W jadłospisie każdego z nas. Powodują raka, uszkadzają DNA i niszczą wątrobę
Nitrozoaminy to związki chemiczne, które wpływają szkodliwie na człowieka. Są one powszechnie obecne w wielu produktach spożywczych, po które sięgamy na co dzień. Co więcej, zostały uznane za substancje, które mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów. Możemy je znaleźć w żywności, takiej jak przetworzone mięso i ryby, napoje alkoholowe, ser, a nawet w niektóre leki.
1. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności bada nitrozoaminy
Nitrozoaminy to produkty uboczne reakcji nitrozujących, które zachodzą pod wpływem takich substancji jak azotyny czy tlenki azotu i aminy. Są to związki organiczne, które są uważane za bardzo szkodliwe dla zdrowia człowieka, a wiele z nich zostało sklasyfikowanych jako rakotwórcze.
W ostatnich latach Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności skupia swoją uwagę na ich badaniu i zleca liczne testy, które mają na celu dostarczenie nam jasnych wytycznych dotyczących potencjalnego ryzyka dla zdrowia.
Najnowszy raport na ten temat budzi niepokój. Komisja Europejska zwróciła się do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z prośbą o wydanie opinii naukowej na temat zagrożeń dla zdrowia publicznego, które wiążą się z obecnością N-nitrozoamin w żywności. W ramach oceny przeanalizowano dziesięć z nich, w tym NDMA, NMEA, NDEA, NDPA. Badania przeprowadzone na gryzoniach dowiodły, że te substancje powodują nowotwory wątroby, zarówno łagodne, jak i złośliwe.
Już w 1956 roku te związki zostały sklasyfikowane jako substancje powodujące guzy wątroby. Od tamtego czasu przebadano już 300 nitrozoamin i około 90 proc. z nich uznano za rakotwórcze w badaniach przeprowadzonych na wielu gatunkach zwierząt.
Panel ds. Zanieczyszczeń w Łańcuchu Żywnościowym (Panel CONTAM) Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności podjął się zadania oceny toksyczności N-NA dla ludzi i zwierząt, a także oceny stopnia narażenia mieszkańców Unii Europejskiej na działanie nitrozoamin, które wynika z ich diety.
Wyniki badań, które dotyczą gryzoni, są niepokojące. Dla zapewnienia bezpieczeństwa ludzi, konieczne jest założenie, że nitrozoaminy wykazują takie samo działanie kancerogenne w stosunku do organizmu człowieka.
2. Szkodliwość nitrozoamin
Raport wskazuje również, że istnieje grupa produktów, które zawierają największe dawki N-NA. Wykryto je żywności, takiej jak peklowane mięsa, przetworzone ryby, piwo i inne napoje alkoholowe i bezalkoholowe, ser, sos sojowy, oleje, przetworzone warzywa i nawet w mleku matki.
Najbardziej newralgiczną kategorią są przetworzone mięsa, takie jak wędliny, kiełbasy i mięsa marynowane. Takie związki powstają w wyniku reakcji między azotynami, które dodaje się do mięsa, a białkiem mięsa pod wpływem wysokiej temperatury, czyli podczas gotowania, pieczenia, smażenia itp.
Najnowsze badania pokazują, że wiele popularnych leków, takich jak środki przeciwbólowe, przeciwhistaminowe czy uspokajające, może być zanieczyszczonych nitrozoaminami.
Nawet przechowywanie warzyw liściastych w folii, bez dostępu powietrza, może przyczynić się do przemiany azotanów występujących w tych warzywach w azotyny, które następnie w naszym żołądku pod wpływem kwasów żołądkowych zamieniają się w nitrozoaminy.
Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zaklasyfikowała nitrozoaminy do grupy 2a, czyli związki o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym dla ludzi. Jedno z badań kohortowych przeprowadzonych w Holandii wykazało związek między NDMA a rakiem płaskonabłonkowym przełyku.
Inne badanie kohortowe przeprowadzone w Szwecji wskazywało na zwiększone ryzyko raka żołądka, a brytyjskie badanie potwierdziło większe ryzyko raka przewodu pokarmowego - przełyku, żołądka, okrężnicy, odbytnicy.
3. Ogranicz szkodliwe związki
Nitrozoaminy mają właściwości mutagenne, co oznacza, że mają zdolność do zmiany odziedziczonego materiału genetycznego. Takie zmiany mogą być przyczyną dziedzicznych wad genetycznych u potomstwa.
Ponadto nitrozoaminom przypisuje się działanie teratogenne, czyli powodujące wady w rozwoju płodu. Kolejne niekorzystne właściwości tych związków to silne działanie rakotwórcze oraz powodowanie uszkodzeń wątroby.
Będąc świadomym ryzyka, możemy ograniczyć spożywanie określonych kategorii produktów, w tym przetworzonego mięsa, także tego przyrządzonego w domu, jeśli do jego przygotowania wykorzystujemy sól peklową, która zawiera azotany. Poprzez odpowiednią dietę możemy również ograniczyć szkodliwe działanie spożywanych nitrozoamin.
Istnieją również substancje, które mogą chronić nasze organizmy przed negatywnymi skutkami spożywania nitrozoamin. Są to między innymi witamina E, selen, witamina A oraz polifenole i flawonole. Są to substancje, które mają dobroczynny wpływ na nasze zdrowie i pomagają chronić się przed kancerogennym wpływem spożywania nitrozoamin.
Nasza dieta powinna być bogata w dobrej jakości warzywa i owoce, takie jak borówki, pomarańcze, porzeczki, wiśnie, jabłka, warzywa kapustne, paprykę, szczypior, a także migdały i czosnek.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
