Łazanki – wartości odżywcze, kalorie i przepis
Łazanki to popularne danie, które podaje się nie tylko w Wigilię. Choć nie pochodzi z Polski, trwale wpisało się w klimat naszej kuchni. Najbardziej popularne są łazanki z kapustą i grzybami, ale możne je również jeść na słodko. Czy są zdrowe? Ile kalorii mają łazanki? Jak je zrobić i z czym jeść?
1. Co to są łazanki?
Łazanki to makaron w kształcie małych kwadratów lub rombów, przygotowany z mąki pszennej i jajek.
Najpopularniejsze są:
- łazanki z kapustą i grzybami (łazanki wigilijne, w tym łazanki z kapustą i pieczarkami),
- łazanki z kapustą,
- łazanki z mięsem,
- łazanki z białą kapustą i kiełbasą,
- łazanki z kapustą i mięsem,
- łazanki z kapustą i boczkiem,
- łazanki z kiełbasą
- łazanki z grzybami,
- łazanki z boczkiem,
- łazanki z kapustą i cebulą.
Można robić łazanki z młodej kapusty, łazanki z kapustą kiszoną, ale i łazanki z białej kapusty. Jada się je również na słodko, na przykład z twarogiem. Ma to związek z tym, że od innych rodzajów makaronu różnią się tylko kształtem.
Łazanki nie są polskim daniem. Początek ich historii sięga XVI wieku, kiedy to do Polski przybyła pochodząca z Włoch Bona Sforza, żona Zygmunta I Starego. Podawano je podobnie jak lasagne.
Nie mieszano makaronu z pozostałymi składnikami, a przekładano warstwy makaronu z warstwami farszu i zapiekano. Współczesne łazanki są odmianą włoskiego makaronu lasagne (stąd na łazanki mówi się czasem lasagnette, czyli małe lasagne).
2. Jak zrobić łazanki?
Makaron łazanki można kupić, ale i zrobić samodzielnie z mąki i jajek, ewentualnie z dodatkiem niewielkiej ilości wody i odrobiny soli. Przepis na makaron łazanki wymaga przygotowania takich składników jak:
- szklanka mąki pszennej,
- jajko,
- szczypta soli.
Ciasto z mąki i jajka trzeba dobrze wyrobić i cienko rozwałkować, po czym odłożyć na pół godziny do przeschnięcia na ściereczce. Później wystarczy pokroić je w paski o szerokości około 1 cm, po czym pokroić je poprzek tak, by powstały małe romby. Makaron gotuje się w osolonej wodzie, po wypłynięciu 3 minuty. Po wyjęciu trzeba je zalać zimną wodą i ponownie przecedzić.
Do gotowych, ugotowanych łazanek wystarczy dodać przygotowane dodatki. Po wymieszaniu całości podaje się je na ciepło. To najczęściej danie obiadowe.
3. Kalorie i wartości odżywcze łazanek
Czy łazanki są zdrowe? Jak można się domyślać, danie z ich udziałem nie należy do lekkostrawnych i zdrowych. Są smaczne i pożywne, nie wyróżniają się jednak walorami odżywczymi, nie dostarczają istotnych ilości witamin oraz składników mineralnych.
Trudno się dziwić: ich bazą jest biała mąka pszenna, która powoduje szybkie i duże skoki poziomu glukozy we krwi oraz wyrzuty insuliny po posiłku (ma wysoki indeks glikemiczny - IG). Można powiedzieć, że to także puste kalorie.
Jajko obecne w łazankach dostarcza witamin (A, D, E, witaminy z grupy B) i minerałów (fosfor, żelazo), miedź, mangan, selen), a także luteinę i zeaksantynę, działające korzystnie w prewencji zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem.
Wartościowa jest także arginina, która rozszerza naczynia krwionośne oraz cholina, będąca neurotransmiterem biorącym udział w procesach poznawczych mózgu. Dodawana do łazanek kapusta biała zawiera sporo witaminy C, jest także dobrym źródłem błonnika pokarmowego, potasu, wapnia, żelaza, podobnie jak witamin z grupy B, a szczególnie kwasu foliowego.
Kapusta kiszona zawiera witaminę C, magnez, potas, żelazo i wapń. Jest także świetnym źródłem witamin z grupy B, witaminy A, E oraz K. Z kolei grzyby są także dobrym źródłem składników mineralnych, głównie potasu, fosforu i magnezu. miedź, cynk, żelazo, mangan, molibden i selen.
Trzeba pamiętać, że kapusta kiszona jest zasobna w sód, stąd uważać na nią powinny osoby z nadciśnieniem tętniczym, chorobami nerek i chorobami naczyniowo- sercowymi. Można starać się nieco zmniejszyć jego zawartość, płucząc ją w zimnej wodzie.
Cebula jest źródłem siarki, cynku, magnezu, fluoru, kwasu foliowego, żelaza, potasu, wapnia, krzemu, witamin z grupy B, C, K, E, A oraz błonnika pokarmowego. Nie można również zapomnieć o antyoksydantach.
Kaloryczność łazanek nie jest niska, w głównej mierze zależy od wielkości porcji, ale i dodatków. Porcja 100 g suchego makaronu łazanki dostarcza 336 kcal, zaś ugotowanych łazanek - 153 kcal. Są to kalorie pochodzące głównie z węglowodanów.
Zdecydowanie lżejsze będzie danie z kapustą i grzybami niż boczkiem i kiełbasą bądź słoniną (które znacząco podnoszą kaloryczność dania, ale i dostarczają sporej ilości tłuszczów nasyconych). Można też przyjąć, ze im więcej kapusty w porcji, tym zdrowiej i mniej kalorycznie. Łazanki można też przygotować z mąki żytniej razowej.
