Czarny ryż – właściwości i zastosowanie. Jak go gotować i jeść?

Czarny ryż to jedna z mniej popularnych odmian ryżu. Ma głęboki czarny kolor i łagodny, orzechowy smak. Po ugotowaniu staje się ciemnofioletowy, zachowuje specyficzny aromat i nie zwiększa swojej objętości. Niegdyś nazywano go zakazanym ryżem, ponieważ jadał go wyłącznie cesarza. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest czarny ryż?

Czarny ryż, znany również jako ryż fioletowy, to odmiana ryżu kleistego. Wyróżnia go charakterystyczny, czarny kolor, który po ugotowaniu przechodzi w głęboki fiolet. Jego ciemna barwa wynika z wysokiej zawartości antocyjanów. To pigmenty roślinne o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, które wpływają korzystnie na wzrok, układ krążenia oraz pamięć.

Niegdyś czarny ryż mógł być spożywany wyłącznie przez cesarza Chin. To dlatego jego nazwy zwyczajowe to „ryż cesarza” lub „zakazany ryż”. Dziś czarny ryż jest łatwo dostępny dla każdego. Co więcej, można kupić jego różne gatunki, takie jak czarny ryż indonezyjski czy jaśminowy czarny ryż tajski. Mają bardzo podobne właściwości.

Zobacz film: "Jak powinna wyglądać zdrowa dieta?"

2. Właściwości czarnego ryżu

Czarny ryż jest nieco bardziej kleisty niż białe odmiany. Ma również grubszą łupinę i wyraźniejszy smak o delikatnej, orzechowej nucie. Posiada także więcej właściwości prozdrowotnych niż ryż biały. Czarną odmianę ryżu cechuje duża zawartość białka i błonnika, a także mniej kalorii i niższy indeks glikemiczny.

Czarny ryż nie bez powodu jest uznawany za najzdrowszą odmianę ryżu na świecie. Jego ziarna zawierają wiele składników odżywczych, takich jak:

• 18 aminokwasów,
• polifenole,
• flawonoidy,
• minerały: cynk, miedź, żelazo,
• karoten,
• witamina E,
• błonnik.

Czarny ryż ma wyjątkowe właściwości zdrowotne. Okazuje się, że:

• pobudza perystaltykę jelit,
• oczyszcza przewód pokarmowy (dzięki wysokiej zawartości błonnika),
• działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie (dzięki obecności antocyjanów),
• dobrze wpływa na wzrok,
• poprawia krążenie krwi,
• zmniejsza ilość płytki miażdżycowej, obniża poziom cholesterolu HDL, chroni przed zawałem,
• oczyszcza organizm z toksyn,
• spowalnia wchłanianie cukru pochodzącego z innych produktów, zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II.
• łagodzi reakcje alergiczne.

Czarny ryż jest naturalnie zbożem bezglutenowym. To dlatego mogą go spożywać osoby mające problem z glutenem. Poleca się go również diabetykom (spowalnia wchłanianie cukru pochodzącego z innych produktów) oraz będących na różnych dietach (leczniczych czy redukcyjnych). Czarny ryż nie bez przyczyny odnajduje się w dietach odchudzających, przeciwcukrzycowych i zmniejszających poziom cholesterolu.

3. Jak gotować czarny ryż?

Zasadniczo czarny ryż gotuje się tak, jak ryż biały. Warto jednak pamiętać o tym, że:

• czas gotowania wynosi od 30 do 45 minut (ponieważ nie jest rafinowany). Ryż gotuje się na małym ogniu. Co jakiś czas warto przemieszać ziarna, aby się ze sobą nie skleiły i nie przypaliły,
• przed gotowaniem ryż trzeba opłukać pod letnią wodą i moczyć przez kilka godzin, co skraca czas gotowania i oznacza mniejsze straty cennych substancji i właściwości ryżu,
• trzeba nalewać tylko tyle wody, ile ryż może wchłonąć. Najlepsze proporcje to 1 do 2. To również zapobiega utracie witamin i minerałów, które pozostają w wodzie,
• kiedy ryż wchłonie wodę, trzeba wyłączyć ogień, a garnek pozostawić na palniku jeszcze przez 10 minut. Dzięki temu zachowa swoją miękkość i kleistość ziaren,
• ryż podczas gotowania nie zwiększa swojej objętości. Oznacza to, że trzeba zagotować mniej więcej taką porcję, jaka ma być spożyta.

4. Jak podawać czarny ryż?

Z czym jeść czarny ryż? Można powiedzieć, że ta odmiana odnajduje się w takich samych potrawach i zestawieniach co ryż biały. Doskonale sprawdza się zarówno w potrawach mięsnych, jak i bezmięsnych. Ze względu na specyficzny aromat świetnie komponuje się z rybami i owocami morza (często dodaje się go do sushi).

Czarny ryż świetnie smakuje z warzywami i owocami, zarówno na ciepło, jak i na zimno. Jest idealny jako dodatek do obiadu, zarówno do zup, jak i drugich dań. Doskonale sprawdza się w potrawkach, risotto, ale można go również dodać różnych sałatek, takich jak sałatka z czarnym ryżem, pieczonymi batatami i pestkami dyni, sałatka z czarnego ryżu z suszonymi pomidorami i oliwkami czy sałatka z czarnym ryżem, jarmużem i batatami. Warto go podawać z oliwą i octem balsamicznym.

Czarny ryż nadaje się do przygotowania tradycyjnego chińskiego czarnego ciasta ryżowego. W krajach azjatyckich stanowi główny składnik wielu deserów.

Zarówno inspiracje kulinarne, jak i przepisy na dania z czarnym ryżem można znaleźć w wielu książkach kucharskich oraz stronach w internecie.