Beta-karoten – rola w organizmie, występowanie, niedobór, naturalny czy syntetyk

Beta-karoten to naturalny barwnik roślinny, który pełni ważną funkcję w naszym zdrowiu. Jako silny przeciwutleniacz pomaga w ochronie komórek przed uszkodzeniami, a w organizmie przekształca się w witaminę A, niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania wzroku, układu odpornościowego i skóry. Dowiedz się, jakie produkty są źródłem beta-karotenu oraz jakie są objawy niedoboru w organizmie.

1. Rola beta-karotenu w organizmie

Beta-karoten jest organicznym związkiem chemicznym należącym do karotenoidów. Beta-karoten jest prowitaminą witaminy A, jednak nieprzekształcony w witaminę A również ma zdolności ochraniania organizmu przed wolnymi rodnikami. Może chronić organizm przed powikłaniami po radioterapii i po chemioterapii.

Beta-karoten wpływa bardzo korzystnie na układ pokarmowy oraz immunologiczny. Chroni organizm przed zmianami miażdżycowymi, gdyż znacznie redukuje poziom złego cholesterolu.

Barwnik ten wpływa bardzo pozytywnie na naszą cerę, dzięki regularnej suplementacji cera nabierze blasku, a jej koloryt znacznie się poprawi. Beta-karoten ma znaczenie także dla naszego wzroku, dzięki niemu możliwe jest dobre widzenie o zmierzchu.

Zobacz film: "Sól w diecie - ile można spożywać?"

Dzięki regularnemu spożywaniu produktów bogatych w beta-karoten można zapobiegać chorobom płuc, warto przy tym całkowicie odstawić palenie papierosów, gdyż nie powinno się ich łączyć z beta-karotenem.

Jeżeli cierpimy z powodu chorób skórnych, to warto jest zacząć suplementację beta-karotenem lub warto spożywać odpowiednią ilość produktów z tym związkiem. Dzięki beta-karotenowi znacznie wzmocnimy skórę i poprawimy jej koloryt.

Beta-karoten można stosować także latem. Przygotowuje ciało do opalenizny i bardzo ładnie ją uwydatnia. Dzięki zażywaniu karotenów zimą wyraźnie zmienimy kolor skóry. Czasami można przesadzić z dawkowaniem beta-karotenu i stać się lekko pomarańczowym, jednak efekt zniknie po odstawieniu karotenu.

Bardzo dobrze łączy się z witaminą E, B, D oraz wapniem.

2. Naturalne źródła beta-karotenu

Beta-karoten można znaleźć w dużych ilościach w warzywach i owocach, zwłaszcza koloru pomarańczowego, żółtego i czerwonego. Najwięcej beta-karotenu występuje w:

• marchewce;
• dyni;
• pomarańczach;
• pomidorach;
• papryce;
• wiśniach;
• melonie;
• arbuzie;
• morelach;
• brzoskwiniach.

Jednak również zielone warzywa, jak szpinak, brokuły, jarmuż zawierają spore ilości beta-karotenu, mimo, że ich barwa jest maskowana przez chlorofil.

Aby zwiększyć przyswajanie beta-karotenu z tych produktów, warto spożywać je w towarzystwie tłuszczów, np. oliwy z oliwek, ponieważ beta-karoten jest rozpuszczalny w tłuszczach.

3. Beta-karoten a zdrowie skóry

Beta-karoten może działać jako naturalna ochrona skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Jako przeciwutleniacz pomaga neutralizować wolne rodniki powstałe w wyniku ekspozycji na słońce, co może zapobiegać uszkodzeniom skóry i spowalniać procesy starzenia.

Regularne spożywanie produktów bogatych w beta-karoten może również wspomóc regenerację skóry i poprawić jej kondycję, nadając jej zdrowy, promienny wygląd. Choć beta-karoten nie zastąpi kremu z filtrem UF, jego obecność w diecie może wspomagać ochronę od wewnątrz.

4. Beta-karoten i jego rola w ochronie wzroku

Beta-karoten jest prekursorem witaminy A, która odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego widzenia, szczególnie w warunkach słabego oświetlenia. Witamina A, przekształcana w organizmie z beta-karotenu, jest niezbędna do produkcji rodopsyny - białka w siatkówce oka, które umożliwia widzenie w ciemności.

Dieta bogata w beta-karoten może pomóc w ochronie przed schorzeniami oczu, takimi jak kurza ślepota czy zwyrodnienie plamki żółtej (AMD), które mogą prowadzić do utraty wzroku w starszym wieku.

5. Objawy niedoboru w organizmie

Niedobór beta-karotenu łatwo zauważyć. Do najczęstszych symptomów świadczących o braku tego związku można zaliczyć:

• problemy ze wzrokiem;
• łamanie się paznokci;
• nadmierne wypadanie włosów;
• suchość w gardle;
• matową, suchą i szorstką skórę.

6. Objawy nadmiaru beta-karotenu

Chociaż beta-karoten jest bezpieczny i jego nadmiar nie jest toksyczny, długotrwałe spożywanie go w bardzo dużych ilościach, może doprowadzić do karotonodermii - stanu, w którym skóra nabiera żółtawego lub pomarańczowego odcienia. Jest to efekt gromadzenia się beta-karotenu w skórze, jednak stan ten nie jest groźny i ustępuje po zmniejszeniu jego spożycia.

Warto jednak pamiętać, że suplementacja beta-karotenem w wysokich dawkach może być niewskazana dla palaczy, ponieważ niektóre badania sugerują, że może zwiększać ryzyko raka płuc w tej grupie.

7. Beta-karoten w diecie - jak najlepiej go przyswoić?

Aby w pełni wykorzystać korzyści płynące ze spożywania beta-karotenu, warto pamiętać o kilku zasadach, które pomagają w jego lepszej przyswajalności. Ponieważ beta-karoten jest rozpuszczalny w tłuszczach, powinien być spożywany z produktami zawierającymi zdrowe tłuszcze, takimi jak oliwa z oliwek, awokado czy orzechy.

Obróbka termiczna, taka jak gotowanie czy duszenie, może zwiększyć biodostępność beta-karotenu, ponieważ proces ten rozbija ściany komórkowe warzyw, uwalniając go z tkanek. Dlatego gotowane marchewki czy pieczone bataty są świetnym źródłem tego cennego składnika.

8. Naturalny czy syntetyczny, który beta-karoten wybrać?

Jak wiadomo wszystko, co występujące naturalnie, jest zdrowsze. Beta-karoten, który zawarty jest w pożywieniu, dostarcza nam również innych karotenoidów i lepiej jest przyswajalny przez organizm.

Naturalny bata-karoten radzi sobie o wiele lepiej z antyoksydacją organizmu, syntetyczny już niestety nie.

Codzienna dawka beta-karotenu powinna wynosić 5-7 mg, a pełna kuracja musi trwać dwa miesiące. Warto więc dawkować naturalne produkty zawierające beta-karoten, jeżeli wybieramy produkt syntetyczny, to wybierzmy ten najlepszy.