Matiasy - wartości odżywcze, jak je przyrządzić, matiasy a śledzie
Matiasy to młode śledzie atlantyckie, które zostały złowione przed okresem godowym. Mają delikatne i tłuste mięso, a także mniej wyrazisty smak niż dojrzałe osobniki. Są uznawane za wartościowe ryby, ze względu na bogactwo witamin i składników odżywczych. Niestety matiasy są dostępne jedynie w niektórych krajach, w Polsce występują w wersji mrożonej. Czym charakteryzują się matiasy? Czym różnią się matiasy od śledzi?
1. Czym są matiasy?
Matiasy to śledzie atlantyckie przed okresem godowym, ich wiek nie przekracza 12 miesięcy. Są niedojrzałe płciowo, mają delikatne i bardziej tłuste mięso niż dojrzałe osobniki. Ma to związek z tym że ryby tuż przed okresem tarła więcej jedzą i przybierają na wadze.
Matiasy są obecne w północnych wodach Oceanu Atlantyckiego do głębokości 300 metrów. Połów zwykle ma miejsce przez kilka tygodni czerwca, gdy matiasy docierają do wybrzeży Norwegii i Szwecji.
2. Wartości odżywcze matiasów
Delikatne w smaku matiasy skrywają wiele cennych składników odżywczych, takich jak witamina E, D i B12, białko czy kwasy tłuszczowe omega-3.
W składzie obecne są również pierwiastki, takie jak selen, żelazo, fosfor i jod. Wpływają one na funkcjonowanie układu nerwowego oraz równowagę kwasowo-zasadową organizmu.
Kwasy omega-3 są niezwykle istotne, ponieważ nie jesteśmy w stanie ich samodzielnie wyprodukować. Pozwalają one na zmniejszenie stężenia cholesterolu, chronią przed otyłością i chorobą wieńcową.
Dodatkowo mają pozytywny wpływ na poziom odporności. Witamina D3 oddziałuje natomiast na kondycję kości i zębów, przeciwdziała osteoporozie. Pozostałe witaminy spowalniają procesy starzenia się organizmu, poprawiają stan cery, wpływają na proces widzenia i zapobiegają nowotworom.
3. Jak przyrządzić matiasy?
Matiasy po połowie są oczyszczane z oskrzeli i wnętrzności, poza trzustką, konieczną do procesu dojrzewania. Tuż przed podaniem ryba jest patroszona w celu pozbycia się głowy, skóry i kręgosłupa, poza krótkim odcinkiem w pobliżu ogona.
To na tym etapie matias przepoławiany jest na pół, a jego dwie części łączy ogon. Następnie ryby lądują w zalewie solankowej o słabym natężeniu, z tego względu matiasy mają mniej intensywny smak niż zwykłe śledzie, nie ma też potrzeby moczenia ich w mleku.
Po wyjęciu z zalewy matias najczęściej podawany jest na zimno z dodatkiem śmietany i cebuli. Sposób serwowania jest jednak zależny od konkretnego kraju, w Niemczech śledzie podaje się z ziemniakami gotowanymi w mundurkach i zieloną fasolą.
4. Matiasy a śledzie
Matiasy to ryby przed ukończeniem 1. roku życia, natomiast śledzie to dorosłe osobniki, zazwyczaj 2-3 letnie. Matiasy mają bardziej delikatne mięso, niższą zawartość rtęci, a także większą ilość wartości odżywczych.
Matiasy można kupić jedynie przez kilka miesięcy w niektórych krajach, ich cena jest dość wysoka. Ryby te są traktowane jako lokalny przysmak, o czym przypomina certyfikat TSG wydawany przez Unię Europejską.
Matiasy w Polsce występują głównie w postaci mrożonej, w wersji świeżej śledzie można spróbować w Danii, Szwecji i Norwegii.
Śledzie à la matias to dorosłe osobniki sprzedawane w zalewie olejowej lub olejowo-octowej. Zwykle są dodatkowo konserwowane benzoesanem sodu, charakteryzuje je białe mięso.
Prawdziwe matiasy są dostępne bez dodatku konserwantów, oleju czy octu. Mają bardzo delikatne, różowo-srebrzyste mięso i wiek poniżej 12. miesięcy.
