Kocimiętka właściwa – wygląd, właściwości i zastosowanie

Kocimiętka właściwa jest aromatyczną rośliną z rodziny jasnotowatych. Jest nie tylko ładna, ale i pożyteczna. Dzięki zasobności w garbniki, olejki eteryczne i gorycze, sprawdza się zarówno w medycynie naturalnej, jak i kosmetyce. Na co pomaga? Jakie ma właściwości?

1. Co to jest kocimiętka właściwa?

Kocimiętka właściwa (Nepeta cataria L.) to gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych, który jest rozprzestrzeniony w Europie, Azji i Ameryce Północnej, Ameryce Środkowej, Australii, Nowej Zelandii i Maroko. Nepeta cataria rośnie na stanowiskach osłonecznionych i lekko zacienionych i glebach mineralnych. Porasta zarośla, pobocza dróg, ogródki i pola uprawne.

Znanych jest około 250 gatunków kocimiętki, które nieco różnią się wymaganiami uprawowymi i właściwościami. Wyróżnia się na przykład kocimiętkę Faassena, kocimiętkę nagą, kocimiętkę cytrynową czy kocimiętkę żyłkowaną.

Polska nazwa zwyczajowa kocimiętki nawiązuje do tego, że jej zapach wabi koty. Takie działanie to skutek obecności związku organicznego o nazwie nepetalakton. Jego zapach przypomina koci feromon (to dlatego mówi się, że kocimiętka właściwa to narkotyk).

Zobacz film: "Jakie zioła są dobre na wątrobę?"

2. Kocimiętka właściwa – wygląd i właściwości

Kocimiętka to krzew, który rośnie w gęstych kępach. Może osiągać wzrost powyżej 40 cm. Posiada bardzo rozgałęzione pędy i jasnofioletowe, drobne, sercowate i szarozielone liście pokryte warstwą kutnerową oraz drobne kwiaty zebrane w minikłosy.

Kocimiętka – uprawa

Nepeta cataria to roślina ozdobna (choć bywa traktowana jako chwast). Zdobi rabaty i obwódki. Może być uprawiana w ogrodach, ale także w doniczkach na balkonie. Krzewy kocimiętki są odporne na niskie temperatury czy suszę, nie mają specjalnych wymagań glebowych. Preferują stanowiska słoneczne.

Roślina rozmnaża się przez wysiew nasion, sadzonki lub przez podział kęp. Ma zdolność do rozprzestrzeniania się przez samosiew.

Kocimiętka właściwa jest miododajna. Kwitnie od lipca do sierpnia. Wydziela silny, cytrynowy zapach. Produkowane przez nią olejki eteryczne zawierają karwakrol, nepetol, pulegon, irydoid nepetalakton, garbniki i gorycze.

3. Jak działa kocimiętka na człowieka?

Kocimiętka jest rośliną leczniczą. Surowiec zielarski stanowi ziele (Herba Nepetea catariae), które zawiera olejek eteryczny, gorycze i garbniki. Zbiera się je podczas kwitnienia, następnie suszy i przechowuje się w zamkniętych pojemnikach.

Kocimiętka właściwa, dzięki swoim właściwościom, działa:

• żółciopędne,
• rozkurczowo,
• wiatropędnie,
• pobudzająco na trawienie,
• moczopędnie,
• uspokajająco,
• napotnie,
• bakteriostatycznie,
• regulująco na menstruację.

Wewnętrznie napar z kocimiętki stosuje się przy schorzeniach nerek i wątroby, kolce jelitowej, biegunce. To także środek uspokajający stosowany przy pobudzeniu ruchowym, nerwicach, palpitacji serca i lękach czy bezsenności (ułatwia zasypianie i wpływa tonizująco na układ nerwowy). Może być pomocna w przypadku bólów głowy, nadmiernego stresu i przemęczenia.

Kocimiętka sprawdzi się również przy przeziębieniu, stanach reumatycznych czy artretyzmie. Pomoże poradzić sobie z problemem nieregularnych miesiączek, a jej właściwości moczopędne będą pomocne przy chorobach nerek.

Jak zrobić napar z kocimiętki?

Jak stosować kocimiętkę w celach leczniczych? Można przygotować z niej herbatę, napar, oliwkę lub nalewkę. Suszone pędy kocimiętki stosuje się także jako przyprawę wzbogacającą smak potraw mięsnych, zup, sosów. Młode liście kocimiętki można dodawać do surówek i sałatek.

Aby zrobić napar z kocimiętki, wystarczy dwie łyżeczki suszonego ziela lub liści kocimiętki zalać wodą, przykryć i odstawić na 15 minut. Mikstura może być stosowana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie.

4. Kocimiętka właściwa – zastosowanie zewnętrzne

Kocimiętkę można stosować także zewnętrznie do płukania głowy (łagodzi podrażnienia) czy wcierania w stawy dotknięte reumatyzmem czy artretyzmem.

Okłady ze świeżych liści kocimiętki lub suszonych liści z oliwą można wykorzystać też na ból zęba. Ponieważ kocimiętka ma działanie relaksujące i kojące, w postaci olejków może być wykorzystywana w aromaterapii.

Warto także wiedzieć, że olejek z kocimiętki jest używany:

• do produkcji perfum,
• aromatyzowania alkoholu,
• odstraszania owadów (postawiona na parapecie bądź balkonie lawenda czy kocimiętka pomagają pozbyć się much czy komarów; olejek z kocimiętki bywa wykorzystywany do produkcji naturalnych preparatów na komary),
• w okolicy pasiek lub uli, by zwabić lub uspokoić pszczoły.