Trwa ładowanie...

Neurolodzy ostrzegają. Wyniszcza mózg, zwiększa ryzyko demencji aż o 25 procent

 Karolina Rozmus
21.02.2023 14:41
Taka żywność zwiększa ryzyko demencji. Na liście m.in słodzone napoje i fast food
Taka żywność zwiększa ryzyko demencji. Na liście m.in słodzone napoje i fast food (Adobe Stock)

Badania amerykańskich neurologów nie pozostawiają wątpliwości – produkty określane mianem UPF wpływają negatywnie na mózg i mogą zwiększać ryzyko otępienia. Naukowcy ostrzegają, że taka żywność może zawierać szkodliwe dla układu nerwowego dodatki i mowa nie tylko o dodanym cukrze czy konserwantach, ale nawet o cząsteczkach plastiku.

spis treści

1. Te produkty uszkadzają mózg

Na łamach "Neurology" ukazały się wyniki trwającego dziesięć lat badania. Spośród ponad 72 tys. osób, których dane pochodziły z brytyjskiej medycznej bazy Biobank, 518 zachorowało na demencję. U 287 rozwinęła się choroba Alzheimera, a u 119 otępienie naczyniowe.

Do produktów UPF zaliczamy też parówki wykorzystywane w daniach typu fast food
Do produktów UPF zaliczamy też parówki wykorzystywane w daniach typu fast food

Badacze na podstawie wypełnionych przez uczestników kwestionariuszy dotyczących diety mogli ocenić rolę żywności ultraprzetworzonej (ang. ultra processed food, UPF, żywność wysokoprzetworzona) w rozwoju choroby neurodegeneracyjnej.

Zobacz film: "Jak ograniczyć węglowodany w diecie?"

Do klasyfikacji wykorzystali system NOVA, który dzieli żywność na cztery kategorie:

  • nieprzetworzona lub przetworzona minimalnie,
  • przetworzone dodatki tj. olej, cukier, sól, poddawane takim procesom jak rafinacja, tłoczenie czy suszenie,
  • przetworzona – produkty puszkowane, wędzone mięso i ryby, sery czy pieczywo,
  • ultraprzetworzona (wysokoprzetworzona) – to m.in. chipsy, napoje gazowane, fast food czy dania instant, które zawierają barwniki, konserwanty, aromaty, często też powstają z wykorzystaniem produktów wymagających wieloetapowego przetworzenia, jak np. syrop glukozowo-fruktozowy, białka serwatkowe.

Analiza wykazała, że w grupie osób najzdrowiej odżywiających się UPF stanowiła dziewięć procent dziennej diety, czyli ok. 225 g. Na przeciwległym biegunie znajdowały się osoby, u których ta grupa żywności stanowiła aż 28 proc., co odpowiada ok. 814 g dziennie. Składały się na nią głównie słodzone napoje, słodycze i ultraprzetworzone produkty mleczne.

"Każdy dziesięcioprocentowy wzrost dziennego spożycia ultraprzetworzonej żywności oznacza, że ryzyko demencji wzrasta o 25 proc." – informują naukowcy na łamach "Neurology".

- Ultraprzetworzona żywność ma być wygodna i smaczna, ale obniża jakość diety – komentuje wyniki autor badania, dr Huiping Li z Uniwersytetu Medycznego w Tianjin w Chinach.

- Te produkty spożywcze mogą zawierać dodatki do żywności lub cząsteczki plastiku pochodzące z opakowań czy powstające podczas podgrzewania. Każdy z nich, jak wykazano w innych badaniach, ma negatywny wpływ na procesy myślowe i zdolności zapamiętywania - dodał naukowiec.

2. Dieta może też zmniejszać ryzyko demencji

To nie jest jednak jedyne badanie, które pokazuje niebezpieczeństwa związane ze współczesnym, tzw. zachodnim modelem żywienia. Niedawno opublikowane w "JAMA Neurology" brazylijskie badanie dowiodło, że u osób, w których diecie 20 proc. dziennego zapotrzebowania kalorycznego pochodzi z żywności UPF, występuje o 28 proc. wyższe ryzyko spadku funkcji poznawczych.

Do najczęściej spożywanych produktów UPF należą gazowane napoje
Do najczęściej spożywanych produktów UPF należą gazowane napoje (Pixabay)

Inne badania na przestrzeni lat zwracają również uwagę na powiązania tego typu produktów spożywczych z otyłością, chorobami układu krążenia, cukrzycą, nowotworami i wyższym ryzykiem przedwczesnego zgonu.

Wyeliminować czy ograniczyć? Dr Li ma dobre wieści – już niewielkie modyfikacje w diecie mogą przynieść korzyści, w tym wypadku – dla układu nerwowego.

- Zwiększenie nieprzetworzonej lub minimalnie przetworzonej żywności o zaledwie 50 gramów dziennie, co odpowiada połowie jabłka, porcji kukurydzy lub misce płatków zbożowych z otrębami, przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości UPF o 50 gramów dziennie, odpowiadającemu tabliczce czekolady lub porcji paluszków rybnych, wiąże się z o trzy procent mniejszym ryzykiem demencji – mówi.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze