na tle tych grzybów wyróżnia się boczniak mikołajkowy, który posiada wyrazisty smak. Cechuje go łatwość przechowywania, jak i uprawy w sztucznych warunkach. Owocniki są zdecydowanie większe niż innych przedstawicieli tego gatunku, co czyni boczniaki mikołajkowe szczególnie atrakcyjnymi.

Grzyb ten jest ceniony za wysoką zawartość białka oraz licznych aminokwasów i witamin, zwłaszcza B i D. Bogaty jest ponadto w sole mineralne. Doskonale komponuje się z warzywami, mięsem oraz makaronami, często występuje w kuchni włoskiej, a także azjatyckiej. Kilka lat temu zakochali się w nim także i Polacy, dlatego boczniaki od dawna można spotkać na sklepowych półkach obok pieczarek.

10 / 12Pieczarka bulwiasta

Pieczarkę w lesie można pomylić z muchomorem bądź pieczarką karbolową
Pieczarkę w lesie można pomylić z muchomorem bądź pieczarką karbolową © Pixabay

Pieczarki to chyba najbardziej popularne grzyby, stosowane jako nieodzowny dodatek do tostów, pizzy, ale i wielu innych potraw. W Polsce szczególnie lubimy przygotowywać z nich sos oraz zupę. Nie każdy jednak wie o tym, że pieczarki można również spożywać na surowo.

Najczęściej kojarzymy te grzyby z zakupów w sklepie spożywczym, rzadziej ze zbiorów w lesie. Okazuje się, że pieczarka bulwiasta jest w naszym kraju niezwykle pospolita i bardzo łatwo ją znaleźć podczas spacerów z koszykiem. Najczęściej występuje w lasach iglastych pod świerkami i sosnami, można ją również znaleźć w bukowych zagajnikach lasów liściastych i mieszanych. Dość powszechnie rośnie ponadto na trawiastych obrzeżach lasów wśród iglastej ściółki. Grzyb ten preferuje gleby żyzne i zasadowe.

Z wyglądu dzikie pieczarki bulwiaste nie różnią się od tych, które można kupić w sklepie, jednak często występują w formie rozwiniętej, gdzie kapelusz jest otwarty. Zbierając te grzyby, należy kierować się rozsądkiem, ponieważ można pomylić pieczarkę z trującym muchomorem jadowitym. Oba grzyby można jednak dość łatwo od siebie odróżnić. Skórka kapelusza muchomora w przeciwieństwie do pieczarki nie barwi się na żółto po uszkodzeniu, a jego trzon jest osadzony w charakterystycznej pochwie.

11 / 12Podgrzybek brunatny

Podgrzybek należy do najsmaczniejszych grzybów w polskich lasach
Podgrzybek należy do najsmaczniejszych grzybów w polskich lasach © Pixabay

Podgrzybek jest jednym z najbardziej cenionych grzybów występujących w polskich lasach. Mimo tego że daleko mu do borowika, jeśli chodzi o walory smakowe, cieszy się równie dużym powodzeniem wśród grzybiarzy.

Można go zbierać od czerwca do listopada. Najczęściej występuje w lasach iglastych i mieszanych, z reguły rośnie pod sosną i świerkiem. Grzyb ten rośnie w grupach po kilka sztuk, czasami tuż przy pieńkach, ale również można go znaleźć w mchu. Z wyglądu podgrzybek przypomina nieco borowika, chociaż jest od niego wyraźnie mniejszy. U młodych osobników kapelusz jest półkolisty z podwiniętymi brzegami i o ciemnobrązowym, niemal czarnym kolorze. Z wiekiem kolor jaśnieje, a kapelusz otwiera się. Skórka jest sucha i matowa. Gąbka pod kapeluszem początkowo jest bardzo jasna, by później przybrać żółtawy lub oliwkowy odcień. Pod wpływem nacisku staje się sina, co jest bardzo charakterystyczne dla wszystkich podgrzybków.

Ze względu na doskonałe walory smakowe podgrzybek znajduje szerokie zastosowanie w kuchni. Można go marynować oraz suszyć. Ważne, aby nie spożywać go na surowo, ponieważ może się to wiązać z dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi.

