Mięta pieprzowa – uprawa, właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania
Mięta pieprzowa to roślina z rodziny jasnotowatych. Z uwagi na swoje właściwości jest wykorzystywana w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Od wieków odnajduje się także w medycynie naturalnej. Jak działa? Jak ją stosować?
1. Co to jest mięta pieprzowa?
Mięta pieprzowa (Mentha piperita), znana także jako mięta lekarska, ale i miętkiewka, jest rośliną z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z Anglii, jest uprawiana na całym świecie. Inne popularne gatunki to mięta zielona, mięta imbirowa, mięta wonna, mięta długolistna, mięta nadwodna.
Jak wygląda mięta pieprzowa? To niewielka roślina zielna o pokroju krzewiastym. Osiąga maksymalnie metr wysokości. Jej łodyga jest czworokanciasta, gęsto rozgałęziona, pokryta drobnymi włoskami.
Liście mięty pieprzowej są owalne, ostro zakończone. Mają ząbkowane brzegi i wielkość od 3 do 9 centymetrów. Kwiaty mięty są różowoczerwone i drobne. Pojawiają się w kątach liści (tworzą nibykłosy) w lipcu i sierpniu.
Mięta pieprzowa – uprawa w domu
Uprawa mięty pieprzowej nie jest trudna. Można ją sadzić w ogórku, pamiętając, że jest wieloletnia i ma tendencję do rozrastania się (charakteryzuje się dużą ekspansywnością), jak i w doniczce na balkonie czy kuchennym parapecie. Rozmnaża się wegetatywnie poprzez podział kłączy.
Mięta preferuje stanowiska ciepłe, nasłonecznione oraz gleby próchnicze, wilgotne, przepuszczalne i zasobne w wapń. Nie lubi chwastów.
2. Zastosowanie mięty pieprzowej
Mięta pieprzowa znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym. Wykorzystuje się ją do produkcji słodyczy (cukierków, czekolad, pralin czy batoników), także likierów czy herbaty. Odnajduje się również w kuchni jako dodatek do potraw oraz napojów.
Roślina jest wykorzystywana także w przemyśle kosmetycznym. Można ją znaleźć w perfumach, ale również pastach do zębów, płynach do płukania jamy ustnej bądź kąpieli, a i kremach.
Nade wszystko jednak mięta pieprzowa to roślina lecznicza, która od wieków odnajduje się w medycynie naturalnej.
3. Mięta pieprzowa – właściwości zdrowotne i działanie
Surowiec zielarski stanowią suszone liście i ziele mięty. Zbiera się je przed kwitnieniem rośliny. W ich składzie znajduje się olejek miętowy, mentol, kwas askorbinowy, rutyna, flawonoidy, garbniki, karoten, kwas oleanowy, kwas ursulowy oraz betaina.
Roślina sprawdza się w leczeniu zaburzeń trawienia. Wspiera je, reguluje perystaltykę jelit, a i łagodzi skurcze przewodu pokarmowego oraz inne dolegliwości. Pobudza apetyt. Pomaga nie tylko przy zaburzeniach trawiennych, ale i w wolnej przemianie materii. Jest pomocna, gdy dokuczają wzdęcia, bóle brzucha i niestrawność.
Pomaga osobom zmagającym się z zespołem jelita drażliwego. Wspiera w czasie zapalenia dróg żółciowych i w schorzeniach wątroby i jelit.
To jednak nie wszystko. Mięta pieprzowa ma bowiem nie tylko działanie prokinetyczne (zwiększa perystaltykę jelit), ułatwiające trawienie czy żółciopędne (zwiększa wydzielanie soku żołądkowego), ale i:
- przeciwbakteryjne,
- przeciwwirusowe,
- przeciwutleniające,
- przeciwalergiczne,
- chłodzące,
- przeciwzapalne (łagodzi stany zapalne skóry),
- przeciwłupieżowe,
- przeciwmigrenowe,
- przeciwświądowe,
- spazmolityczne (rozkurcza i zmniejsza napięcie mięśni gładkich),
- uspokajające.
4. Wskazania do stosowania mięty pieprzowej
Właściwości lecznicze mięty pieprzowej pomagają przy wielu schorzeniach oraz dolegliwościach. Wskazaniem do jej stosowania wewnętrznego są:
- zaburzenia układu pokarmowego – biegunka, nudności, wymioty, problemy trawienne, gazy, wzdęcia, zgaga, zatrucie pokarmowe, zmniejszona perystaltyka jelit, nieżyt żołądka, zaburzona sekrecja żółci,
- zakażenia górnych dróg oddechowych – przeziębienie, katar,
- próchnica,
- bóle miesiączkowe,
- bóle stawowo-mięśniowe,
- problemy ze snem,
- wzmożone napięcie nerwowe, zmęczenie psychiczne.
W zastosowaniu zewnętrznym roślina wykorzystywana jest do łagodzenia objawów opryszczki, ukąszeń owadów, łupieżu, świądu, pokrzywki.
Okłady stosuje się podczas migreny i bólów mięśniowych czy gorączki. Roślina zmniejsza także świąd, obrzęk, działa miejscowo znieczulająco. Inhalacje oraz kąpiele z dodatkiem mięty łagodzą napięcia i relaksują, ale i działają wykrztuśnie na drogi oddechowe.
W aptekach i sklepach zielarskich można kupić zarówno susz, jak i gotowe herbaty w torebkach i mieszanki, w skład których wchodzi mięta. Dostępny jest także eteryczny olejek z mięty pieprzowej czy krople miętowe. Zawierać ją może także syrop, tabletki, pastylki do ssania, kapsułki, maści, kremy, plastry, płyny doustne, szampony i odżywki do włosów czy spraye.
5. Mięta pieprzowa – przeciwwskazania i skutki uboczne
Negatywne skutki picia mięty manifestują się rzadko. Zwykle mają związek z nadmierną ilością użytego surowca lub ze zlekceważeniem przeciwwskazań. Jest nim na przykład:
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- ciężkie uszkodzenie wątroby,
- niedrożność dróg żółciowych,
- przyjmowanie cyklosporyny, leków obniżających poziom cukru czy leków obniżających ciśnienie tętnicze krwi.
Typowe skutki uboczne to zgaga, podrażnienie błony śluzowej żołądka, refluks żołądkowo-przełykowy, ból brzucha, nudności, wymioty, ale i skurcz krtani i oskrzeli oraz inne reakcje alergiczne. Olejek miętowy stosowany na skórę może powodować podrażnienia, pokrzywkę i rumień.
Mięta jest rośliną bezpieczną, mogą ją stosować dzieci i kobiety w ciąży czy karmiące piersią. Trzeba jednak pamiętać, by działać ostrożnie – przede wszystkim nie przekraczać dozwolonych dawek.
