Właściwości witaminy C
Witamina C jest potrzebna do produkcji kolagenu – białka, które tworzy pod nabłonkiem dodatkową warstwę utrudniającą przedostawanie się wirusów do organizmu. Witamina ta pełni funkcję wspierania białych ciałek krwi. Jest niezbędna do produkcji limfocytów.
Limfocyty niszczą zainfekowane komórki. Od ich sprawności zależy, jak szybko nasz organizm upora się z infekcją. Stymulując tworzenie przeciwciał i inne mechanizmy obronne, znacząco poprawiają działanie układu odpornościowego organizmu. Większość przeprowadzonych badań wykazała, że krótkotrwałe przyjmowanie 0,5-1 g witaminy C dziennie może skrócić i złagodzić przebieg przeziębienia.
1. Trochę historii
W 1928 roku von Szent-Györgyi uzyskał z wyciągów z nadnerczy, kapusty i pomarańczy związek, który wykazywał właściwości oksydoredukcyjne. Von Szent-Györgyi nie zdawał sobie sprawy, że związek ten to witamina C nazwana przez niego kwasem heksuronowym. W 1932 roku W.A. Waugh i Charles King otrzymali witaminę C z cytryny. W rok później Sir Walter Norman Haworth, Hirst i współpracownicy ustalili budowę chemiczną witaminy C. W latach 1933-34 Tadeusz Reichstein i współpracownicy dokonali syntezy kwasu askorbinowego na politechnice w Zurychu. Otworzyło to drogę do masowej produkcji syntetycznej postaci tej witaminy.
2. Witamina C w naturze
Witamina C jest substancją nietrwałą, rozkładającą się częściowo w czasie gotowania. Średnie dzienne zapotrzebowanie dziecka na witaminę C wynosi 40-75 mg, a człowieka dorosłego 75-100 mg. Głównym źródłem witaminy C są świeże oraz właściwie przetworzone owoce, np. dzika róża czy czarna porzeczka, i warzywa.
Dobrym źródłem witaminy C, szczególnie w okresie zimowym i wczesnowiosennym, są świeże owoce i soki cytrusowe, ale także godna polecenia jest zasobna w tę witaminę kiszona kapusta. Bardzo dobrym i bogatszym od owoców cytrusowych źródłem witaminy C są owoce dzikiej róży, czarna porzeczka oraz natka pietruszki. Udział tych produktów w przeciętnej, dziennej racji pokarmowej u większości z nas jest jednak niewielki.
3. Funkcje witaminy C w organizmie
- Podnosi odporność organizmu.
- Pełni funkcję ochronną w przypadku przeziębienia – dzięki swojemu udziałowi w biosyntezie kolagenu (podskórna warstwa ochronna, zabezpieczająca przed przenikaniem wirusów) oraz roli w produkcji limfocytów (niszczących zainfekowane komórki).
- Uczestniczy w procesach metabolicznych jako substancja przenosząca elektrony.
- Dzięki współdziałaniu w biosyntezie kolagenu przyspiesza proces gojenia się ran i zrastania kości.
- Uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, cholesterolu i kwasów żółciowych.
- Uczestniczy w regeneracji witaminy E.
- Ułatwia przyswajanie niehemowego żelaza i uczestniczy w wytwarzaniu krwinek czerwonych.
- Jako silny reduktor przeciwdziała procesowi utleniania wywołanemu przez wolne rodniki.
- Hamuje powstawanie w żołądku rakotwórczych nitrozoamin.
- Ma właściwości bakteriostatyczne, a nawet bakteriobójcze w stosunku do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych.
4. Kilka ciekawostek
Stwierdzono, że:
- Kwas askorbinowy podnosi ogólną odporność organizmu na choroby.
- Większość zwierząt jest w stanie syntetyzować witaminę C we własnych organizmach. Człowiek zmuszony jest pokrywać zapotrzebowanie na witaminę C za pomocą zewnętrznych źródeł.
- Witamina C nie tylko "wymywa" nadmiar cholesterolu z arterii krwionośnych, ale też normalizuje jego poziom.
- Witamina C uczestniczy w produkcji hormonów zwalczających stres.
- Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym witamina C znacznie zmniejsza ryzyko występowania chorób chronicznych, takich jak: rak, choroby serca czy zaćma. W celu optymalnego zredukowania ryzyka wystąpienia tych schorzeń nowe zalecenia dietetyczne sugerują spożywanie 120 mg tej witaminy dziennie.