Dieta metaboliczna – na czym polega i jakie przynosi korzyści?
Dieta metaboliczna to sposób żywienia oparty na indywidualnym zapotrzebowaniu i typie przemiany materii konkretnej osoby. Jej głównym założeniem jest przyjmowanie posiłków właściwych dla określonego, ustalonego wcześniej typu metabolicznego. Przynosi to wiele korzyści dla zdrowia. Jakie są typy metaboliczne? Jakie produkty należy jeść, a których unikać?
1. Co to jest dieta metaboliczna?
Dieta metaboliczna to sposób żywienia, który bazuje na indywidualnym zapotrzebowaniu oraz typie przemiany materii konkretnej osoby. Jej wdrożenie wymaga ustalenia typu metabolicznego. Aby zrozumieć jej założenia, trzeba wiedzieć, czym jest metabolizm.
Metabolizm to ogół reakcji biochemicznych i przemian energetycznych, które zachodzą w komórkach wszystkich żywych organizmów. Są niezbędne do wytwarzania energii, usuwania substancji toksycznych, zapewnienia prawidłowego funkcjonowania narządów, czyli - krótko mówiąc – do podtrzymania życia.
Proces ten zachodzi w dwóch fazach jako anabolizm, polegający na przyswajaniu i gromadzeniu energii oraz katabolizm, który polega na rozpadzie, czyli zmniejszaniu się ilości przyswojonej energii. Zachwiania w ich obrębie prowadzą do tak zwanych zaburzeń metabolizmu, które są przyczyną rożnych stanów chorobowych.
2. Na czym polega dieta metaboliczna?
Dieta metaboliczna jest sposobem żywienia, który nie ogranicza ilości przyjmowanych posiłków czy ich kaloryczności. Jest dostosowywana do indywidualnych potrzeb i zakłada przyjmowanie posiłków właściwych dla określonego typu metabolicznego (w myśl idei, że „pożywienie jednego może być trucizną dla drugiego”). Twórcą teorii o typach metabolicznych jest amerykański lekarz William Wolcott.
Do opracowania odpowiedniego planu żywienia zgodnego z założeniami diety metabolicznej, wymagane jest przeprowadzenie testu Metabolic Typing. Aby określić swój typ metaboliczny, warto udać się do dietetyka, choć można także skorzystać z formularzy dostępnych w internecie.
3. Typy metabolizmu
Dieta metaboliczna zależy głównie od ustalonego typu przemiany materii. Jakie są rodzaje metabolizmu? Z uwagi na tempo przemiany materii wyróżnia się trzy typy metaboliczne, od których zależy udział białka, węglowodanów i tłuszczów w pożywieniu, a także liczba posiłków w ciągu dnia. To:
- typ białkowy (ektomorficzny), tak zwany szybki spalacz,
- typ węglowodanowy (endomorficzny), tak zwany wolny spalacz,
- typ mieszany (mezomorficzny).
Typowanie metaboliczne, które określa typ metaboliczny konkretnego człowieka, pozwala dobrać odpowiednią dla tego typu dietę (metaboliczną).
Typ białkowy
Dieta metaboliczna w przypadku osoby o typie białkowym („szybki spalacz”) powinna być bogata w białka i tłuszcze, ale uboga w węglowodany. Każdy posiłek musi zawierać białko. Wskazana jest dieta białkowa lub tłuszczowa.
Bardzo ważna jest jakość pokarmów oraz ograniczanie ilości spożywanych posiłków i produktów o wysokim indeksie glikemicznym (IG). To na przykład chleb pszenny, makaron pszenny czy frytki. Ważne jest, by jeść produkty, które będą odkwaszały organizm.
Organizm osoby w typie białkowym bardzo szybko trawi węglowodany, energię utrzymuje głównie dzięki białkom. Zbyt duża ilość węglowodanów powoduje zmęczenie i łaknienie na słodycze i kofeinę.
Typ węglowodanowy
Dieta metaboliczna w przypadku osoby o typie węglowodanowym („wolny spalacz”) powinna być bogata w węglowodany (istotne są zwłaszcza produkty pełnoziarniste, na przykład: kasze, makarony czy pieczywo pełnoziarniste oraz warzywa), a uboga w tłuszcze i białka.
Organizm osoby w typie węglowodanowym cechuje się wolną perystaltyką jelit, słabym wydzielaniem enzymów, wolnym trawieniem węglowodanów.
Kluczowe jest systematyczne spożywanie posiłków. Pomijanie ich może skutkować zwolnieniem metabolizmu. W diecie "wolnych spalaczy" powinien znaleźć się błonnik, który ma za zadanie oczyścić jelita.
Typ mieszany
Dieta metaboliczna w przypadku osoby o typie mieszanym (posiadają cechy zarówno typu białkowego, jak i węglowodanowego), powinna zbilansowana:
- węglowodany powinny stanowić około 50 procent racji dziennej,
- białka – około ok 40 procent pokarmu dziennego,
- tłuszcze – około 10 procent puli pokarmu dziennego.
Ludzie, którzy należą do tego typu metabolicznego mogą mieć tendencje do tycia.
4. Korzyści dla zdrowia i zalety diety metabolicznej
Dieta metaboliczna jest szansą na zaspokojenie indywidualnych potrzeb żywieniowych, poprawę samopoczucia, a także utrzymanie aktualnej wagi lub trwałe uzyskanie optymalnej masy ciała w bezpieczny sposób.
Ten sposób żywienia eliminuje także różne dolegliwości oraz nieprzyjemne bądź dokuczliwe objawy, takie jak wzdęcia, zaparcia, bóle głowy, osłabienie czy przewlekłe zmęczenie i senność.
Zmniejsza ryzyko chorób dietozależnych, takich jak insulinooporność, cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy miażdżyca. Odkryto także, że dzięki stosowaniu diety metabolicznej, to jest dostosowaniu jadłospisu do typu metabolicznego, może bardzo pomagać w powrocie do zdrowia po ciężkiej chorobie.
