Beta-karoten – rola w organizmie, występowanie, niedobór, naturalny czy syntetyk

Beta-karoten to naturalny barwnik roślinny, który pełni ważną funkcję w naszym zdrowiu. Jako silny przeciwutleniacz pomaga w ochronie komórek przed uszkodzeniami, a w organizmie przekształca się w witaminę A, niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania wzroku, układu odpornościowego i skóry. Dowiedz się, jakie produkty są źródłem beta-karotenu oraz jakie są objawy niedoboru w organizmie.

1. Rola beta-karotenu w organizmie

Beta-karoten jest organicznym związkiem chemicznym należącym do karotenoidów. Beta-karoten jest prowitaminą witaminy A, jednak nieprzekształcony w witaminę A również ma zdolności ochraniania organizmu przed wolnymi rodnikami. Może chronić organizm przed powikłaniami po radioterapii i po chemioterapii.

Beta-karoten wpływa bardzo korzystnie na układ pokarmowy oraz immunologiczny. Chroni organizm przed zmianami miażdżycowymi, gdyż znacznie redukuje poziom złego cholesterolu.

Zobacz film: "Tłuszcze mogą być zdrowe. Sprawdź jakie są najlepsze dla dziecka"

Barwnik ten wpływa bardzo pozytywnie na naszą cerę, dzięki regularnej suplementacji cera nabierze blasku, a jej koloryt znacznie się poprawi. Beta-karoten ma znaczenie także dla naszego wzroku, dzięki niemu możliwe jest dobre widzenie o zmierzchu.

Dzięki regularnemu spożywaniu produktów bogatych w beta-karoten można zapobiegać chorobom płuc, warto przy tym całkowicie odstawić palenie papierosów, gdyż nie powinno się ich łączyć z beta-karotenem.

Jeżeli cierpimy z powodu chorób skórnych, to warto jest zacząć suplementację beta-karotenem lub warto spożywać odpowiednią ilość produktów z tym związkiem. Dzięki beta-karotenowi znacznie wzmocnimy skórę i poprawimy jej koloryt.

Beta-karoten można stosować także latem. Przygotowuje ciało do opalenizny i bardzo ładnie ją uwydatnia. Dzięki zażywaniu karotenów zimą wyraźnie zmienimy kolor skóry. Czasami można przesadzić z dawkowaniem beta-karotenu i stać się lekko pomarańczowym, jednak efekt zniknie po odstawieniu karotenu.

Bardzo dobrze łączy się z witaminą E, B, D oraz wapniem.

2. Naturalne źródła beta-karotenu

Beta-karoten można znaleźć w dużych ilościach w warzywach i owocach, zwłaszcza koloru pomarańczowego, żółtego i czerwonego. Najwięcej beta-karotenu występuje w:

• marchewce;
• dyni;
• pomarańczach;
• pomidorach;
• papryce;
• wiśniach;
• melonie;
• arbuzie;
• morelach;
• brzoskwiniach.

Jednak również zielone warzywa, jak szpinak, brokuły, jarmuż zawierają spore ilości beta-karotenu, mimo, że ich barwa jest maskowana przez chlorofil.

Aby zwiększyć przyswajanie beta-karotenu z tych produktów, warto spożywać je w towarzystwie tłuszczów, np. oliwy z oliwek, ponieważ beta-karoten jest rozpuszczalny w tłuszczach.

3. Beta-karoten a zdrowie skóry

Beta-karoten może działać jako naturalna ochrona skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Jako przeciwutleniacz pomaga neutralizować wolne rodniki powstałe w wyniku ekspozycji na słońce, co może zapobiegać uszkodzeniom skóry i spowalniać procesy starzenia.

Regularne spożywanie produktów bogatych w beta-karoten może również wspomóc regenerację skóry i poprawić jej kondycję, nadając jej zdrowy, promienny wygląd. Choć beta-karoten nie zastąpi kremu z filtrem UF, jego obecność w diecie może wspomagać ochronę od wewnątrz.

4. Beta-karoten i jego rola w ochronie wzroku

Beta-karoten jest prekursorem witaminy A, która odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego widzenia, szczególnie w warunkach słabego oświetlenia. Witamina A, przekształcana w organizmie z beta-karotenu, jest niezbędna do produkcji rodopsyny - białka w siatkówce oka, które umożliwia widzenie w ciemności.

Dieta bogata w beta-karoten może pomóc w ochronie przed schorzeniami oczu, takimi jak kurza ślepota czy zwyrodnienie plamki żółtej (AMD), które mogą prowadzić do utraty wzroku w starszym wieku.

5. Objawy niedoboru w organizmie

Niedobór beta-karotenu łatwo zauważyć. Do najczęstszych symptomów świadczących o braku tego związku można zaliczyć:

• problemy ze wzrokiem;
• łamanie się paznokci;
• nadmierne wypadanie włosów;
• suchość w gardle;
• matową, suchą i szorstką skórę.

6. Objawy nadmiaru beta-karotenu

Chociaż beta-karoten jest bezpieczny i jego nadmiar nie jest toksyczny, długotrwałe spożywanie go w bardzo dużych ilościach, może doprowadzić do karotonodermii - stanu, w którym skóra nabiera żółtawego lub pomarańczowego odcienia. Jest to efekt gromadzenia się beta-karotenu w skórze, jednak stan ten nie jest groźny i ustępuje po zmniejszeniu jego spożycia.

Warto jednak pamiętać, że suplementacja beta-karotenem w wysokich dawkach może być niewskazana dla palaczy, ponieważ niektóre badania sugerują, że może zwiększać ryzyko raka płuc w tej grupie.

7. Beta-karoten w diecie - jak najlepiej go przyswoić?

Aby w pełni wykorzystać korzyści płynące ze spożywania beta-karotenu, warto pamiętać o kilku zasadach, które pomagają w jego lepszej przyswajalności. Ponieważ beta-karoten jest rozpuszczalny w tłuszczach, powinien być spożywany z produktami zawierającymi zdrowe tłuszcze, takimi jak oliwa z oliwek, awokado czy orzechy.

Obróbka termiczna, taka jak gotowanie czy duszenie, może zwiększyć biodostępność beta-karotenu, ponieważ proces ten rozbija ściany komórkowe warzyw, uwalniając go z tkanek. Dlatego gotowane marchewki czy pieczone bataty są świetnym źródłem tego cennego składnika.

8. Naturalny czy syntetyczny, który beta-karoten wybrać?

Jak wiadomo wszystko, co występujące naturalnie, jest zdrowsze. Beta-karoten, który zawarty jest w pożywieniu, dostarcza nam również innych karotenoidów i lepiej jest przyswajalny przez organizm.

Naturalny bata-karoten radzi sobie o wiele lepiej z antyoksydacją organizmu, syntetyczny już niestety nie.

Codzienna dawka beta-karotenu powinna wynosić 5-7 mg, a pełna kuracja musi trwać dwa miesiące. Warto więc dawkować naturalne produkty zawierające beta-karoten, jeżeli wybieramy produkt syntetyczny, to wybierzmy ten najlepszy.