Dieta w kamicy żółciowej – zasady, produkty zabronione i zalecane
Dieta w kamicy żółciowej to sposób żywienia zalecany osobom, które mają problemy z kamieniami żółciowymi, są zagrożone ich wystąpieniem lub przeszły operację usunięcia pęcherzyka żółciowego. Celem podjętych działań jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia bólu i zapobieganie powstawaniu nowych kamieni żółciowych. Jakie są jej zasady? Które pokarmy są zalecane i przeciwwskazane w diecie przy kamicy żółciowej?
1. Dieta w kamicy żółciowej – kiedy ją stosować?
Dieta w kamicy żółciowej jest koniecznością w przypadku osób, które borykają się z kamicą żółciową, objawem której są dyskomfort i dolegliwości bólowe w obrębie brzucha, nudności, zgaga lub niestrawność. Choroba może przebiegać także bezobjawowo, do czasu wystąpienia tak zwanej kolki żółciowej. Podczas jej ataków obserwuje się bóle brzucha, wymioty, wzdęcia, zaparcia.
Kamica żółciowa rozwija się wskutek zastoju żółci w drogach żółciowych, za co odpowiada jej niewłaściwy skład (w zakresie cholesterolu, kwasów żółciowych i lecytyny). Gdy dochodzi do połączenia kryształków cholesterolu z solami wapnia, powstają złogi w drogach żółciowych lub pęcherzyku żółciowym.
Dietę w kamicy żółciowej powinny także stosować osoby po operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego oraz zagrożone tworzeniem się kamieni żółciowych, ponieważ rozpoznaje się u nich czynniki ryzyka, które mogą do tego predysponować. To otyłość, cukrzyca, zwiększone stężenie triglicerydów w surowicy krwi (hipertriglicerydemia).
Na rozwój kamicy żółciowej wpływają także błędy żywieniowe:
- nieregularne posiłki,
- za duża ilości słodyczy i produktów wysokosłodzonych (np. miodu, dżemów),
- za duża ilości tłuszczów zwierzęcych i cholesterolu,
- za mała ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych,
- zbyt mała ilość błonnika pokarmowego w diecie,
- nagła i szybka utrata masy ciała.
Dieta w kamicy żółciowej może pomóc w łagodzeniu dokuczliwych objawów, ale i zapobieganiu dolegliwościom i zmniejszeniu ryzyka ich wystąpienia.
2. Na czym polega dieta w kamicy żółciowej?
Gdy kamica przebiega bezobjawowo, zaleca się racjonalny sposób odżywiania. Bardzo ważne jest, by do jadłospisu włączyć błonnik pokarmowy, który zwiększa on pasaż jelitowy, pomaga regulować trawienie i zapobiega zaparciom.
W pozostałych przypadkach obowiązują różne zasady diety w kamicy żółciowej. Jak przygotowywać posiłki?
Co jest wskazane w diecie w kamicy żółciowej?
Specjaliści w diecie w kamicy żółciowej zalecają:
- częste spożywanie niewielkich porcji jedzenia. To zmniejsza obciążenie układu pokarmowego. Należy jeść regularnie, 5 niewielkich posiłków dziennie, o stałych porach,
- picie optymalnej ilości wody, co pozwala zachować prawidłowy przepływ żółci i zapobiegać tworzeniu się kamieni,
- włączanie do diety dużo błonnika (np. kasze i pełnoziarniste produkty zbożowe, owoce, warzywa),
- spożywanie warzyw i owoców, które dostarczają witamin, minerałów i przeciwutleniaczy. Warzywa i owoce podaje się po uprzednim ugotowaniu i rozdrobnieniu lub w postaci soków i przecierów.
Jakie owoce i warzywa można jeść przy kamicy żółciowej?
Niewskazane są te, które mogą powodować wzdęcia (np. cebula, kapusta). Zalecane zaś są warzywa i owoce bogate w:
- witaminę A: marchew, dynia, bataty, szpinak, brokuły, mango, papaja, morele, pomidory,
- witaminę E: np. szpinak, sałata, szparagi, czarne jagody, zielona pietruszka, nektarynki, otręby pszenne, oleje roślinne, takie jak: słonecznikowy, rzepakowy, sojowy, z kiełków pszennych; beta-karoten (dynia, boćwina, brokuły, cykoria, marchew, papryka, sałata zielona, szczypiorek, szpinak, morele, brzoskwinie, śliwki, wiśnie),
- witaminę K, np. brukselka, szpinak, sałata zielona, herbata zielona, kapusta, kalafior.
Ma to związek z tym, że ograniczona podaż tłuszczu ma negatywny wpływ na przyswajanie z pożywienia wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (ADEK). W związku z tym trzeba też zadbać o podaż witaminy D (np. tłuste ryby morskie, takie jak sardynka, śledź, łosoś, makrela, szprotka).
Czego nie wolno jeść przy kamieniach w woreczku?
W diecie w kamicy żółciowej bardzo ważne jest:
- unikanie produktów, które mogą podrażniać pęcherzyk żółciowy drażniących, takich jak alkohol, kawa, czekolada, ostre przyprawy,
- ograniczenie cukru i produktów wysoko przetworzonych, w tym napojów słodzonych, przetworzonej żywności i wysokoprzetworzonych węglowodanów, które mogą one zwiększać ryzyko chorób trzustki i złego trawienia,
- unikanie tłustych potraw, które mogą stymulować produkcję żółci (zalecane są potrawy gotowane, duszone, pieczone bez tłuszczu lub na małej ilości oleju),
- ograniczenie produktów, które są zasobne w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol. To tłuste wędliny (np. wędliny z widocznym tłuszczem) i mięsa, wędliny podrobowe (np. pasztet, salceson, kaszanka), tłuste sery żółte, sery pleśniowe, serki topione, serki typu fromage, smalec, słonina, boczek, ale i żółtko jaj. Niewielką ilość tłuszczu można dodać w postaci surowej, na zimno, do gotowych potraw.
3. Dieta w kamicy żółciowej – jak sobie radzić?
Aby jeść zdrowo i dobrze się czuć przy problemach z kamicą żółciową bardzo ważne jest, by przyswoić sobie zasady specjalnego żywienia, wypracować dobre nawyki i przestrzegać planu żywieniowego. Można go opracować, analizując przykładowy jadłospis przy kamicy żółciowej, który można znaleźć w internecie lub prześledzić różne diety przy chorym woreczku żółciowym (przepisy). Zawsze warto też poprosić o pomoc dietetyka lub lekarza.