12 / 12Podgrzybek zajączek

Podgrzybek zajączek należy do pospolicie występujących w polskich lasach grzybów
Podgrzybek zajączek należy do pospolicie występujących w polskich lasach grzybów © Getty Images

Bardzo pospolicie występujący grzyb jadalny. Mimo że podgrzybek zajączek posiada niewiele wartości odżywczych a smakiem nawet nie dorównuje podgrzybkowi brunatnemu, jest chętnie zbierany. W kuchni występuje głównie w towarzystwie innych grzybów.

Można go szukać z dużym powodzeniem w lasach liściastych i iglastych, ale również w parkach. Rośnie w ziemi, najczęściej pod dębami, świerkami, warto go także szukać wśród krzewów borówki i czarnej jagody.

Owocnik zajączka osiąga wielkość od trzech do dziesięciu centymetrów i jest zabarwiony na kolor oliwkowobrązowy lub żółtobrązowy. Początkowo kapelusz ma kształt półkolisty i zamknięty, u starszych osobników staje się wypukły i rozpostarty. Pokryty jest ściśle przylegającą aksamitną skórką, która pęka podczas suchej pogody. Gąbka pod kapeluszem zajączka jest wyraźnie żółta, a z wiekiem ciemnieje, nabierając oliwkowozielonego koloru.

Ten materiał prezentujemy w ramach współpracy z Patronite.pl. Autorem jest mr.nemezis. Możesz wspierać Autora bezpośrednio na jego profilu na Patronite https://patronite.pl/mr.nemezis

Podgrzybek najczęściej używany jest jako domieszka do innych bardziej szlachetnych grzybów. Zajączki można gotować dusić lub smażyć, ale ze względu na dużą zawartość wody i miękki kapelusz nie nadają się niestety do suszenia.

Ten materiał prezentujemy w ramach współpracy z Patronite.pl. Autorem jest mr.nemezis. Możesz wspierać Autora bezpośrednio na jego profilu na Patronite.

Źródła

  1. mr.nemezis
Wybrane dla Ciebie
Kluczowy w diecie seniorów. Bogactwo białka, wapnia i cennych witamin
Kluczowy w diecie seniorów. Bogactwo białka, wapnia i cennych witamin
U Niemców zakazana, w Polsce legalna. Takie są skutki jej spożycia
U Niemców zakazana, w Polsce legalna. Takie są skutki jej spożycia
Sezam wycofany z obrotu. Wykryto w nim Salmonellę
Sezam wycofany z obrotu. Wykryto w nim Salmonellę
Ranking ketchupów 2025. "Niska zawartość pomidorów"
Ranking ketchupów 2025. "Niska zawartość pomidorów"
Najgorszy dodatek do jarzynowej. Zrezygnuj nawet w Wielkanoc
Najgorszy dodatek do jarzynowej. Zrezygnuj nawet w Wielkanoc
Najlepsze wśród mięs. Tylko takie kupuj na święta wielkanocne
Najlepsze wśród mięs. Tylko takie kupuj na święta wielkanocne
Naukowcy odkryli nowe działanie kefiru. To nadzieja dla chorych
Naukowcy odkryli nowe działanie kefiru. To nadzieja dla chorych
Sprzyjają demencji i pogarszają pamięć. Te produkty są wrogami mózgu
Sprzyjają demencji i pogarszają pamięć. Te produkty są wrogami mózgu
Jakie znaczenie ma kolor skorupki jajka? Niektórzy będą zdziwieni
Jakie znaczenie ma kolor skorupki jajka? Niektórzy będą zdziwieni
Choć mają złą opinie, otulą serce. Kardiolog wskazuje 5 produktów
Choć mają złą opinie, otulą serce. Kardiolog wskazuje 5 produktów
Zbadali w laboratorium paprykę z Biedronki i z Lidla. Oto, co wykryli
Zbadali w laboratorium paprykę z Biedronki i z Lidla. Oto, co wykryli
Będzie towarem luksusowym. Fatalne prognozy dla...ziemniaka
Będzie towarem luksusowym. Fatalne prognozy dla...ziemniaka