Gęsi smalec - jeden z najzdrowszych tłuszczów w kuchni

Gęsi smalec ma wiele zastosowań, a jego walory zdrowotne cenią nawet eksperci od żywienia. Nie bez powodu uznawany jest za jeden z najzdrowszych tłuszczów. Od czasów średniowiecza tłuszcz gęsi był stosowany jako środek leczniczy. Właściwie ma tylko jedną wadę – stosunkowo trudno go kupić i najlepszą metodą pozyskania jest wytopienie go z pieczonej w domu gęsi. Co jeszcze warto wiedzieć na temat tego tłuszczu? Jakie składniki odżywcze zawiera gęsi smalec?

1. Gęsi smalec jako jeden z najzdrowszych tłuszczów w kuchni

Gęsi smalec słynie ze swoich prozdrowotnych właściwości. I choć dla większości miłośników zdrowego, niskotłuszczowego jedzenia słowo “smalec” jest kwintesencją złych nawyków żywieniowych, warto zdawać sobie sprawę, że gęsie sadło jest jednym z najzdrowszych tłuszczów z jakim możemy spotkać się w kuchni.

"Choć słowo smalec kojarzy się nam z czymś bardzo tłustym i niezdrowym, nie można tego powiedzieć o gęsim smalcu. Jest jednym z najzdrowszych tłuszczów zwierzęcych. Bardziej wartościowy niż olej kokosowy czy olej rzepakowy. Porównywany do oliwy z oliwek. Wykorzystywany jest w kuchni i medycynie naturalnej. Najcenniejszy jest ten pozyskany z tłuszczu sadełkowego" - wyjaśnia WP abcZdrowie Małgorzata Gorzel, dietetyczka.

1.1. Dlaczego gęsi smalec jest lepszy od wieprzowego?

Dlaczego gęsi smalec jest lepszy od wieprzowego? Mają podobne zastosowanie – używa się ich do smarowania pieczywa, smażenia lub jako dodatek do potraw. Smalec wieprzowy zawiera dużą ilość nasyconych kwasów tłuszczowych, które przyczyniają się do rozwoju chorób układu krwionośnego. Gęsie sadło w znacznej części składa się z kwasu oleinowego (tego samego, który jest składnikiem oliwy z oliwek) i dzięki temu redukuje poziom “złego cholesterolu” we krwi.

W składzie gęsiego smalcu znajdziemy również cenne składniki odżywcze takie jak:

• żelazo,
• magnez,
• fosfor,
• witaminy z grupy B,
• witamina A,
• witamine E,
• witamina D.

Świeży gęsi smalec powinien mieć delikatny jasnoszary kolor i jeżeli nie dodamy do niego żadnych przypraw, będzie miał neutralny smak i zapach. Najlepszym źródłem smalcu jest tłuszcz sadełkowy wytopiony z pieczonej gęsi – z 6-kilogramowego ptaka można otrzymać około litra smalcu.

W niektórych sklepach można kupić gotowy, wytopiony tłuszcz, a nawet mrożone gęsie sadło wycięte z tuszek. Smak smalcu można uatrakcyjnić za pomocą wielu dodatków, jednak na początek proponujemy klasyczny przepis z jabłkami i majerankiem.

2. Zastosowanie gęsiego smalcu

Zastosowanie gęsiego smalcu jest dość szerokie. Gęsie sadło jest od wieków stosowane w kuchni francuskiej i żydowskiej. W kuchni koszernej używa się go do smażenia – zakaz łączenia mięsa z nabiałem wyklucza bowiem używanie np. masła. Idealnie nadaje się również do gotowania czy pieczenia. Fani wyrobów piekarskich sięgają po niego, gdy chcą przygotować kruche ciasto. Wspaniale smakuje również z chlebem. W takiej formie warto dodać do niego odrobinę majeranku lub jabłka.

"W przeciwieństwie do innych tłuszczów, smalec gęsi w 200 stopniach Celsjusza nie traci swojej struktury chemicznej, nie zmienia swoich właściwości. Ma wysoki punkt dymienia, a to oznacza, że nie jest rakotwórczy" - przekonuje dietetyczka, Karolina Szczygieł.

Ponieważ jest to czysty tłuszcz, w którym w zasadzie nie ma wody, stosowano go kiedyś jako naturalny środek konserwujący – obłożone nim mięso wolniej się psuło. Dzisiaj przechowywany w lodówce smalec nawet przez kilkanaście miesięcy nie straci nic ze swojego smaku i aromatu.

Tłuszcze, które warto dodać do sałatki [9 zdjęć]

Według badań tłuszcze są kluczowym składnikiem sałatki. Sałatki z dressingiem nisko- lub beztłuszczowym

zobacz galerię

3. Zdrowotne właściwości smalcu z gęsi

Zdrowotne właściwości smalcu z gęsi wykorzystywano już w czasach średniowiecznych. Wówczas tłuszcz gęsi był stosowany jako środek leczniczy. Okazuje się, że mimo upływu lat ten naturalny środek nadal wykorzystywany jest do leczenia bólu stawów, zwalczania kaszlu i kataru.

