Porost islandzki – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania
Porost islandzki to organizm symbiotyczny, który składa się z grzyba oraz organizmu odpowiedzialnego za fotosyntezę - alg lub cyjanobakterii. Dzięki swoim specyficznym właściwościom znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej. Jak działa? Kiedy warto po niego sięgać?
1. Co to jest porost islandzki?
Porost islandzki (Cetraria islandica), znany także jako płucnica islandzka czy tarczownica islandzka, to gatunek grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae). Zalicza się go do porostów. To organizmy, które składają się z grzybów tworzących symbiozy głównie z prokariotycznymi cyjanobakteriami (Cyanobacteria) lub eukariotycznymi zielenicami (Chlorophyta).
Oznacza to, że składają się z symbiotycznego grzyba i glonu. Gatunek po raz pierwszy został opisany przez Karola Linneusza w 1753 r. jako Lichen islandicus (porost islandzki).
Tarczownica islandzka pochodzi z zimnych i górzystych obszarów Europy. Obecnie występuje na całym świecie poza Afryką i Antarktydą. W Polsce jest objęta ochroną. Rośnie w wilgotnych i chłodnych miejscach w pobliżu mokradeł, wrzosowisk i lasów. Porasta ziemię, skały i drzewa. Preferuje gleby kwaśne.
Jak wygląda porost islandzki? Osiąga wysokość do 10 cm. Ma gumowatą i podobną do skóry teksturę i liściastą plechę, która w zależności od pogody i nawodnienia jest miękka i gąbczasta lub sucha. Przyjmuje kolor od szarego przez szarozielony do czerwonego i ciemnobrunatnego.
2. Właściwości porostu islandzkiego
Porost islandzki zawiera kwas glukuronowy, galantomannany, polisacharydy (takie jak lichenina i izolichenina), kwasy porostowe (np. kwas fumarowy, kwas cetrarowy, kwas fumaroprotocetrarowy) oraz karotenoidy, sole mineralne (jodu, boru, miedzi i krzemu), celulozę i śluz oraz witaminy z grupy B.
Dzięki obecności składników aktywnych porost islandzki wykazuje liczne właściwości prozdrowotne i lecznicze:
- immunostymulujące,
- przeciwwymiotne,
- ułatwiające trawienie, zwiększające łaknienie,
- bakteriostatyczne (na S. aureus, E. coli, H. pylori, P. aeruginosa, B. cereus, B. subtlis).
- przeciwzapalne,
- osłaniające. Chroni komórki przed wnikaniem patogenów,
- osłaniająco-powlekająco na błony śluzowe jamy ustnej, gardła i przełyku (dzięki zawartości śluzu i polisacharydów).
3. Zastosowanie porostu islandzkiego
Porost islandzki znajduje szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej. Przede wszystkim jest pomocny w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, jamy ustnej i gardła. Ponieważ działa powlekająco i nawilżająco na śluzówkę, łagodzi zarówno ból gardła, jak i suchy kaszel. Sprawdza się również w terapii chorób płuc.
Ponadto tarczownica islandzka jest stosowana w leczeniu schorzeń układu pokarmowego: pobudza wydzielanie soków trawiennych, poprawia apetyt, ma pozytywny wpływ na trawienie, łagodzi objawy refluksu. Cetraria islandica w przewodzie pokarmowym tworzy powłokę śluzową. Co istotne, przyspiesza gojenie ran i regenerację uszkodzonych tkanek.
Płucnica islandzka jest obecna w wielu preparatach, takich jak:
- tabletki do ssania pomagające nawilżać błonę śluzową gardła, łagodzić objawy zapalenia gardła, tchawicy oraz krtani, ale i wzmocnić odporność,
- syrop z porostu islandzkiego, który sprawdza się w przypadku suchego kaszlu, chrypki i przy podrażnieniu gardła,
- susz do zaparzania, który stosuje się zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie (przygotowuje się z niego herbatę przeciwkaszlową lub na ból gardła bądź napar do okładów).
Tarczownica islandzka odnajduje się także w kosmetyce. Jest składnikiem wykorzystywanym do produkcji kosmetyków pielęgnacyjnych, jak i kosmetyków leczniczych do pielęgnacji cery trądzikowej i zmagającej się z łuszczycą. Można ją także znaleźć w formułach past i płynów do płukania jamy ustnej.
4. Porost islandzki – przeciwwskazania i środki ostrożności
Suplementy na bazie porostu islandzkiego mogą spożywać dzieci i dorośli. Ma to związek z tym, że uznawany za bezpieczny (nie jest toksyczny i nie wywołuje reakcji alergicznych). Nie oznacza to jednak, że może po niego sięgać każdy.
Przeciwwskazanie stanowią guzy w żołądku lub jelicie cienkim, choroba autoimmunologiczna, ostre zapalenie żołądka i wrzody oraz przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Ponadto zaleca się unikanie przyjmowania preparatów z Cetraria islandica w okresie ciąży oraz karmienia piersią, z uwagi na brak badań dowodzących bezpieczeństwo terapii.
Stosując porost islandzki warto także pamiętać, by inne leki przyjmować co najmniej godzinę przed lub 2 godziny po podaniu wyciągów z tarczownicy.
