Lukrecja - pochodzenie, właściwości, wywar, przeciwwskazania, kosmetyka

Lukrecja znana jest głównie z landrynek i żelków, ale nie wszyscy lubią jej smak. Jeśli z paczki słodyczy odkładamy ciemnobrązowe lub czarne słodkości, to z pewnością nie jesteśmy jej zwolennikami. A szkoda, ponieważ lukrecja posiada wiele prozdrowotnych właściwości.

Zobacz film: "Zabójcy libido. Tych produktów unikaj"

1. Co to jest lukrecja?

Lukrecja jest rośliną, która znalazła zastosowanie w wielu różnych dziedzinach życia, a przede wszystkim w ziołolecznictwie oraz kosmetyce. Bylina ta obejmuje co najmniej 21 gatunków. Posiada wysoką i rozgałęzioną łodygę, zebrane w grona kwiaty, strąki owocowe i występujące naprzemianlegle owalne listki.

Kwiaty lukrecji są motylkowe, drobne, o jasnoliliowym lub fioletowym kolorze. Każdy z nich posiada 10 pręcików (1 wolny i 9 zrośniętych ze sobą) i 1 słupek. Kwitnienie lukrecji ma miejsce w czerwcu oraz w lipcu. Jej owoc to czerowono-brązowy strąk, zawiera 3-5 nasion. Lukrecja posiada gruby, rozgałęziony korzeń, z wieloma rozłogami, które dorastają do kilku metrów wysokości.

Lukrecja jest rośliną wieloletnią. Do prawidłowego wzrostu potrzebuje słońca; powinna być osłonięta od wiatru, a gleba, na której rośnie najlepiej, aby była żyzna, wilgotna i zawierała dużą zawartość wapnia.

Prozdrowotne właściwości lukrecji znane były już starożytnym Grekom i Rzymianom, a jej zastosowanie w medycynie praktykowali już Chińczycy około 5 tysięcy lat temu.

Najpóźniej właściwości lukrecji odkryli Europejczycy, którzy w XIII wieku zaczęli gotować korzeń lukrecji, uzyskując ciemną, gęstą masę, którą formowali w lukrecjowe pałeczki.

XVI- i XVII-wieku lukrecja była wykorzystywana przez lekarzy, którzy używali jej korzenia jako substancji wykrztuśnej oraz w leczeniu:

• pęcherza moczowego,
• chorób wątroby,
• nerek,
• żołądka.

Początkowo lukrecja porastała dziko Azję Środkową, Azję Mniejszą i Południową Europę. Z czasem zaczęto uprawiać lukrecję w Hiszpanii, Włoszech, a także w Polsce.

Od zawsze ceniony jest korzeń lukrecji, który po wysuszeniu przybiera żółty kolor. Obecnie lukrecja jest stosowana głównie jako zamiennik dla niezdrowego białego cukru. Zawarty w niej kwas glicyryzynowy zapewnia 50 razy większą słodkość niż cukier z buraka cukrowego.

2. Właściwości zdrowotne lukrecji

Lukrecja posiada cenione od wieków właściwości zdrowotne. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych korzyści, jakie płyną ze spożywania lukrecji.

2.1. Lukrecja a rak skóry

Według najnowszych badań naukowców ze Stanów Zjednoczonych korzeń lukrecji może zapobiegać rozwojowi czerniaka. Rozwój tego groźnego nowotworu skóry ma powstrzymywać zawartość glicyryzyny.

Naukowcy podjęli się wyizolowania z korzenia lukrecji substancji, która odpowiada za właściwości antynowotworowe rośliny. Substancją tą jest izoanguston A. Dalsze badania udowodniły, że substancja ta wpływa na spowolnienie lub całkowite zahamowanie komórek nowotworowych czerniaka.

Z badań, które zostały przeprowadzone na myszach wynika, że po zastosowaniu izoangustonu A, komórki czerniaka rozrastały się wolniej.

2.2. Lukrecja a wrzody żołądka i dwunastnicy

Lukrecja przyspiesza gojenie się wrzodów żołądka i dwunastnicy, a także regeneruje podrażnioną śluzówkę żołądka. Dlatego też odwar z korzenia lukrecji stosowany jest pomocniczo w leczeniu tych właśnie schorzeń.

Może być stosowany również po zabiegach chirurgicznych przewodu pokarmowego. Z jego dobrodziejstw mogą korzystać również osoby borykające się z nieżytem żołądka lub nadwrażliwością jelita grubego, wcześniej jednak powinniśmy skonsultować się z lekarzem.

2.3. Lukrecja a rozwój próchnicy

Dowiedziono, że suszony korzeń lukrecji wpływa na stan zębów. Lukrecja hamuje rozwój paciorkowca Streptococcus mutans, który odpowiada za powstawanie próchnicy.

Naukowcy z Uniwersytetu w Minnesocie udowodnili, że słodycze, które zamiast cukru białego miały w składzie wyciąg z lukrecji, skutecznie powstrzymały rozwój próchnicy u dzieci, które brały udział w eksperymencie. Korzystny wpływ lukrecji na stan zębów znajduje swoje zastosowanie nie tylko w słodyczach.

W coraz większej ilości past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej możemy znaleźć wyciąg z tej korzystnej dla zdrowia rośliny.

Z kolei egipscy badacze z Mansoura przeprowadzili inne badania, z których wynika, że bakteriobójcze właściwości korzenia lukrecji mogą mieć zastosowanie w przypadku kanałowego leczenia zębów.

Dowodzą także, że roślina ta zapobiega osadzaniu się kamienia nazębnego oraz pomaga zapobiegać trwałym przebarwieniom na zębach.

Ekstrakty i wyciągi z lukrecji mogą pomóc także pacjentom chorującym na wrzody żołądka, choroby wątroby i dwunastnicy.

2.4. Lukrecja a infekcje dróg oddechowych

Lukrecja może być stosowana jako środek łagodzący chrypę i kaszel (zwłaszcza suchy), jako środek wykrztuśny.

Dzisiejsza fitoterapia zaleca stosowanie jej również przy zapaleniu oskrzeli, zapaleniu migdałków i astmie, ponieważ wykazuje działanie przeciwzapalne i rozkurczowe.

2.5. Lukrecja na straży wątroby

Aktywne związki zawarte w lukrecji chronią wątrobę. Pomagają zapobiegać np. otłuszczeniu wątroby, chronią też przed negatywnym wpływem metali ciężkich i węglowodorów.

Fitoterapeuci polecają stosowanie lukrecji w czasie terapii toksycznego i wirusowego zapalenia wątroby.

2.6. Działanie estrogenne

Niektórzy badacze twierdzą, że lukrecja reguluje metabolizm estrogenów. Gdy ich poziom jest zbyt niski, wspomaga je, gdy jest zaś za wysoki, hamuje ich działanie.

Za estrogenne działanie lukrecji mogą odpowiadać zawarte w nich izoflawony, kwas glicyryzynowy, zaś jest antagonistą dla efektów działania estrogenów, głównie tych, które pochodzą ze źródeł zewnętrznych.

W pewnym stopniu lukrecja wykazuje łagodzące działanie na zespół napiecia przedmiesiączkowego (PMS). Apetyt na słodkości, obniżony nastrój czy też zatrzymanie wody w organizmie w dużej mierze przypisywane jest większemu stężeniu estrogenu w stosunku do progesteronu.

Wyciąg z tej rośliny, przez odwrotne działanie na metabolizm estrogenu, posiada właściwości, które tłumią rozkład progesteronu. Stad też, aby załagodzić objawy napięcia przedmiesiączkowego, powinniśmy spożywać wyciąg z lukrecji na 2 tygodnie przed planowanym pojawieniem się krwawienia miesięcznego.

2.7. Lukrecja na odchudzanie

Badanie przeprowadzone na grupie osób z nadwagą dowiodły, że suplementowanie się ekstraktem z lukrecji daje efekt odchudzający. Ekstrakt z tej rośliny polecany jest nie tylko osobom chcącym pozbyć się zbędnych kilogramów, ale także sportowcom, którzy szukają bezpiecznego środka do spalania tłuszczu.

Dodatkową korzyścią wynikającą z suplementacji lukrecją jest jej działanie aktywujące przyrost tkanki mięśniowej. Lukrecja poprawia stan kości i stawów, a także dostarcza cennych dla organizmu związków, niezbędnych w czasie redukcji. Skutecznie poprawia wydolność umysłową i fizyczną, przez co może być traktowana jako suplement okołotreningowy.

3. Wywar z lukrecji

Regularnie pity wywar z lukrecji łagodzi podrażnienia żołądka i ułatwia gojenie się ran wynikających z powstawania wrzodów.

Wywar z lukrecji przygotowuje się z połowy łyżki zmielonych korzeni lukrecji, które należy zalać zimną wodą i gotować na wolnym ogniu przez 7 minut.

Po tym czasie wywar z lukrecji należy odstawić do przestudzenia i przecedzić przez sitko. Jeszcze ciepły wywar należy pić 2 razy dziennie do czasu ustąpienia dolegliwości.

