Nienasycone kwasy tłuszczowe - charakterystyka, znaczenie, występowanie
Tłuszcz kojarzy nam się z czymś, czego należy unikać. Wydaje się niezdrowy, a do tego tuczący. Jednak nie każdy. Tłuszcze są źródłem energii oraz dostarczają niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych, tzw. NNKT. NNKT, jak sama nazwa mówi, są niezbędne dla rozwoju naszego organizmu, tym bardziej, że nie potrafi on sam ich wyprodukować lub wytwarza je w niewystarczającej ilości. Tłuszcze powinny stanowić nie więcej niż 25-30% dziennego zapotrzebowania energetycznego, a nienasycone kwasy tłuszczowe 6-10% spożycia tłuszczów.
1. Nienasycone kwasy tłuszczowe - charakterystyka
Niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe dzieli się na kwasy omega-3 i omega-6. Te kwasy tłuszczowe znajdziemy w roślinach i tłustych, morskich rybach. Ponadto, kwasy NNKT znajdują się również w olejach roślinnych i olejach z ryb morskich. Objawy niedoboru nienasyconych kwasów omega-3 znajdziesz głównie w makrelach, sardynkach, łososiach, śledziach, tuńczykach, dorszach, owocach morza. Występują także w niektórych roślinach liściastych i roślinnych olejach – rzepakowym, lnianym, sojowym, z dyni.
Niewielkie ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) są w orzechach i siemieniu lnianym. Kwasy tłuszczowe omega-6 występują w olejach: kukurydzianym, słonecznikowym, sezamowym, sojowym, z wiesiołka, ogórecznika i kiełków pszenicy. Natomiast tłuszcze zwierzęce, również często zjadane, zawierają kwasy nasycone, które spożywane w nadmiarze mają działanie miażdżycorodne.
2. Nienasycone kwasy tłuszczowe - znaczenie dla organizmu
Nienasycone kwasy tłuszowe (NNKT):
- Biorą udział w procesie przemiany materii.
- Prekursorzy składników, które budują błony komórkowe, dzięki czemu utrzymują ciągłość skóry i prawidłową strukturę błon komórkowych.
- Składniki tkanki mózgowej, siatkówki i komórek nerwowych.
- Działają przeciwmiażdżycowo, obniżając poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
- Podnoszą nieswoistą odporność organizmu.
- Poprawiają działanie układu krążenia.
- Zapobiegają zakrzepom naczyniowym.
- Dzięki nim cholesterol jest wydalany z żółcią.
Niezdrowy sposób żywienia powoduje, że niedobory NNKT mogą obecnie występować często. Zdarza się u osób, które wolą tłuszcze zwierzęce lub u tych, którzy ograniczają spożycie tłuszczów w związku ze swoją dietą. Ich niedobór powoduje:
- bezsenność,
- osłabienie,
- przygnębienie,
- matowość włosów,
- upośledzenie procesów myślenia,
- upośledzenie odporności.
Bardzo ważny jest wpływ NNKT na odporność. Nienasycone kwasy tłuszczowe są wydzielane przez gruczoły łojowe. Powoduje to, że nasza skóra ma kwaśny odczyn, który jest zabójczy dla bakterii. Te właśnie przez skórę próbowałyby wniknąć do naszego organizmu. Ponadto, NNKT stymulują układ odpornościowy do walki z chorobotwórczymi drobnoustrojami.
3. Nienasycone kwasy tłuszczowe - występowanie
Jeśli chcesz być zdrowy, pamiętaj o codziennym jedzeniu niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych. Możesz zjadać je w postaci ulubionej ryby bądź dodając do sałatki olej lub oliwę z oliwek. Jeśli wolisz suplementy diety, to w aptece jest ich również ogromny wybór. Można kupić tran lub skoncentrowane oleje roślinne. Kapsułki są w dodatku wzbogacane witaminą E, która zabezpiecza przed działaniem wolnych rodników.
Aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe, zaleca się spożywać olej słonecznikowy oraz olej sojowy. Warto zjadać ryby morskie lub owoce morza, minimum dwa razy tygodniowo. Najlepiej jest je dusić lub gotować, nie zaleca się wędzenia ani mocnego solenia.