Soja - pochodzenie, składniki odżywcze, wpływ na zdrowie, alergia, niekorzystne działanie

Soja – jedna z najzdrowszych roślin strączkowych na świecie wciąż kryje w sobie wiele nieodkrytych, prozdrowotnych tajemnic. Znana od tysiącleci, nie bez powodu jest nazywana „królową wszystkich roślin” czy „żółtym klejnotem”. Jest głównym składnikiem diety wegetariańskiej, który skutecznie zastępuje białko pochodzenia zwierzęcego, ale też bogatym źródłem tłuszczów nienasyconych. Dlaczego jeszcze te niepozorne nasiona soi powinny na stałe wejść do naszego menu?

1. Pochodzenie soi

Po raz pierwszy soja pojawiła się na stołach starożytnych Chińczyków. Najpóźniej docenili ją Europejczycy, którzy poznali ją dopiero w XVI wieku. Soja do tej pory zajmuje bardzo ważne miejsce w kuchni Dalekiego Wschodu, gdzie jest nazywana „świętą rośliną”. W kuchni Zachodu jest traktowana z trochę mniejszym uwielbieniem i w większości stosowana do produkcji pasz dla zwierząt. Obecnie prym w uprawie soi wiodą Stany Zjednoczone. Światowa produkcja soi w połowie odbywa się właśnie tam.

2. Składniki odżywcze soi

Soja to przede wszystkim ogromne źródło białka, które pozwala wegetarianom utrzymać prawidłowy poziom tego budulca w organizmie. W dodatku w przeciwieństwie do białka zwierzęcego nie zawiera puryn, czyli szkodliwych związków utrudniających wchłanianie się wapnia. Oprócz tego soja zawiera mnóstwo węglowodanów i zdrowych tłuszczów, które decydują o jej dość wysokiej kaloryczności – w 100 g nasion soi znajdziemy 385 kalorii.

Zobacz film: "Czy soja jest zdrowa?"

Soja zawiera też witaminy z grupy B oraz składniki mineralne, takie jak wapń, żelazo, potas, fosfor i magnez. Ponadto ma też dużo błonnika, witaminy E oraz witaminy H, znanej jako biotyna. Chociaż od kilku lat dość głośno jest o soi modyfikowanej genetycznie, to jak dotąd nie stwierdzono jej szkodliwego działania na organizm człowieka.

3. Wpływ soi na zdrowie

Soja to przede wszystkim naturalny lek na choroby związane z układem krążenia. Najważniejsza rola soi polega na obniżaniu złego cholesterolu we krwi, jednak nie obniżając jednocześnie tego dobrego. Chorzy jedzący każdego dnia soję są w stanie obniżyć poziom cholesterolu całkowitego nawet o 20%, a co za tym idzie, uniknąć miażdżycy.

Obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych nie tylko wzmacnia naczynia krwionośne, ale zapobiega też powstawaniu zatorów i zakrzepów. W ten sposób soja chroni serce przed groźnym zawałem.

Soja odgrywa ważną rolę także podczas leczenie osteoporozy, na którą najbardziej są narażone kobiety po menopauzie. Wynika to ze spadku poziomu estrogenów, które podczas terapii osteoporozy są uzupełniane w organizmie kobiety.

Tymczasem okazuje się, że zahamowanie niszczenia tkanki kostnej powodują zawarte w soi izoflawony. W dodatku badania potwierdziły, że spożywanie białka sojowego zapewnia o połowę mniejsze wydalanie wapnia z moczem, w porównaniu z białkiem zwierzęcym. Właśnie dlatego osteoporoza jest chorobą, która w krajach azjatyckich występuje niezmiernie rzadko.

Liczne badania potwierdzają, że soja może mieć istotny wpływ na małą liczbę śmiertelnych nowotworów piersi w krajach azjatyckich, w porównaniu z liczbą przypadków raka piersi, która występuje w krajach zachodnich, np. w Stanach Zjednoczonych. Uważa się, że największą ochroną przed rakiem tego typu są izoflawony, których bogatym źródłem jest właśnie soja.

Uważa się ją także za wartościowy zamiennik dla kuracji hormonalnej menopauzy dla kobiet, które nie mogą przyjmować hormonów ze względu na inne choroby.

4. Mleko sojowe dla alergików

Lekarze często polecają mleko sojowe i inne produkty wytwarzane z soi jako substytuty dla osób cierpiących na alergię pokarmową lub nietolerancję laktozy. Alergia na krowie mleko najczęściej charakteryzuje się reakcją alergiczną polegającą na powstaniu zmian skórnych, takich jak pokrzywka alergiczna czy atopowe zapalenie skóry, ale pojawić mogą się także objawy przypominające astmę czy zapalenie oskrzeli.

Najczęstsze są jednak dolegliwości związane z układem pokarmowym, a więc biegunki, wymioty, zaparcia, a nawet krwawienie z układu pokarmowego. Zarówno mleko z soi, jak i ser tofu są bezpieczną alternatywą dla alergików uczulonych na mleko krowie oraz chorych na nietolerancję laktozy.

5. Spożywanie soi

Spożywanie soi może mieć także negatywne oddziaływanie na nasze zdrowie. Nie warto spożywać więcej niż 50 g nasion soi dziennie, ponieważ ich nadmiar może zaburzyć pracę tarczycy. Wynika to z obecności tioglikozyd, powodujących powstanie tzw. wola tarczycy.

Zdarza się również, że wprowadzenie do diety produktów sojowych, takich jak mleko sojowe czy tofu, powoduje pojawienie się dolegliwości przewodu pokarmowego takich jak wzdęcia jelit, wymioty czy biegunki. Decydując się więc na wprowadzenie do diety tego typu produktów, lepiej robić to w małych ilościach.

6. Ile kalorii ma surowa soja