Kwas pantotenowy (witamina B5) - rola, objawy niedoboru, objawy nadmiaru

Kwas pantotenowy, czyli witamina B5 należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Główną rolą kwasu pantotenowego jest regulacja białek i tłuszczów w organizmie. Skutkami niedoboru kwasu pantotenowego są zmiany skórne oraz zaburzenia układu nerwowego.

1. Rola kwas pantotenowy (witamina B5)

Kwas pantotenowy jest syntetyzowana przez florę jelitową, lecz brakuje danych o stopniu jej wykorzystania z tego źródła. W czasie gotowania straty tej witaminy mogą dochodzić do 50%, a do 80% w czasie przetwarzania produktów żywnościowych. Kwas pantotenowy należy do najbardziej wrażliwych na czynniki zewnętrzne spośród witamin z grupy B. Bardzo szybko ulega zniszczeniu pod wpływem promieni słonecznych.

Kwas pantotenowy jest bardzo rozpowszechniony zarówno w organizmach roślinnych, jak i zwierzęcych. Jest niezbędny dla procesów życiowych każdej komórki. Witamina B5 to mieszanina kwasu pantotenowego, panteiny, pantenolu. Aktywną postacią kwasu pantotenowego jest koenzym A, który aktywnie uczestniczy w wielu procesach metabolicznych.

Zobacz film: "Oznaki niedoboru witamin i minerałów, które widać na twarzy"

Kwas pantotenowy pełni zróżnicowane funkcje w organizmie człowieka: wpływa na przemiany białkowo-tłuszczowe, obniża stężenie cholesterolu we krwi. Ponadto uczestniczy w syntezie hormonów steroidowych takich jak kortyzol, testosteron, estradiol, progesteron, a także neurotransmiterów – serotoniny, dopaminy.

Jest niezbędny do produkcji przeciwciał, które chronią organizm przed infekcjami zarówno bakteryjnymi, jak i wirusowymi. Kwas pantotenowy jest istotny w procesie regeneracji skóry oraz błon śluzowych. Uczestniczy też w regeneracji tkanek i przyspiesza gojenie ran, przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek, a ponadto zapobiega przedwczesnemu starzeniu się i siwieniu, poprawia pigmentację oraz stan włosów.

2. Niedoborów kwasu pantotenowego

Klinicznych niedoborów kwasu pantotenowego u ludzi w zasadzie się nie obserwuje. W eksperymentalnym niedoborze u ludzi stwierdza się bowiem zespół „palących stóp”, a ponadto zmęczenie, dolegliwości przewodu pokarmowego i zaburzenia snu. Najnowsze badania każą przypuszczać, że u niektórych ludzi mogą występować biochemiczne niedobory kwasu pantotenowego; jego niską zawartość stwierdzono m.in. u osób w podeszłym wieku, kobiet stosujących środki antykoncepcyjne, alkoholików oraz u osób z zaburzeniami przewodu pokarmowego.

Objawy niedoboru kwasu pantotenowego są zróżnicowane. Do najczęstszych należą:

• zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego (drażliwość, zmęczenie, utrata apetytu, depresje),
• omdlenia,
• zmiany skórne – stany zapalne (wypryski, trądzik, sucha uszcząca się skóra, odbarwienia skóry),
• pękanie kącików ust,
• zaburzenia układu pokarmowego (biegunka, niestrawność, wzdęcia),
• obniżona odporność (częste infekcje bakteryjne i wirusowe, zwłaszcza układu oddechowego),
• długo gojące się rany,
• zaburzenia pracy układu sercowo-naczyniowego (np. niskie ciśnienie krwi).

3. Objawy nadmiaru witaminy B5

Przedawkowanie witaminy B5 nie zagraża życiu, gdyż jej nadmiar jest wydalany z organizmu z moczem. Jednakże jednorazowe przyjęcie dużej dawki kwasu pantotenowego powoduje biegunki. Największe ilości kwasu pantotenowego występują w:

• drożdżach piwnych,
• wątrobie (ale nie należy jej spożywać częściej niż jeden raz w miesiącu),
• otrębach pszennych,
• rybach,
• mleku i jego przetworach,
• mięsie kurczaka,
• orzechach,
• jajach,
• owocach – pomarańcze, banany, melony,
• warzywach – ziemniaki, brokuły,
• ryżu brązowym,
• pieczywie pełnoziarnistym,
• soi,
• nasionach roślin strączkowych.

W niewielkich ilościach kwas pantotenowy jest syntezowana przez naturalną florę bakteryjną jelit. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B5 dla osób dorosłych wynosi 7 mg oraz 2–3 mg dziennie dla dzieci i stopniowe zwiększanie ilości tej witaminy do 11. roku życia.