Sukraloza – właściwości, występowanie, działanie i szkodliwość

Sukraloza to sztuczny słodzik, pochodna sacharozy, w której trzy grupy hydroksylowe zastąpiono chlorem. Jest wytwarzana z cukru w wieloetapowym procesie chemicznym.

Substancja po raz pierwszy została otrzymana w 1976 roku przez Shashikant Phadisa, chemika pracującego w Queen Elizabeth College w Londynie. Do użycia dopuszczona ją po raz pierwszy w Kanadzie w 1991 roku. Na rynku europejskim pojawiła się w 2004 roku. Jako dodatek do żywności sukraloza obecna jest w pożywieniu, żywności medycznej i suplementach diety. Oznaczono ją symbolem E955.

Sukraloza jest kilkaset razy słodsza od cukru, nie jest jednak rozpoznawana przez organizm jako węglowodan. Ma niewielki lub żaden wpływ na poziom cukru we krwi i insuliny. Zarówno jej kaloryczność (kcal), jak i indeks glikemiczny(IG) wynosi 0.

Substancja bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, konsumowana nie pozostawia gorzkiego posmaku, jak wiele innych słodzików. Jest odporna na działanie temperatury nieprzekraczającej 120 stopni Celsjusza. W wyższej rozpada się na szkodliwe chloropropanole: chloroglukozę i chlorofruktozę, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia raka. Substancje te są uważane za rakotwórcze, a w obrębie Unii Europejskiej obowiązują ograniczenia odnośnie ich stosowania w żywności (sama sukraloza nie jest niebezpieczna).

Chociaż sukraloza jest bardzo słodka, jej związek chemiczny nie pozwala na rozkład soku żołądkowego. W 85 procentach nie jest trawiona i metabolizowana w organizmie. Zostaje wydalona w niezmienionej postaci. Nie wpływa na poziom glukozy we krwi, nie podnosi poziomu insuliny po posiłku.

Sukraloza znajduje się w lekach, żywności medycznej i suplementach diety, a także w produktach spożywczych: bezcukrowych lub o obniżonej zawartości cukru przeznaczonych dla osób odchudzających się oraz cukrzyków.

To napoje gazowane, odżywki białkowe i gotowe koktajle, syropy, dżemy i lody, jogurty i desery mleczne, a także cukierki, żelki i gumy do żucia. W sklepach można też kupić czystą, 100-procentową sukralozę lub słodziki z jej dodatkiem, głównie w postaci proszku. Jako słodzik jest dystrybuowana pod nazwą handlową Splenda.

Wydawać by się mogło, że sukraloza to słodzik idealny dla cukrzyków i osób zmagających się z nadwagą i otyłością. Niestety tak nie jest. Choć jest bardzo dobrze przebadana, a przez środowisko naukowe uznawana jest za stabilną chemicznie i bezpieczną dla zdrowia, należy stosować ją z rozwagą.

W przypadku sukralozy dopuszczalny dobowy limit spożycia nie powinien przekraczać 15 mg/kg. Nie zaleca się, by słodzik stosowały dzieci, kobiety w ciąży i matki karmiące piersią. Badania nad sukralozą dowodzą, że jej spożywanie może mieć negatywny wpływ na zdrowie, a skutki uboczne długotrwałego spożywania słodzików mogą być bardzo różne, daleko wykraczające poza biegunki, wzdęcia i gazy. Specjaliści przypuszczają, że stosowana długotrwale sukraloza może:

• mieć niekorzystny wpływ na mikroflorę jelitową, a z powodu zniszczenia mikrobioty w organizmie może zmniejszyć wchłanianie niektórych leków,
• wpływać na funkcjonowanie szlaków metabolicznych,
• zwiększać ryzyko chorób serca, cukrzycy typu II i zespołu metabolicznego,Warto także pamiętać, że spożywanie dietetycznych zamienników cukru może prowadzić do nadkonsumpcji.

Jaki zamiennik cukru wybrać? W Polsce i unii Europejskiej, na podstawie badań nad bezpieczeństwem i pozytywnych opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności i Zespołu ds. Dodatków do Żywności i Składników Pokarmowych, do stosowania w żywności dopuszczone są takie substancje słodzące jak aspartam (E951), sól aspartam–acesulfam (E962), acesulfam-K (E950), cyklaminian (E952), neohesperydyna DC (E959), sacharyna (E954), taumatyna (E957), neotam (E961), sukraloza (E955), glikozydy stewiolowe (E960) i erytrytol (E968).

Wybierając zamiennik cukru dobrze jest kierować się tym, czy używany środek jest naturalną substancją, czy też nie. Lepsza niż syntetyczne słodziki wydaje się być stewia, ksylitol czy miód (miód, choć wartościowy pod względem odżywczym, nie jest zalecany dla diabetyków).