Składniki lukrecji pozwalają też ochronić wątrobę przed szkodliwymi metalami ciężkimi i toksynami. Lekarze zalecają jej regularne picie jako terapię wspomagającą leczenie wirusowego zapalenia wątroby].

W niektórych częściach świata lukrecja jest stosowana w leczeniu stwardnienia rozsianego, choroby Simmondsa, Addisona, chorób alergicznych oraz reumatyzmu.

4. Przeciwwskazania

Należy pamiętać, że stosowanie lukrecji nie jest wskazane u każdego chorego cierpiącego na wyżej wymienione choroby.

Wyciągi i ekstrakty z lukrecji są niewskazane przy:

• nadciśnieniu tętniczym,
• niewydolności nerek,
• kamicy żółciowej,
• marskości wątroby,
• zaburzeniach równowagi wodnoelektrolitowej (m.in. hipokaliemii).

Lukrecja nie jest polecana także kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. Nie należy podawać jej dzieciom poniżej 4 roku życia.

Badacze przeprowadzili badanie na dzieciach matek, które w ciąży spożywały lukrecję, oraz tych, które jej nie spożywały. W organizmach 8-letnich dzieci matek z pierwszej grupy, poziom kortyzolu był o 1/3 wyższy, niż u dzieci matek z drugiej grupy.

Okazało się, że za tymi nieprawidłowościami mogła stać glicyryzyna - wspomniany już wcześniej jeden ze składników zawartych w lukrecji. Powoduje m.in. zaburzenia rozwoju łożyska, przez co hormony stresu matki przechodzą do organizmu dziecka.

Badacze udowodnili także, że duże stężenie glicyryzyny powoduje zakłócenia w rozwoju mózgu dziecka.

Uczeni z Uniwersytetu w Edynburgu twierdzą, że zbyt częste spożywanie wyciągu z tej rośliny może źle wpłynąć na umysłową sprawność dziecka - głównie chodzi o większe ryzyko pojawienia się u dziecka ADHD.

Może mieć ono również problemy z koncentracją i zaburzenia zachowania.

Inne badania dotyczące stosowania lukrecji w ciąży dowiodły, że może ona prowadzić również do przedwczesnego porodu.

Lukrecja może wchodzić w reakcje z niektórymi lekami i zaburzać ich pracę, dlatego przyjmując regularnie farmaceutyki, warto skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem jej do diety.

Nadmiar lukrecji może okazać się szkodliwy i wywoływać:

• napady duszności,
• zaburzenia rytmu serca
• wahania ciśnienia.

Pamiętajmy, że przyjmowanie lukrecji nie powinno trwać dłużej niż 4 tygodnie. W przeciwnym wypadku możemy doprowadzić do pojawienia się arytmii serca, podwyższenia ciśnienia i zatrzymania płynów w organizmie.

5. Lukrecja w przemyśle spożywczym

Lukrecja z racji swoich właściwości zdrowotnych, znajduje szerokie zastosowanie z ziołolecznictwie. Warto jednak skupić się także na jej zastosowaniu w przemyśle spożywczym. Jest w nim wykorzystywana głównie jako słodzik.

Zawarta w lukrecji glicyryzyna jest aż o 50 razy słodsza od cukru. Z tych właśnie względów tworzone są różne rodzaje smacznych słodyczy z dodatkiem lukrecji właśnie, np. żelki. Jest dodawana także do napojów i soków, w piekarnictwie zaś dodaje się ją do pieczywa dla smaku.

Lukrecja znalazła także zastosowanie w browarnictwie - wytwarzane są z niej smaczne likiery o anyżowym smaku i aromacie.

6. Lukrecja w kosmetyce

Składniki aktywne i działanie lukrecji odgrywają swoją rolę również w kosmetyce. Dzięki zawartości w lukrecji saponin, kwasów organicznych i flawonoidów skóra nie odwadnia się, ponieważ woda zatrzymuje się w komórkach, dzięki czemu nawilża i koi skórę.

Ze względu na te właściwości kosmetyki z lukrecją są polecane osobom z suchą, wrażliwą i naczyńkową cerą.

Lukrecja posiada również właściwości antybakteryjne, które sprawiają, że doskonale sprawdza się jako składnik kosmetyków przeznaczonych do cery tłustej, mieszanej i trądzikowej. Lukrecję znajdziemy też w szamponach oraz odżywkach do włosów suchych i zniszczonych.

Porozmawiaj z innymi użytkownikami na temat pielęgnacji włosów tłustych. Zapraszamy do dyskusji.