Właściwości witaminy C
Witamina C jest potrzebna do produkcji kolagenu – białka, które tworzy pod nabłonkiem dodatkową warstwę utrudniającą przedostawanie się wirusów do organizmu. Witamina ta pełni funkcję wspierania białych ciałek krwi. Jest niezbędna do produkcji limfocytów.
Zobacz film: "Jak ograniczyć węglowodany w diecie?"
Limfocyty niszczą zainfekowane komórki. Od ich sprawności zależy, jak szybko nasz organizm upora się z infekcją. Stymulując tworzenie przeciwciał i inne mechanizmy obronne, znacząco poprawiają działanie układu odpornościowego organizmu. Większość przeprowadzonych badań wykazała, że krótkotrwałe przyjmowanie 0,5-1 g witaminy C dziennie może skrócić i złagodzić przebieg przeziębienia.
1. Trochę historii
W 1928 roku von Szent-Györgyi uzyskał z wyciągów z nadnerczy, kapusty i pomarańczy związek, który wykazywał właściwości oksydoredukcyjne. Von Szent-Györgyi nie zdawał sobie sprawy, że związek ten to witamina C nazwana przez niego kwasem heksuronowym. W 1932 roku W.A. Waugh i Charles King otrzymali witaminę C z cytryny. W rok później Sir Walter Norman Haworth, Hirst i współpracownicy ustalili budowę chemiczną witaminy C. W latach 1933-34 Tadeusz Reichstein i współpracownicy dokonali syntezy kwasu askorbinowego na politechnice w Zurychu. Otworzyło to drogę do masowej produkcji syntetycznej postaci tej witaminy.
2. Witamina C w naturze
Witamina C jest substancją nietrwałą, rozkładającą się częściowo w czasie gotowania. Średnie dzienne zapotrzebowanie dziecka na witaminę C wynosi 40-75 mg, a człowieka dorosłego 75-100 mg. Głównym źródłem witaminy C są świeże oraz właściwie przetworzone owoce, np. dzika róża czy czarna porzeczka, i warzywa.
Dobrym źródłem witaminy C, szczególnie w okresie zimowym i wczesnowiosennym, są świeże owoce i soki cytrusowe, ale także godna polecenia jest zasobna w tę witaminę kiszona kapusta. Bardzo dobrym i bogatszym od owoców cytrusowych źródłem witaminy C są owoce dzikiej róży, czarna porzeczka oraz natka pietruszki. Udział tych produktów w przeciętnej, dziennej racji pokarmowej u większości z nas jest jednak niewielki.
3. Funkcje witaminy C w organizmie
- Podnosi odporność organizmu.
- Pełni funkcję ochronną w przypadku przeziębienia – dzięki swojemu udziałowi w biosyntezie kolagenu (podskórna warstwa ochronna, zabezpieczająca przed przenikaniem wirusów) oraz roli w produkcji limfocytów (niszczących zainfekowane komórki).
- Uczestniczy w procesach metabolicznych jako substancja przenosząca elektrony.
- Dzięki współdziałaniu w biosyntezie kolagenu przyspiesza proces gojenia się ran i zrastania kości.
- Uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, cholesterolu i kwasów żółciowych.
- Uczestniczy w regeneracji witaminy E.
- Ułatwia przyswajanie niehemowego żelaza i uczestniczy w wytwarzaniu krwinek czerwonych.
- Jako silny reduktor przeciwdziała procesowi utleniania wywołanemu przez wolne rodniki.
- Hamuje powstawanie w żołądku rakotwórczych nitrozoamin.
- Ma właściwości bakteriostatyczne, a nawet bakteriobójcze w stosunku do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych.
4. Kilka ciekawostek
Stwierdzono, że:
- Kwas askorbinowy podnosi ogólną odporność organizmu na choroby.
- Większość zwierząt jest w stanie syntetyzować witaminę C we własnych organizmach. Człowiek zmuszony jest pokrywać zapotrzebowanie na witaminę C za pomocą zewnętrznych źródeł.
- Witamina C nie tylko "wymywa" nadmiar cholesterolu z arterii krwionośnych, ale też normalizuje jego poziom.
- Witamina C uczestniczy w produkcji hormonów zwalczających stres.
- Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym witamina C znacznie zmniejsza ryzyko występowania chorób chronicznych, takich jak: rak, choroby serca czy zaćma. W celu optymalnego zredukowania ryzyka wystąpienia tych schorzeń nowe zalecenia dietetyczne sugerują spożywanie 120 mg tej witaminy dziennie.