Echinacea - na co pomaga i jak ją stosować?

Echinacea, znana także jako jeżówka, to popularna roślina ozdobna posiadająca właściwości lecznicze. Preparaty, które ją zawierają, są zalecane do krótkotrwałego stosowania zarówno w profilaktyce przeziębień, jak i pomocniczo w czasie ich trwania. Jakie ma właściwości? Czy istnieją wskazania do jej stosowania? Na co pomaga echinacea?

1. Co to jest echinacea?

Echinacea (Echinacea Moench), inaczej jeżówka, to gatunek roślin z rodziny astrowatych, która pochodzi z Ameryki Północnej. Należy do niego 9 gatunków. Najpopularniejsza jest jeżówka purpurowa oraz jeżówka wąskolistna (silniejsze działanie lecznicze ma jeżówka wąskolistna). W Polsce spotykane są wyłącznie w uprawie. To zarówno cięty kwiat oraz jako roślina rabatowa, jak i ceniony surowiec zielarski.

Jeżówkę można także uprawiać samodzielnie. Roślina preferuje dobrze nasłonecznione i ciepłe miejsca oraz wilgotną i żyzną glebę. W czasie suszy konieczne jest regularne i obfite podlewanie roślin. Po przekwitnięciu kwiatostany obcina się. Roślinę rozmnaża się przez podział albo przez sadzonki.

Zobacz film: "Urządzamy domowy zielnik"

2. Właściwości lecznicze i działanie echinacea

Echinacea posiada wielokierunkowe działanie na układ odpornościowy. Badania naukowe dowiodły, że wzmacnia odpowiedź odpornościową organizmu na zakażenia i stany zapalne. Odpowiadają za to głównie polisacharydy oraz izobutyloamidy, prostaglandyny i leukotrieny. Na czym polega jej działanie immunostymulujące?

Jeżówka wspiera namnażanie się komórek układu odpornościowego. Uniemożliwia także przenikanie przez tkankę drobnoustrojów i patogenów. Ma to związek z tym, że pobudza organizm do produkcji substancji osłonowych, które wpływają na połączenia międzykomórkowe - chronią je przed zniszczeniem.Ponadto powoduje nasilenie procesu eliminacji drobnoustrojów przez makrofagi i granulocyty na drodze fagocytozy.

Ponadto jeżówka wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze i przeciwzapalne (hamuje powstawanie mediatorów prozapalnych). Wspomaga także procesy regeneracyjne ustroju.

Wskazania do stosowania jeżówki

Dzięki obecności składników aktywnych preparaty zawierające jeżówkę:

• wspomagają prawidłową pracę układu immunologicznego,
• wspierają leczenie łagodnych stanów zapalnych dróg oddechowych.

Poza tym echinacea oddziałuje na układ pokarmowy: pobudza narządy do produkowania soków jelitowych, żołądkowych i trzustkowych. To usprawnia trawienie, ale i stymuluje przemianę materii.

Jakie są główne wskazania do stosowania preparatów z echinacea? To osłabienie odporności i chęć jej wzmocnienia na przykład w sezonie jesienno-zimowych infekcji, ale i łagodzenie przebiegu grypy oraz innych infekcji dróg oddechowych.

3. Echinacea – krople, płyny i inne leki naturalne

Jakie są najlepsze preparaty zawierające jeżówkę? W aptekach można znaleźć produkty z jeżówki w postaci płynów i kapsułek do stosowania wewnętrznego (doustnie) oraz płyny lub maści do stosowania zewnętrznego (na rany). Można także kupić syrop, susz i jeżówkę purpurową w saszetkach.

Można kupić wyciągi na bazie alkoholu, ale również oleje i preparaty opierające się na wodzie. Wszystkie zawierają wyciąg z korzenia i ziela jeżówki. Wybierając odpowiedni należy zwrócić uwagę na to, by był standaryzowany na zawartość soku z ziela jeżówki purpurowej.

Specjaliści podkreślają, że w terapii kluczowy jest nie tylko wybór odpowiedniego preparatu, ale i czas trwania leczenie. Jeżówkę najlepiej stosować w niskich dawkach i przez krótki okres – nie dłużej niż 10 dni.

Echinacea w kosmetykach

Jeżówka jest także składnikiem kosmetyków i preparatów dermatologicznych, ponieważ:

• wspiera również regenerację komórek skóry,
• pobudza produkcję kolagenu,
• jest naturalnym filtrem chroniącym przed promieniowaniem UV. Zwiększa odporność skóry na niekorzystne warunki zewnętrzne,
• ma właściwości przeciwzapalne, wspiera gojenie się ran, chroni przed powstawaniem blizn. Jest traktowana jako środek przyspieszający regenerację skóry.

Echinacea sprawdza się w leczeniu trądziku. Stosowana jest do okładów na trudno i długo gojące się rany.

4. Echinacea – przeciwwskazania, skutki uboczne, środki ostrożności

Echinacea, choć wykazuje właściwości lecznicze i jest uważana za roślinę bezpieczną, nie może być stosowana przez każdego. Przeciwwskazaniem są:

• alergie na jeżówkę, gatunki należące do rodziny czyli astrowatych lub składnik preparatu,
• choroby układowe,
• choroby autoimmunologiczne związane z upośledzeniem układu odpornościowego,
• stosowanie leków immunosupresyjnych,
• nabyty niedobór odporności (AIDS, zakażenie HIV),
• obniżenie odpowiedzi odpornościowej organizmu w trakcie chemioterapii,
• schorzenia mające związek z produkcją leukocytów (białaczka),
• przewlekłe postaci infekcji wirusowych.

Ciąża i karmienie piersią, a także AZS (atopowe zapalenie skóry) wymagają wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Czy wskazana jest echinacea dla dzieci? Okazuje się, że niekoniecznie. Przed jej podaniem należy porozmawiać z pediatrą. Zasadniczo nie zaleca się podawania jej dzieciom poniżej 12. roku życia. Ma to związek zarówno z ryzykiem wystąpienia reakcji alergicznej, jak i tym, że układ odpornościowy w przypadku małych pacjentów nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.