Rola soi w okresie menopauzy
Menopauza jest procesem fizjologicznym występującym w życiu każdej kobiety. Liczne badania wykazały, że spożywanie soi oraz fitoestrogenów sojowych łagodzi nieprzyjemne objawy występujące w okresie okołomenopauzalnym (fale gorąca, zawroty głowy, napady złości, nadmierne pocenie się). Ponadto suplementacja diety preparatami soi chroni przed osteoporozą i nowotworami piersi oraz poprawia stan skóry.
1. Właściwości soi
Soja jest rośliną jednoroczną należącą do rodziny motylkowatych. Ojczyzną soi jest południowo-wschodnia Azja, dlatego jej spożycie w tym regionie jest wielokrotnie wyższe w porównaniu z innymi państwami na świecie. Nasiona soi są podstawowym produktem spożywczym otrzymywanym z tej rośliny. Są wykorzystywane do produkcji różnych produktów – mączki, śruty, oleju, mięsa, sosów oraz past sojowych. Soja posiada wysoką wartość odżywczą, gdyż zawiera duże ilości pełnowartościowego białka, lecytynę oraz sole mineralne (wapń, żelazo, fosfor) i witaminy z grupy B. Soja jest bogatym źródłem substancji aktywnych – izoflawonoidów (daidzeina i genisteina, glyciteina, ekwol), które charakteryzują się podobną budową do naturalnych hormonów – estrogenów. W organizmie wykazują działanie przypominające funkcje estrogenów. Dlatego też, jeśli są spożywane w odpowiednich ilościach w okresie menopauzy, zapobiegają nieprzyjemnym dolegliwościom wpływającym na samopoczucie psychiczne i fizyczne kobiety.
2. Prozdrowotne właściwości soi
Ze względu na dużą zawartość substancji aktywnych w soi, roślina ta powinna być spożywana lub suplementowana w postaci produktów farmakologicznych w okresie okołomenopauzalnym, ponieważ wykazuje liczne właściwości prozdrowotne. Liczne badania wykazały, że podawanie preparatów soi zapobiega występowaniu nieprzyjemnych objawów, które często występują w okresie menopauzy w postaci uderzeń gorąca, zawrotów głowy, nocnych potów, suchości pochwy oraz spadku libido. Spożywanie soi chroni przed rozwojem nowotworu sutka oraz raka trzonu macicy, których przyczyną jest spadek poziomu estrogenów występujący po okresie menopauzy. Izoflawonoidy zawarte w nasionach soi zapobiegają rozwojowi osteoporozy, ponieważ wpływają podobnie jak naturalne estrogeny na metabolizm tkanki kostnej. Zwiększają gęstość kości, zapobiegają utracie masy kostnej i w ten sposób obniżają ryzyko złamań. Naturalne estrogeny w organizmie kobiety chronią przed rozwojem miażdżycy. Jednakże w okresie menopauzy dochodzi do znacznego spadku ich poziomu i zwiększa się ryzyko zachorowania na schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Dlatego spożywanie preparatów soi skutecznie obniża poziom cholesterolu, hamuje powstawanie blaszek miażdżycowych i zapobiega zakrzepom.
Ekstrakty z soi stosowane jako dodatek do kosmetyków (takich jak kremy, serum, mleczka, toniki) wykazują działanie przeciwrodnikowe. Wolne rodniki uszkadzają komórki skóry, które produkują kolagen. W związku z tym dochodzi do powstawania zmarszczek. Ponadto fitoestrogeny soi przyjmowane wraz z dietą zapobiegają nadmiernemu rozpadowi elastyny, dzięki czemu chronią przed spadkiem elastyczności skóry. Prozdrowotne działanie soi na organizm kobiety wynika z obecności flawonoidów, które stymulują receptory estrogenowe zawarte w organizmie. Dostępne wyniki badań wskazują, że spożywanie soi skutecznie zmniejsza występowanie objawów klimakterium oraz chroni przed występowaniem wielu chorób (np. osteoporozy, cukrzycy typu 2) oraz rozwojem nowotworów.
Jednakże działanie fitoestrogenów soi nie jest zbyt silne i nie może zastąpić klasycznej hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), która zalecana jest kobietom podczas menopauzy. Spożywanie dużych ilości soi polecane jest kobietom z mało nasilonymi objawami menopauzy lub negatywnie nastawionym do HTZ.