3.1. Gęsi smalec chroni przed miażdżycą

Gęsi smalec może uchronić nas przed rozwojem miażdżycy. Wszystko za sprawą nienasyconych kwasów tłuszczowych, które znajdują się w składzie tego produktu. Gęsi smalec jest bogatym źródem jednonienasyconego kwasu oleinowego, który skutecznie obniża poziom złego cholesterolu LDL. Dodatkowo, nie zmniejsza stężenia dobrego cholesterolu HDL. To ważna wiadomość dla wszystkich, którzy chcą uchronić się przed popularną chorobą przewlekłą o nazwie miażdżyca. Warto wspomnieć również o tym, że jednonienasycony kwas oleinowy może przeciwdziałać chorobie niedokrwiennej serca, zawałowi czy udarowi. Warto wspomnieć także o innym zastosowaniu kwasów nienasyconych.

"Kwasy nienasycone mają wiele zastosowań. Wspomagają m.in leczenie atopowego zapalenia skóry. Dodatkowo regenerują skórę, zatrzymując procesy starzenia" – przekonuje specjalistka ds. dietetyki, Karolina Szczygieł.

3.2. Gęsi smalec jako środek na osłabione i chore stawy

Gęsi smalec to również doskonały, a przy tym naturalny środek na osłabione i chore stawy. Polecany jest wszystkim tym, którzy cierpią z powodu bólu łokci, kolan czy innych dolegliwości reumatycznych. Gęsie sadło wykazuje działanie przeciwzapalne i rozgrzewające, z tego powodu może być stosowane bezpośrednio na skórę np. w formie okładów. Doskonale przeciwdziała stanom zapalnym, zwalcza dolegliwości zwyrodnieniowe i eliminuje bóle w obrębie kręgosłupa. Jeśli chcemy poznać doskonałe właściwości gęsiego smalcu, musimy po prostu posmarować produktem obolałe miejsce.

Receptur na prozdrowotny balsam ze zwierzęcego tłuszczu jest wiele. Oto jedna z nich. Smalec gęsi wymieszany z olejkiem rycynowym w proporcji 2/3 sadła i 1/3 olejku wykazuje działanie rozgrzewające. Miksturę można nałożyć zarówno na kolana, łokcie, kręgosłup lędźwiowy, kręgosłup szyjny. Tłuszcz wcieramy w chore miejsca, a następnie obolałe stawy owijamy chustką lub bandażem. Środek doskonale sprawdzi się także do do nacierania klatki piersiowej, kręgosłupa lub innych miejsc.

3.3. Gęsi smalec na drogi oddechowe

Gęsi smalec to nie tylko środek na bolące stawy, ale również na drogi oddechowe. Możemy sięgnąć po niego w okresie zwiększonej zachorowalności, kiedy mierzymy się z grypą lub przeziębieniem. To niezwykle skuteczne lekarstwo na dolegliwości bólowe gardła czy zapalenie dróg oddechowych. Do przygotowania leczniczej mikstury potrzebujemy łyżki smalcu oraz łyżki miodu. Wszystko doskładnie mieszamy, a następnie zjadamy. Misktura wykazuje działanie silnie rozgrzewające, łagodzi objawy choroby.

Stosowana w formie maści również działa rozgrzewająco i napotnie, dlatego możemy zaaplikować ją bezpośrednio na skórę. W takiej formie smalec może być nałożony na klatkę piersiową lub plecy.

4. Ile kosztuje gęsi smalec?

Ile kosztuje gęsi smalec? Okazuje sę, że za jeden słoiczek (o pojemności 300 mililitrów) tego produktu żywnościowego musimy zapłacić około 13-14 zł. Oczywiście, ceny gęsiego smalcu mogą się wahać, w zależności od tego czy decydujemy się na zakup w sklepie stacjonarnym czy internetowym. Mimo wszystko, warto mieć w domu ten produkt - zarówno ze względów smakowych, jak i zdrowotnych.

5. Maksymalna dzienna dawka gęsiego smalcu

Jaka jest maksymalna dzienna dawka gęsiego smalcu? Informacje dotyczące zaleceń żywieniowych, a także opinie specjalistów dietetyków mówią o tym, że dorosły człowiek może dziennie spożyć do dwóch łyżek gęsiego smalcu. Nie należy przekraczać tej dawki, w przeciwnym razie zamiast działania prozdrowotnego, możemy uzyskać efekt odwrotny. Zachowanie umiaru w przypadku spożywania tego produktu jest niezwykle istotne.

6. Domowy gęsi smalec

Domowy gęsi smalec możemy przygotować samodzielnie w domu.

Składniki niezbędne do przyrządzenia smalcu:

• gęsi tłuszcz sadełkowy;
• klika winnych jabłek;
• cebula;
• sól;
• pieprz;
• majeranek.

Sposób przygotowania:

Tłuszcz stopić (lub zlać tłuszcz wytopiony w trakcie pieczenia gęsi). Jabłka pokroić w ćwiartki, cebulę pokroić w grubą kostkę. Wymieszać wszystkie składniki i smażyć przez 10 – 15 minut, dodać przyprawy. Tłuszcz zlać do słoiczka lub kamionkowego naczynia i ostudzić. Przechowywać w lodówce pod przykryciem.