Dieta płynna – efekty, wskazania, jadłospis i produkty zakazane
Dieta płynna to sposób żywienia oparty na produktach lekkostrawnych, zmiksowanych do postaci koktajli. Sprawdza się w przypadku osób chorych, stosuje się ją także przed operacjami, jak i po nich. Dla wielu osób to również sposób na oczyszczenie organizmu, a nawet odchudzanie. Jakie są jej zasady? Co można jeść, a czego unikać?
1. Co to jest dieta płynna?
Dieta płynna jest sposobem żywienia osób chorych, które nie mogą przyjmować pokarmów o stałej konsystencji. To rodzaj specjalnej diety lekkostrawnej.
Celem jej stosowania jest oczyszczenie układu pokarmowego, zwłaszcza jelit przed operacją lub badaniem. To również sposób na dostarczenie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, gdy normalne odżywianie jest niemożliwe. Dieta płynna gasi także pragnienie i dostarcza odpowiednią ilość płynów.
2. Dieta płynna – wskazania
Wskazaniami do diety płynnej są głównie operacje, zwłaszcza w obrębie przewodu pokarmowego. Taka dieta przed kolonoskopią ma w celu oczyszczenie jelit. To również element przygotowania do rektoskopii.
Dietę płynna włącza się także po operacji jelit i żołądka, by nie dochodziło do podrażniania jelita. Wskazaniem są także zabiegi w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego, które utrudniają przełykanie pokarmów.
Wykorzystuje się ją również po zabiegach w obrębie jamy ustnej (np. po wyrwaniu zęba), w celu uchronienia błony śluzowej i rany przed podrażnieniami. Dietę płynną stosuje się także w przypadku uporczywych nudności, wymiotów, biegunek czy braku łaknienia.
Osobom nieprzytomnym, które nie mogą samodzielnie jeść posiłków i stałych pokarmów, podaje się pożywienie w płynie, otrzymują tak zwaną wzmocnioną dietę płynną. Produkty lekkostrawne są w niej poddawane miksowaniu, aby uzyskać odpowiednią konsystencję posiłków.
Pożywienie podaje się doustnie, a przy konieczności żywienia dojelitowego przez zgłębnik lub przetokę. Pojęcie diety płynnej pojawia się także w kontekście jadłospisów odchudzających i oczyszczających.
To dieta sokowa, dieta koktajlowa czy płynny detoks. Ich bazę stanowią warzywa i owoce, fermentowane napoje mleczne, płatki owsiane, otręby, siemię lniane. Niestety nie jest to skuteczna opcja, a i rozsądna na dłuższą metę. Stosowana długoterminowo może prowadzić do niedoborów pokarmowych.
3. Zasady diety płynnej
Przygotowując posiłki w ramach diety płynnej trzeba pamiętać o kilki zasadach. Co jest ważne?
- Posiłki diety płynnej muszą być lekkostrawne, pozbawione błonnika oraz produktów, które mogą spowodować wzdęcia i biegunki.
- Ponieważ dania muszą mieć konsystencję płynną, pokarm po ugotowaniu należy przetrzeć lub zmiksować.
- Podstawą diety płynnej jest woda, napary ziołowe, herbaty ziołowe, rosoły i kleiki.
- Diety płynnej nie można stosować dłużej niż 2-3 dni.
- Do zakazanych technik obróbki termicznej zalicza się: smażenie, pieczenie w tłuszczu, duszenie z obsmażaniem, grillowanie, zapiekanie. Nie należy także stosować zasmażek, odgrzewać oraz odsmażać wcześniej przygotowanych dań.
4. Dieta płynna – jadłospis i produkty zalecane
Ustalając jadłospis diety płynnej bierze pod uwagę kilka parametrów, takich jak: stan i wiek osoby chorej oraz masę ciała, rodzaj schorzenia i wymagane minimum kaloryczne.
Początkowo podaje się płyny, takie jak niegazowana woda mineralna, przegotowana woda, napar z rumianku i innych ziół, rozcieńczone kleiki oraz soki owocowe, odtłuszczony i rozcieńczony rosół.
Do przygotowania posiłku można wykorzystywać:
- warzywa i dojrzałe owoce bez skórek oraz pestek,
- chude mięso, chude ryby,
- pszenne pieczywo,
- drobne kasze i makarony,
- masło, oliwę.
W diecie płynnej wzmocnionej podaje się kasze, sery twarogowe i homogenizowane, warzywa, w tym ziemniaki, surowe warzywa i owoce w formie soków jajko gotowane na miękko i zmiksowane.
W przypadku wymiotów i biegunek, gdzie istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń wodno-elektrolitowych, włącza się doustne płyny nawadniające, które zawierają elektrolity.
Dieta płynna – przykładowy jadłospis
Przykładowy jadłospis diety płynnej obejmuje takie posiłki jak:
- lekkostrawne śniadanie: biały ryż na mleku z musem jabłkowym,
- drugie śniadanie: przecier marchwiowo-bananowy,
- lekkostrawny obiad: pulpety z indyka zmiksowane z puree ziemniaczanym i mlekiem,
- podwieczorek: rzadki budyń na mleku z musem owocowym, rozcieńczony mlekiem,
- kolacja: zupa-krem z warzyw.
5. Dieta płynna – produkty zabronione
W jadłospisie diety płynnej nie wolno uwzględniać takich produktów jak:
- razowe i żytnie pieczywo, grube makarony i grube kasze,
- ostre przyprawy, ocet, musztarda, duże ilości soli i cukru,
- tłuste mięso, tłuste i wędzone ryby, wędliny, konserwy,
- margaryna, smalec,
- sery żółte, pleśniowe, topione,
- warzywa o ostrym smaku, w tym cebula, czosnek, szczypior, rzodkiew,
- kiszonki,
- słodycze, alkohol, kawa.
