Sielawa – wygląd, występowanie i charakterystyka
Sielawa to najmniejszy przedstawiciel rodziny łososiowatych spotykany w polskich wodach. Najłatwiej złowić ją w czystych, chłodnych i głębokich jeziorach o twardym dnie. Trzeba przy tym pamiętać o okresie ochronnym. Jak wygląda sielawa? Jak żyje? Jak przyrządzić jej mięso?
1. Co to jest sielawa?
Sielawa europejska (Coregonus albula), zwana też kaszubską morënką, to nieduża ryba głębinowa należąca do rodziny łososiowatych (Salmonidae). Ponieważ jest zimnolubna, żyje głównie w wodach górskich i o charakterze górskim, ale również zalanych wyrobiskach i głębokich jeziorach.
W Europie sielawa zamieszkuje głównie jeziora w zlewisku Morza Bałtyckiego oraz w dorzeczu górnej Wołgi, w Anglii, Szkocji i jeziorze Waginger w Bawarii. W Polsce spotyka się ją w czystych, chłodnych i głębokich jeziorach o twardym dnie. Jest bardzo wrażliwa na zawartość tlenu w wodzie, dlatego przemieszcza się w zależności od stopnia jej natlenienia.
W odniesieniu sielawy czasem używa się nazwy sielawa bałtycka. Wynika to z niepoprawnego tłumaczenia angielskiej nazwy european cisco. Warto nadmienić, że określenie to wprowadza w błąd. Sielawa nie toleruje słonej wody.
Sielawa jest objęta całkowitym zakazem połowów od 1 października do 31 grudnia. W pozostałym okresie obowiązuje wymiar ochronny, który wynosi 18 centymetrów. Ma to związek z jej szybkim rozwojem i osiąganiem dojrzałości płciowej.
Nie ma limitu ilości sztuk. W myśl ogólnym przepisów z łowiska można zabrać do pięciu kilogramów tych ryb. Cena sielawy nie jest niska. Kilogram ryby świeżej kosztuje od 40 zł wzwyż, zaś wędzonej ponad 70 zł. Warto pamiętać, że jest to ryba sezonowa.
2. Jak wygląda sielawa?
Sielawa jest niedużą rybą. Posiada smukłe, bocznie spłaszczone ciało o stosunkowo małej głowie i ostrym pysku. Osiąga długość około 15 – 45 cm (przeciętnie 30 cm), wagę do kilograma. Wyglądem bardzo przypomina śledzia.
Jej brzuch i boki mają srebrzysty kolor i drobną łuskę, grzbiet zaś jest ciemny: od brązowego przez ciemnoszary do niebieskawego. Coregonus albula ma niewielki, skierowany ku górze otwór gębowy, który sięga jedynie do przedniej krawędzi oka. Jej dolna szczęka jest lekko wysunięta do przodu.
Między płetwą grzbietową a ogonową widoczna jest płetwa tłuszczowa. Jej płetwy są zakończone ciemną krawędzią. Ciało sielaw żyjących w jeziorach ubogich w pokarm jest bardziej smukłe niż osobników zasiedlających wody obfitujące w pokarm.
Sielawa ryba bywa mylona z sieją. Od sielawy sieja różni się przede wszystkim większymi łuskami i ciemniejszą barwą płetw. Ma również bardziej zwartą budowę i odmienny otwór gębowy. U siei otwór ma on położenie dolne. Poza tym sieja jest rybą większą. Może dorastać do 4 kilogramów.
3. Charakterystyka Coregonus albula
Ryba sielawa prowadzi ławicowy tryb życia i odżywia się zooplanktonem, który odcedzany jest z wody przy udziale wyrostków filtracyjnych, gęsto pokrywających łuki skrzelowe. O zmierzchu żeruje bliżej powierzchni.
Tarło sielawy przypada na okres od listopada do grudnia. Samica, która przystępuje do niego od trzeciego roku życia, jednorazowo składa od 2 do 20 tysięcy jajeczek. Te przyklejają się do podłoża.
Okres ich inkubacji wynosi od 100 do 120 dni. Ryby osiągają dojrzałość płciową pod koniec drugiego roku życia. Narybek przebywa w powierzchniowych warstwach wody.
4. Co zrobić z sielawy?
Mięso sielawy jest smaczne, delikatne i dobrze odchodzi od ości. Można je podawać małym dzieciom i przygotować na wiele sposobów. Ryba jest doskonała po usmażeniu. Smażona sielawa jest delikatna w smaku i konsystencji.
Ten sposób przygotowania ma tę zaletę, że ości, które trzymają się szkieletu, po kilkuminutowej obróbce termicznej łatwo oddzielają się od ości. Dobrze smakuje również sielawa pieczona z ziołami, pomidorami, w cebuli i pomidorach czy parmezanem.
Można ją podawać z ryżem brązowym i warzywami. Według znawców sielawa to jedyna ryba, którą bez wcześniejszego filetowania można także podawać z sosami i warzywami z patelni (takimi jak marchew, seler, pietruszka, por, cebula).
Sielawa doskonale smakuje po ugotowaniu w zupie rybnej, ale i przyrządzona w zalewie octowej. Popularna i ceniona jest także sielawa wędzona, która ma swoisty smak i zapach.
Przepis na sielawę smażoną
Aby przyrządzić sielawę smażoną, która jest doskonała jedzona na przykład z frytkami czy świeżym chlebem i kawałkiem cytryny, ale i dodawana do mięs i sosów do sałatek (można ją przechowywać w słoiku), należy przygotować takie składniki jak:
- sielawa patroszona,
- sok z cytryny,
- mąka do panierowania,
- olej do smażenia,
- sól, pieprz.
Rybę należy doprawić solą i pieprzem, po czym odstawić do lodówki na godzinę. Następnie na patelni trzeba rozgrzać olej, a sielawy obtoczyć w mące. Smażyć je do ciemnozłotego koloru, czyli około 4 minuty z każdej strony.
