Prosta droga do raka wątroby i jelita grubego. Onkolog unika jak ognia
Światowa Organizacja Zdrowia wskazuje, że około 30-40 proc. zachorowań na nowotwory jest związanych ze stylem życia, dlatego jednym z najistotniejszych elementów profilaktyki może być dieta. Onkolodzy wyjaśniają, jakich produktów unikają, by uchronić się przed rakiem.
1. Sprzyjają rakowi jak nic innego
Globalne obciążenie chorobami nowotworowymi rośnie wraz ze starzeniem się światowej populacji.
Naukowcy z Harvardu nie mają dobrych wieści i przewidują, że jedna na sześć kobiet oraz jeden na pięciu mężczyzn zachoruje w ciągu swojego życia na jakiś rodzaj nowotworu.
Coraz więcej wiadomo także o tym, co przyczynia się do rozwoju chorób. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaznacza, że aż 30-40 proc. zachorowań na różne choroby nowotworowe można przypisać czynnikom związanym ze stylem życia.
Należą do nich m.in.:
- niezdrowa dieta,
- używki,
- nadwaga i otyłość,
- brak aktywności fizycznej.
Jednym z produktów, który w największym stopniu sprzyja rozwojowi chorób nowotworowych, jest alkohol. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) wiąże regularne spożywanie alkoholu z ok. 700 tys. nowych diagnoz nowotworów złośliwych na świecie rocznie.
WHO zaznacza, że alkohol to główny czynnik kancerogenny, który może powodować choroby, takie jak rak trzustki, rak jelita grubego, rak krtani czy rak przełyku.
- Należy starać się ograniczyć to, co zdrowiu może szkodzić. Na szczycie listy jest alkohol oraz palenie tytoniu. Alkohol sprzyja m.in. rozwojowi raka wątroby i raka piersi u kobiet, a palenie to główna przyczyna raka płuc. Najzdrowiej zrezygnować całkowicie albo chociaż bardzo ograniczyć - wskazuje w rozmowie z WP abcZdrowie onkolog, prof. dr hab. n. med. Jan Lubiński z Pomorskiego Uniwersytet Medycznego w Szczecinie.
Badanie przeprowadzone w 2022 roku przez naukowców z Boston University School of Medicine wykazało, że nawet niewielka ilość alkoholu odbija się negatywnie na zdrowiu. Wysokoprocentowe napoje szkodzą wątrobie i sercu, wpływają na zdrowie mózgu, a także sprzyjają rozwojowi chorób psychicznych.
Z kolei palenie papierosów - jak wskazuje Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) - może powodować raka niemal w każdym miejscu ciała. Na liście znajduje się m.in. rak okrężnicy, rak żołądka, rak nerek, rak szyjki macicy czy ostra białaczka szpikowa.
2. Zwiększają ryzyko raka wątroby oraz jelita grubego
Kolejną grupę produktów, które mogą zwiększać ryzyko raka, stanowi przetworzona żywność. Naukowcy z Imperial College School of Public Health na początku 2022 roku przedstawili wyniki badań, w których analizowali korelację między ultraprzetworzoną żywnością a ryzykiem zachorowania na nowotwór.
Eksperci nie mają dobrych wieści dla osób, które zajadają się tym rodzajem żywności. Odkryli, że żywność przetworzona wiąże się z większym ryzykiem raka ogólnie, a w szczególności z rakiem jajnika i nowotworami mózgu.
Ekspert także rezygnuje z tego typu żywności.
- Unikam fast foodów oraz produktów bogatych w cukier, ponieważ zwiększają ryzyko raka wątroby oraz nowotworów układu pokarmowego - wskazuje w rozmowie z WP abcZdrowie onkolog, prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków.
Badania opublikowane na początku sierpnia 2023 roku przez grupę naukowców z Brigham and Women's Hospital wykazały, że regularne picie napojów słodzonych może zwiększać ryzyko rozwoju nowotworu wątroby o 85 proc.
3. Co robi onkolog, by zmniejszyć ryzyko raka?
- Aktywność fizyczna jest niezwykle istotna w profilaktyce nowotworów. Ja jeżdżę na rowerze. Nie są to jakieś ogromne wysiłki, ale regularny ruch, który funduję swojemu organizmowi - przyznaje prof. Lubiński
Specjaliści z Harvard TH Chan School of Public Health wskazują, że istnieją naukowe dowody z metaanaliz kilkudziesięciu badań, które potwierdzają, że osoby najbardziej aktywne fizycznie mają mniejsze ryzyko raka okrężnicy o 24 proc. w porównaniu z osobami, które mają najmniej ruchu.
Spożywanie niektórych produktów może zmniejszać ryzyko wielu schorzeń nowotworowych. Eksperci wskazują, że w szczególności produkty pełnoziarniste bogate w błonnik zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita grubego.
Zapytaliśmy onkologa, na co zwraca uwagę, komponując swój jadłospis. Ekspert w diecie szuka trzech minerałów.
- Główny nacisk kładę na trzy czynniki, czyli selen, arsen oraz cynk. Badania potwierdzają, że ich poziomy w organizmie związane są z obniżeniem ryzyka rozwoju raka, ale także zmniejszeniem śmiertelności, niezależnie od przyczyny. Z analiz wynika, że jedna trzecia Polek cierpi na niedobór selenu, co oznacza dla nich większe ryzyko zachorowania, np. na raka piersi – wyjaśnia prof. Lubiński.
Profesor apeluje jednak o rozwagę.
- O tym, by monitorować poziom tych minerałów, warto pamiętać i raz w roku wykonać badanie stężenia tych związków w organizmie, ponieważ mogą uchronić przed ewentualnym zachorowaniem na nowotwór. Ale przypominam, że najpierw zawsze trzeba zrobić badania, dopiero potem zmieniać dietę lub rozpoczynać suplementację, nigdy odwrotnie – przestrzega onkolog.
Należy pamiętać, że to, co jemy, ma wpływ na inne czynniki kancerogenne takie jak przyrost masy ciała, nadwaga oraz otyłość, które również zwiększają ryzyko wielu nowotworów.
Badania przedstawione na tegorocznym Europejskim Kongresie Otyłości (ECO) w Maastricht wykazały, że nadwaga i otyłość związane są z ryzykiem 13 rodzajów nowotworów, które tylko w Stanach Zjednoczonych stanowią 40 proc. wszystkich chorób nowotworowych diagnozowanych amerykańskiej populacji.
- Staram się jadać ekologicznie. Selen dostarczam organizmowi głównie w roślinach strączkowych oraz orzechach. Cynk znajduję w podrobach, np. wątróbce i czerwonym mięsie. W arsen bogaty jest ryż, kakao oraz ryby, takie jak łosoś albo sardynki - dodaje prof. Jan Lubiński.
Patrycja Pupiec, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
