Masło ghee – właściwości i zastosowanie. Jak je zrobić?
Masło ghee to rodzaj masła klarowanego, który w krajach azjatyckich od wieków jest wykorzystywany do przyrządzania różnych potraw. Ten czysty tłuszcz mleczny otrzymuje się w procesie powolnego podgrzewania masła, co pozbawia je zanieczyszczeń, wody oraz substancji niebędących tłuszczami. To doskonały zamiennik tłuszczu używanego w kuchni. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest masło ghee?
Masło ghee (ghi) to rodzaj masła klarowanego, które powstaje w procesie długotrwałego gotowania tłuszczu zwierzęcego na małym ogniu. Podczas klarowania usuwa się z niego elementy białka i innych substancji, osady i szumowiny, pozostawiając sam tłuszcz.
W postaci płynnej jest przezroczyste, a kiedy stężeje, staje się intensywnie żółte. Tradycyjnie ghi wywodzi się z terenów Azji, Bliskiego Wschodu i Afryki, a otrzymuje się je z mleka krowiego i bawolego.
Często stosuje się zamiennie pojęcia: masło klarowane i ghee, jednak te produkty nieco się od siebie różnią. W przypadku ghee proces ogrzewania trwa dłużej niż proces produkcji masła klarowanego, to jest aż do chwili, gdy cząstki na dnie naczynia staną się brązowe.
To dlatego masło ghee ma dość intensywny, orzechowy smak i ciemniejszy kolor. Masło klarowane ma amak zaledwie lekko orzechowy. Masło klarowane ghee ma bardzo długi okres przydatności do spożycia. Co ważne, przez długi czas może być przechowywane poza lodówką.
W temperaturze pokojowej przez 9 miesięcy, a w lodówce nawet przez rok. To możliwe dzięki usunięciu z masła mikroorganizmów i enzymów. Długie podgrzewanie zabija bakterie, a usunięcie wody zapobiega namnażaniu się nowych patogenów.
Masło warto jednak zamknąć w szczelnym pojemniku, by zapobiec procesowi utleniania. Skład masła ghee, w odróżnieniu od zwykłego masła, sprawia, że tłuszcz się nie pali.
Ponadto podczas podgrzewania go do wysokich temperatur nie powstają w nim szkodliwe produkty spalania. Jest bezpieczne z uwagi na wysoką temperaturę dymienia (około 250°C).
2. Zastosowanie ghi
Masło ghee, choć jest znane od tysięcy lat, w Polsce nie jest zbyt popularne, a szkoda. To zdrowa alternatywa dla zwykłego masła oraz tłuszcz, który ma wiele kuchennych zastosowań.
Masło można wykorzystywać do smażenia, duszenia czy pieczenia. Idealnie sprawdza się na przykład do głębokiego smażenia. Doskonale podkreśla smak potraw, wydobywa głębokie aromaty oraz smaki, nadaje im delikatnie orzechowy charakter.
Masło ghee jest używane w kuchni, ale nie tylko. W Indiach wykorzystuje się je także do celów sakralnych. Ghi bywa używane podczas rytuałów wedyjskich, ceremonii ślubnych i pogrzebów.
Stosuje się je również do lamp olejnych w hinduistycznych ceremoniach religijnych arati. Ajurweda opisuje również użycie ghi w medytacji. Wykorzystują je różne religie (na przykład modły do Śiwy). Ghee jest świętym produktem oraz integralną częścią wielu indyjskich receptur zielarskich.
Zobacz także:
3. Właściwości lecznicze masła ghee
Masło ghee składa się wyłącznie z tłuszczów nasyconych. Według ajurwedy jego spożywanie wywiera korzystny wpływ na zdrowie.
Spożywanie ghi:
- wspiera serce, leczy choroby serca,
- ma korzystne działanie na organizm, ponieważ jest źródłem łatwo wchłanialnych witamin A, D, E i K,
- działa przeciwwirusowo i przeciwnowotworowo, ponieważ zawiera kwas masłowy,
- reguluje działanie układu hormonalnego,
- pomaga zrównoważyć nadmiar kwasów żołądkowych, wspiera odtwarzanie śluzu na ścianach żołądka,
- zapobiega i wspiera leczenie choroby Alzheimera, z uwagi na zawarte w nim kwasy tłuszczowe,
- pomaga w gojeniu się ran po oparzeniach,
- wspiera uczenie się, zapamiętywanie i przypominanie,
- kontroluje ruch w ciele i umyśle,
- kontroluje procesy ogrzewania ciała i metabolizm. Co ważne masło ghee nie podnosi poziomu cholesterolu we krwi i nie jest czynnikiem tworzenia blaszek miażdżycowych.
4. Jak zrobić masło klarowane?
Masło klarowane, także ghee, można kupić. Warto je także zrobić samodzielnie. To banalnie proste. Ponieważ masło klarowane otrzymuje się poprzez podgrzanie masła, odparowanie wody i oddzielenie od tłuszczu innych cząstek stałych, wystarczy kostkę masła o dużej zawartości tłuszczu (minimum 82%) podgrzewać w rondlu o grubym dnie, na małym ogniu, aż do całkowitego rozpuszczenia.
Gdy w czasie ogrzewania na powierzchni cieczy będzie się pojawiać piana, należy ja zbierać łyżką. Złoty płyn trzeba ostrożnie zlać do pojemnika (tak, by nie spłynęły z nim cząstki, które opadły na dno naczynia).
