Oregano – zastosowanie i właściwości lecznicze

Oregano, czyli lebiodka pospolita, znana także jako dziki majeranek (Origanum vulgare), to gatunek wieloletniej rośliny z rodziny jasnotowatych. Rośnie w Europie, Azji i Afryce Północnej. W Polsce jest pospolita. Rośnie w zaroślach i lasach, w miejscach nasłonecznionych.

Jak wygląda oregano? Oregano jest byliną dorastającą do 80 cm wysokości, która ma:

• wyrastającą z pełzających kłączy wzniesioną, czterokanciastą, prostą i owłosioną, łodygę,
• krótkoogonkowe liście. W ich obrębie położone są drobne gruczoły zawierające olejki eteryczne,
• wyrastające w szczytowych podbaldachach kwiaty (kwitnie od czerwca do września, czasem do października).

Oregano to popularna przyprawa. Są nią wysuszone lub świeże liście oraz kwiatostany rośliny. Wyróżnia się gorzkawo-korzennym aromatem. Jest niezastąpione w kuchni śródziemnomorskiej. Wchodzi w skład ziół prowansalskich. Roślina jest silnie aromatyczna.

Lebiodka pospolita doskonale komponuje się z takimi daniami jak pizza, sos, sałatki, zupy, dania jednogarnkowe i zapiekanki, makarony i risotto, duszone i pieczone mięso, ryby i owoce morza oraz warzywa, także jajka.

Podkreśla smak dań z pomidorów, bakłażanów, ziemniaków czy fasoli. Używana jest także do przyprawiania wódek, wina wermut, likierów. Warto zapamiętać, że oregano nie tylko poprawia smak dań, ale i pomaga obniżyć rakotwórcze właściwości smażonego mięsa czy ryb.

Oregano można uprawiać w doniczce na kuchennym parapecie, w ogrodzie czy na balkonie. To pozwala wykorzystywać je na bieżąco w kuchni. Ziele można także suszyć, zbierając je, nim roślina zaczyna kwitnąć (gdy oregano kwitnie, do ususzenia zbiera się łodygi).

Oregano to również roślina lecznicza. Surowiec zielarski stanowi jego ziele (Origani Herba). Swoje właściwości prozdrowotne i lecznicze lebiodka pospolita zawdzięcza obecności takich substancji czynnych jak olejek tymolowy, zawierający tymol, karwakrol i seskwiterpeny, również garbniki, flawonoidy (pochodne luteoliny, diosmetyny i apigeniny), kwas kawowy, kwas ursolowy, kwas rozmarynowy i fitosterole, składniki mineralne (Mg, P, S, Fe, K, Cu, Zn) oraz witaminy (A i β-karoten, B1, B2, C, E, K).

Stosowane wewnętrznie oregano działa:

• przeciwskurczowo. Wpływa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, mięśnie gładkie oskrzeli, drogi żółciowe, moczowody,
• wykrztuśnie,
• dezynfekująco, pomaga na kaszel i ból zęba,
• moczopędnie,
• przeciwgrzybiczo,
• przeciwbakteryjnie. Działa na wiele bakterii oraz pleśni, np. na E. coli, gronkowca złocistego, kropidlaka, grzyby Candida albicans. Wiąże szkodliwe produkty przemiany materii,
• przeciwwirusowo,
• zwiększa wydzielanie śliny, soku żołądkowego i żółci, poprawia trawienie, usprawnia proces przyswajania pokarmów
• wiatropędnie,
• przeciwbiegunkowo,
• odtruwająco,
• uspokajająco.

Z tego powodu w medycynie naturalnej oregano stosuje się jako środek mający pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego (bóle brzucha, niestrawność, biegunka, zapalenie żołądka, nadmierna fermentacja jelitowa, wzdęcia, niedoczynność wątroby i dróg żółciowych).

Lebiodkę pospolitą włącza się także przy infekcjach dróg oddechowych (w nieżytach górnych dróg oddechowych, kaszlu i utrudnionym odkrztuszaniu). Roślina wzmacnia układ odpornościowy.

Badania wykazały, że oregano pomaga w obniżeniu ciśnienia tętniczego oraz poziomu cukru we krwi. Według naukowców może zapobiegać chorobom cywilizacyjnym, takim jak cukrzyca, choroby serca czy nowotwory. Ziele lebiodki wykorzystuje się także jako lek łagodnie moczopędny.

Zewnętrznie olejek tymolowy wykorzystuje się do:

• płukania gardła,
• wzmacniających kąpieli,
• trudno gojących się ran i świądu,
• odleżyn.

Zarówno oregano, jak i olejek z oregano należą do składników, które rzadko wywołują reakcje alergiczne czy zaburzenia żołądkowo-jelitowe. O ile jednak stosowanie oregano jako przyprawy jest bezpieczne, o tyle w przypadku użycia go w celach medycznych należy zachować ostrożność.