Węgorz europejski – wygląd, występowanie, właściwości
Węgorz europejski jest charakterystyczny, ciekawy i tajemniczy. To dwuśrodowiskowa ryba wędrowna o długim wężowatym kształcie oraz szczególnym cyklu życiowym. Jest gatunkiem mięsożernym i krytycznie zagrożony wyginięciem. Gdzie występuje? Jak wygląda? Czy jest zdrowa?
1. Co to jest węgorz?
Węgorz europejski (Anguilla anguilla) to gatunek bardzo charakterystycznej ryby węgorzokształtnej z rodziny węgorzowatych (Anguillidae). Jest rybą długowieczną. Może osiągnąć wiek nawet 88 lat.
Warto wiedzieć, że węgorzem nie jest strętwa, na którą mówi się węgorz elektryczny. Nazwa nawiązuje do węgorzowatego kształtu ciała ryby oraz obecności narządów elektrycznych.
2. Jak wygląda węgorz?
Węgorz swoim wyglądem przypomina węża. Ma długi tułów, który za otworem odbytowym jest bocznie spłaszczony. Samica osiąga długość do 200 cm długości i wagę do 9 kg. Samce są mniejsze. Osiągają długość do 60 cm i wagę do 0,35 kg. Ryba ta pokryta jest cienką warstwą śluzu, bardzo łatwo wyślizguje się z rąk.
Pysk węgorza jest uzbrojony w kilka rzędów ostrych zębów. Jego grzbiet jest ciemny, brązowy lub zielony, brzuch brudnobiały, a boki jaśniejsze. Płetwa grzbietowa i odbytowa połączone są z płetwą ogonową. Nie ma płetw brzusznych.
Ponieważ węgorz jest krótkowidzem, informacji o otaczającym go środowisku dostarcza mu węch. Warto dodać, że wyróżnia się dwa typy węgorzy: szerokogłowe i wąskogłowe.
Węgorz posiada jeszcze jedną cechę wspólną z wężami. Jego krew zawiera ichtiotoksynę, która jest niebezpieczna dla ssaków. Działa podobne jak jad węży.
Wywołuje porażenie pracy serca i płuc oraz skurcze mięśni, prowadzi do rozpadania się czerwonych krwinek i zmniejszenia krzepliwości krwi. Nie wolno więc sprawiać ryby, jeśli ma się na rękach jakieś skaleczenia. Trucizna traci swoje własności w temperaturze powyżej 58 °C.
3. Gdzie występują węgorze?
Węgorze można spotkać w stawach, jeziorach, wyrobiskach, rzekach, zbiornikach zaporowych oraz morzach. Jest typowy dla Europy Zachodniej i Środkowej, południowo-wschodniej i środkowej części Oceanu Atlantyckiego i mórz europejskich.
Choć generalnie węgorz żyje w wodzie, potrafi przemieszczać się po lądzie, pełzając po wilgotnym podłożu porośniętym trawą i mchem. Oddycha wówczas przez skórę.
Co ciekawe, ryba odbywa tarło w Morzu Sargassowym w Zatoce Meksykańskiej, dokąd po osiągnięciu dojrzałości płciowej wędrują dorosłe osobniki. Po wykluciu się z jajeczek maleńkie, przezroczyste larwy i narybek, przypływami i prądami dociera do ujść rzek. Następnie, tworząc duże ławice, ryby płyną w górę rzek. Poprzez sieć wód docierają do zbiorników położonych daleko w głębi lądu.
Owa wędrówka węgorza trwa około 3 lat. W słodkich wodach węgorze przebywają od 7 do 15 lat. Potem przemierzają ocean, by wrócić do miejsca, w którym się urodziły. W Morzu Sargassowym składają ikrę, a po dokonaniu tarła giną.
Najczęściej zamieszkuje tereny ciepłe i porośnięte, o dnie mulistym. Zimę spędza zagrzebany w mule. Żyje przy dnie. Zwykle chowa się pod korzeniami roślin wodnych oraz w pobliżu podmywanych brzegów. Jest aktywny nocą. Gdy zapada zmrok, wychodzi na żerowanie.
4. Co jedzą węgorze?
Węgorze żywią się głównie fauną denną (bezkręgowcami) i drobnymi rybami, a także rakami podczas wylinki oraz ikrą. Czy węgorz je padlinę Specjaliści i wędkarskie autorytety twierdzą, że o ile węgorze lubią chore i ranne ryby, o tyle między bajki należy włożyć opowieści o węgorzach żerujących na padlinie czy topielcach. Jak mówią, węgorz to nie sęp - nie tknie nieświeżego pokarmu. Reaguje na zapach krwi, ale nie wabi go zapach padliny.
5. Ochrona węgorzy
Anguilla anguilla uważa się za gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Populacja węgorza europejskiego zmalała wskutek zanieczyszczenia wód, nadmiernego odławiania, budowania zapór na zbiornikach oraz ataku pasożyta Anguillicola crassus.
Okres ochronny węgorza trwa od 15 czerwca do 15 lipca. Wymiar ochronny węgorza wynoszą 40 cm. W ciągu doby nie wolno złowić więcej niż cztery sztuki. Ponieważ do Polski małych węgorzy dociera niewiele, wody są nimi zarybiane.
6. Czy węgorze są zdrowe?
Węgorz europejski jest doskonałym źródłem witaminy D, witaminy A oraz witaminy B12, a także fosforu i niacyny oraz pełnowartościowego białka. Zawiera aminokwasy egzogenne, których organizm nie produkuje: treoninę, izoleucynę, walinę, leucynę oraz lizynę.
Czy węgorz jest zdrowy? Okazuje się, że niekoniecznie. Ryba jest nie tylko bardzo tłusta (w 100 g świeżego mięsa zawiera 11,7 g tłuszczu), ale i zasobna w cholesterol i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Nie należy przesadzać z jej ilością w diecie.
Ponieważ węgorz europejski jest bardzo zanieczyszczony związkami rtęci, nie powinny go spożywać kobiety w ciąży, matki karmiące oraz małe dzieci.
A węgorz wędzony? Ten wypada jeszcze słabiej. To dlatego, wybierając węgorza lepiej zdecydować się na świeżego, nie wędzonego. Jest chudszy i wolny od związków rakotwórczych (w czasie wędzenia węgorza wytwarzają się niekorzystne dla organizmu związki).
