Waga a zdrowie

Nadwaga i otyłość to istotne problemy zdrowotne związane ze stylem życia, jaki prowadzimy. Otyłość jest często definiowana jako stan, w którym dochodzi do nadmiernego gromadzenia się tkanki tłuszczowej w organizmie, co prowadzi do wzrostu ryzyka wielu chorób. Najczęstszą przyczyną otyłości jest dodatni bilans energetyczny, co oznacza dostarczanie z pożywieniem większej ilość kalorii niż organizm wydatkowuje, co z kolei prowadzi do wzrostu masy ciała. Otyłość znacznie utrudnia prowadzenie normalnego życia. Na świecie rośnie liczba osób, które z powodu swojej wagi nie są w stanie wyjść o własnych siłach z domu.

1. Przyczyny otyłości

Rozróżnia się dwa typy otyłości: pierwotną i wtórną. Wtórna może być spowodowana między innymi zaburzeniami układu hormonalnego, chorobami psychicznymi (depresja, stres, zajadanie problemów) lub też stosowaniem niektórych leków (antykoncepcyjnych, glikokortykosteroidów). Otyłość pierwotna może być uwarunkowana genetycznie, ale najczęstszą przyczyną jest stosowanie nieodpowiedniej diety i niehigienicznego stylu życia.

Podział otyłości ze względu na przyczyny:

1. Otyłość z wadliwej alimentacji, czyli z powodu złej diety i złych nawyków żywieniowych – głównie nadmierne spożywanie pokarmów wysokoenergetycznych, zawierających dużo tłuszczów.
2. Otyłość z braku aktywności fizycznej – zwłaszcza wymuszona długotrwałym przebywaniem w łóżku, niepełnosprawnością ruchową, starzeniem się.
3. Otyłość pierwotnie psychosomatyczna - wynikająca z braku umiejętności "radzenia sobie" ze stresem cywilizacyjno-społecznym. Stanowi reakcję na zagrożenia w sytuacjach życiowych, ma pierwotnie podłoże psychoemocjonalne, poznawcze, odruchowe, a później neuroendokrynne i metaboliczne. Jest to otyłość psychoreaktywna, często nerwicowa.
4. Otyłość pierwotnie endokrynologiczna - np. wyspiak wydzielający insulinę i hiperinsulinizm czynnościowy, zespół po kastracji, hipogonadyzm (także menopauza u kobiet i u mężczyzn), rzekoma niedoczynność przytarczyc, niedobór hormonu wzrostu, choroba Cushinga.
5. Otyłość bezpośrednio uwarunkowana genetycznie – np. zespoły: Laurence'a-Monna-Biedla, hyperostosis frontalis interna, Alströma, Pradera-Williego, otyłość sprzężona z chromosomami płciowymi.
6. Otyłość polekowa – np. przy stosowaniu: leków przeciwpadaczkowych, kortykosteroidów, pochodnych estrogenu, pochodnych progestagenu, środków uspokajających, przedawkowanie insuliny w przewlekłej insulinoterapii.
7. Otyłość podwzgórzowa – rzadka postać, np. guzy mózgu, stany zapalne mózgu, urazy mózgu, zabiegi chirurgiczne na podwzgórzu.

Zobacz film: "Sól w diecie - ile można spożywać?"

2. Skutki otyłości

Otyłość (zwłaszcza brzuszna) stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Wśród najczęściej występujących powikłań i chorób skojarzonych w otyłości występują:

• Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego - choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, zwiększenie ryzyka powikłań po zabiegach,
• Zaburzenia układu oddechowego - zespół hipowentylacji, zespół bezdechu sennego,
• Zaburzenia metaboliczne: cukrzyca typu 2, hipertriglicerynemia, hipercholesterolemia, stłuszczenie wątroby, kamica żółciowa,
• Zwiększenie ciśnienia wewnątrzbrzusznego - choroba refluksowa, nietrzymanie moczu, żylaki, zapalenie żył kończyn dolnych, owrzodzenia podudzi, zator płucny, przepukliny, zatrucie ciążowe,
• Zaburzenie układu moczowego - białkomocz, kamica nerkowa,
• Dysfunkcja układu rozrodczego - brak miesiączki, nadmierne miesiączki, zespół torbielowatości jajników, zaburzenia płodności,
• Nowotwory - rak jelita grubego, trzonu macicy, sutka, jajników, gruczołu krokowego,
• Zmiany zwyrodnieniowe układu kostno-stawowego - stóp, kolan, stawów biodrowych, kręgosłupa, zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego,
• Upośledzenie psychospołeczne - zmniejszenie możliwości zatrudnienia, dyskryminacja w pracy i w grupach społecznych, obniżenie jakości życia.

3. Dieta przy otyłości

O prawidłową wagę ciała należy dbać całe życie poprzez stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety oraz prowadzenie aktywnego trybu życia. Nie należy dopuszczać do sytuacji, w której wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index) przekroczy wartość 25. Aby skutecznie schudnąć, należy odżywiać się zdrowo, ograniczyć spożywanie tłustych przekąsek, fast foodów oraz słodyczy, które są źródłem pustych kalorii. Zdrowa dieta odchudzająca jest bogata w warzywa i owoce oraz pełnoziarniste pieczywo, a także chude mięso (cielęcina, indyk, kurczak). Każda dieta odchudzająca powinna być zbilansowana i dostarczać organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze.

Oto kilka zasad, które pomogą ci schudnąć:

• Przygotuj organizm na tzw. oczyszczanie ciała. Pij dużo wody i napoi.
• Bądź cierpliwa. Skuteczne odchudzanie to długotrawały proces.
• Zbilansuj dietę. Zdrowa dieta to baza odchudzania.
• Nie głodź się!
• Pozytywne myślenie odchudza!
• Jedz co lubisz, ale w odpowiednich ilościach!
• Jedz częściej, ale mniej!
• Ćwicz i jeszcze raz ćwicz!
• Mięso pieczone w folii zamiast smażone, jest sposobem na zdrowe, małokaloryczne potrawy mięsne!

Światowe Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że odsetek ludzi otyłych w 2030 roku będzie wynosił aż 41%. Nadwaga jest chorobą współczesnego świata. Wygodny, bardzo szybki tryb życia sprawia, że bardzo często zapominamy o prawidłowym, zdrowym odżywianiu.