Kwas elagowy – gdzie występuje i jak go włączyć do diety?
Kwas elagowy to organiczny związek chemiczny z grupy polifenoli, który występuje naturalnie w wielu roślinach. Przypisuje mu się właściwości prozdrowotne: przeciwutleniające, przeciwzapalne czy homeostatyczne. Wiele uwagi poświęca się także kwestii kwas elagowy a nowotwór. Co trzeba wiedzieć?
1. Co to jest kwas elagowy i w jakich produktach występuje?
Kwas elagowy (kwas ellagowy) to dimer kwasu galusowego i organiczny związek chemiczny o potencjalnych właściwościach przeciwnowotworowych, przeciwzapalnych, antyoksydacyjnych i przeciwwirusowych. Z chemicznego punktu widzenia jest zaliczany do polifenoli.
Jako substancja czysta kwas elagowy jest ciałem stałym o umiarkowanej rozpuszczalności w wodzie i innych rozpuszczalnikach polarnych oraz dobrej rozpuszczalności w rozpuszczalnikach niepolarnych.
Kwas elagowy został odkryty w I połowie XIX wieku przez Henriego Braconnota. Dziś wiadomo, że substancja występuje naturalnie w niektórych roślinach, zwłaszcza w:
- owocach (zwłaszcza malinach (1500 μg/g) i jeżynach (1500 μg/g), także granatach, truskawkach, pestkach winogron. Uwaga! Kwas elagowy w owocach kumuluje się w obszarze skórki oraz w pestkach),
- orzechach (orzechach włoskich, orzechach brazylijskich),
- ziołach, cynamonie oraz zielonej herbacie.
Po spożyciu kwasu elagowego organizm przetwarza go na różne związki pochodne, które mogą wykazywać różne działania biologiczne. Jednocześnie trzeba wiedzieć, że kwas elagowy ma stosunkowo niską przyswajalność w organizmie.
2. Kwas elagowy – działanie i właściwości prozdrowotne
Jakie są główne korzyści zdrowotne płynące ze spożywania kwasu elagowego? Badania sugerują, że związek może mieć działanie przeciwnowotworowe. Jak kwas elagowy wpływa na profilaktykę chorób nowotworowych?
Okazuje się, że substancja posiada zdolność do hamowania wzrostu komórek nowotworowych i indukowania apoptozy (programowanej śmierci komórki) w komórkach nowotworowych. Specjaliści wskazują się na ochronny wpływ kwasu elagowego na rozwój niektórych nowotworów, to jest raka piersi, pęcherza moczowego, prostaty czy płuc.
Ponadto z uwagi na to, że kwas elagowy wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, pomaga chronić komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Jest antyoksydantem, wspiera układ odpornościowy organizmu.
W jaki sposób można zwiększyć spożycie kwasu elagowego w diecie?
Kluczowe jest włączenie do codziennej diety produktów bogatych w kwas elagowy stanowiących jego naturalne źródło. Owoce i orzechy można spożywać na surowo jako przekąskę, także dodawać do sałatek, koktajli, musli czy deserów, owsianki, jogurtów czy smoothie, płatków śniadaniowych, wypieków czy deserów. Kwas elagowy obecnie dostępny jest w postaci suplementów diety, jednak wchłanianie związku jest bardziej efektywne z pożywienia niż suplementów.
3. Kwas elagowy w kosmetyce
Kwas elagowy jest stosowany także w kosmetyce. Okazuje się bowiem, że dzięki swoim właściwościom i aktywności może pomóc w poprawie ogólnej kondycji skóry, zapewniając jej zdrowy wygląd, blask i elastyczność. To możliwe, ponieważ kwas elagowy ma działanie:
- antyoksydacyjne. Może pomagać w zwalczaniu wolnych rodników, które przyczyniają się do starzenia się skóry. Tym samym pomaga zapobiegać powstawaniu zmarszczek i linii mimicznych. Ma właściwości redukujące przebarwienia,
- przeciwnowotworowe. Obecny w produktach kosmetycznych kwas elagowy może pomóc chronić skórę przed szkodliwymi skutkami promieniowania UV i innymi czynnikami, które mogą prowadzić do uszkodzenia DNA komórek skóry i powstawania nowotworów skóry.
- przeciwbakteryjne i przeciwzapalne działanie. Dzięki temu kwas elagowy może wspierać leczenie infekcji bakteryjnych oraz łagodzić stany zapalne skóry, takie jak na przykład trądzik.
Kwas elagowy mogą zawierać różne produkty pielęgnacyjne, takie jak kremy do twarzy, serum, balsamy do ciała, kremy przeciwsłoneczne oraz preparaty do pielęgnacji włosów i paznokci.
4. Kwas elagowy - przeciwwskazania i skutki uboczne
Choć kwas elagowy wykazuje różne właściwości prozdrowotne, istnieją przeciwwskazania do spożywania preparatów, które go zawierają. To przede wszystkim alergie pokarmowe. Powinny na niego uważać osoby uczulone na owoce, orzechy lub inne produkty spożywcze, które są naturalnymi źródłami kwasu elagowego.
Przeciwwskazanie stanowią także krwawienia, zaburzenia krzepnięcia, skłonność do krwawienia lub stosowanie leków przeciwkrzepliwych. Ma to związek z tym, że kwas elagowy może wykazywać działanie przeciwpłytkowe, co może zwiększać ryzyko krwawienia (kwas elagowy może wchodzić w interakcje także z lekami na cukrzycę).
Warto także mieć na uwadze, że konieczne jest unikanie stosowania suplementów zawierających kwas elagowy w czasie ciąży lub w czasie karmienia piersią. To ważne, ponieważ nie ma wystarczających danych na temat bezpieczeństwa spożywania kwasu elagowego w dużych ilościach w tych okresach.
Dotychczas nie ustalono dziennych dawek zapotrzebowania na kwas elagowy. Wiadomo, że u niektórych osób spożycie kwasu elagowego może prowadzić do pojawienia się dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak biegunka, wzdęcia czy zgaga.
