Należą do najzdrowszych owoców świata. Jeden błąd sprawia, że stają się toksyczne
Lecznicze właściwości czarnego bzu wykorzystywano w medycynie ludowej od wieków, traktując go jako jeden z najcenniejszych surowców zielarskich. Czarny bez jest prawdziwą skarbnicą zdrowia, jeśli zostanie przygotowany w odpowiedni sposób.
1. Jedna z najczęściej wykorzystywanych roślin
Bez czarny (łacińska nazwa Sambucus nigra) nazywany również bzem dzikim lub lekarskim, to dziki krzew rosnący na obszarze całego kraju. Przede wszystkim można go spotkać na skraju lasów, ale pojawia się też na nieużytkach czy na gruzowiskach. Wyróżnia się swoim wyglądem i może być ozdobą - choć niekoniecznie eleganckich domowych ogrodów. Sam krzew może osiągać nawet do 10 metrów wysokości (średnio od 3 do 6), ma bardzo niewielkie, liczne białe lub kremowe kwiaty o słodkawym zapachu.
Warto zaznaczyć, że choć urocze białe kwiaty są jadalne dla ptaków, to zjedzone przez człowieka w surowej postaci są trujące. Jest to związane z zawartością prunazyny i sambunigryny, czyli niebezpiecznych dla ludzkiego organizmu związków. Obie substancje podrażniają układ pokarmowy, a sambunigryna dodatkowo może powodować wymioty, stany skrajnego osłabienia, a także w niektórych przypadkach przyczynić się do śmierci. Owoce i kwiaty czarnego bzu mają jednak cenne właściwości prozdrowotne - pod warunkiem, że zostaną przygotowane we właściwy sposób.
2. Właściwości lecznicze kwiatów czarnego bzu
Kwiaty to bogate źródło flawonoidów i kwasów fenolowych. Zawierają także kwasy organiczne, sole mineralne, garbniki, sterole, triterpeny. Dzięki tym składnikom kwiaty wykazują właściwości przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Dodatkowo, kwiaty mogą łagodzić ból gardła, działają wykrztuśnie i rozrzedzają katar, co przekłada się na skuteczną walkę z objawami infekcji górnych dróg oddechowych.
Kwiaty stosuje się również w łagodzeniu stanów zapalnych skóry, albo jako okłady podczas zapalenia spojówek. Zapobiegają powstawaniu tzw. pajączków i działają moczopędnie. Nie można zapominać także o działaniu rozkurczającym, pobudzającym krążenie i pozytywnym wpływie na poziom cukru we krwi (właściwości obniżające cukier).
Warto także dodać, że syrop przyrządzony na bazie kwiatów zaleca się w przypadku leczenia przerostu prostaty.
3. Właściwości lecznicze owoców bzu
Owoce czarnego bzu również zasługują na to, by o nich wspomnieć ze względu na bogactwo witamin – przede wszystkim witaminy C, B i prowitaminy A, a także soli mineralnych (potasu, wapnia, żelaza, sodu i glinu). Zawierają także wartościowe flawonoidy, glikozydy antocyjanowe, pektyny, garbniki i cukry.
Te wyjątkowo cenne owoce usuwają toksyny z organizmu, eliminują pozostałości niebezpiecznych substancji, m.in. szkodliwych produktów przemiany materii. Wykorzystuje się je również w stanach zapalnych żołądka i jelit. Stanowią doskonałe wsparcie w nerwobólach i rwie kulszowej (działają przeciwbólowo). Właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne sprawiają, że stosuje się je w poprawie i pielęgnacji skóry – zarówno dla skóry trądzikowej, jak i w walce z cellulitem. Wykazują także właściwości napotne i moczopędne.
4. Jak sobie pomóc, a nie zaszkodzić?
Z kwiatów czarnego bzu można przygotować nalewkę, wino, herbatę i rozmaite oleje, zaś z owoców syrop, napar i sok. W przypadku przyrządzania produktów z tej rośliny, kluczowa jest przede wszystkim obróbka termiczna (gotowanie) a także suszenie, które eliminuje toksyczne substancje. Istotne jest, by nie suszyć ich na słońcu, ponieważ wtedy tracą lecznicze właściwości.
Maj i czerwiec to miesiące, w których kwitnie czarny bez. W tym czasie nasze oczy cieszy piękno kwiatów i można dokonać zbiorów tzw. baldachimów.
Na owoce trzeba poczekać trochę dłużej - najlepiej zbierać je pod koniec wakacji, na przełomie sierpnia oraz września. Ścina się je, gdy całkowicie dojrzeją. Ważne jest, by wykorzystywać jedynie dojrzałe, czarnofioletowe owoce, zaś te w odcieniu zieleni, co wskazuje na niedojrzałość, nadają się do wyrzucenia.
4.1. Przepis na syrop z owoców czarnego bzu
Aby przygotować syrop z owoców czarnego bzu, potrzebne będą:
- 1 kg dojrzałych owoców czarnego bzu,
- 1 kg cukru,
- woda.
Owoce czarnego bzu dokładnie umyj, a następnie usuń z nich gałązki i szypułki. Umieść je w garnku i dodaj cukier - przyjmuje się, że około 1 kg, ale może być mniej, jeśli chcesz otrzymać mniej słodki syrop. Zasypane cukrem owoce następnie zalej wodą w taki sposób, by owoce były przykryte, ale nie pływały w wodzie. Całość gotuj do czasu, aż owoce puszczą soki. Po zagotowaniu odczekaj aż ostygną, przecedź przez sitko i wlej do czystych słoików.
Tak przygotowany syrop z owoców czarnego bzu można pasteryzować, ale jeśli nie chcesz pasteryzować, nie przechowuj go dłużej niż ok. 3 tygodnie. Prawidłowe przygotowanie soku lub syropu jest kwestią kluczową.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Autor: Dagmara Dąbek
