Oligofruktoza – właściwości i działanie na organizm
Oligofruktoza to produkt hydrolizy inuliny, która w dużych ilościach jest obecna w bulwach i korzeniach wielu roślin. Substancja ma korzystny wpływ na zdrowie, a syrop oligofruktozowy może być stosowany jako zamiennik cukru. Co warto o niej wiedzieć?
1. Co to jest oligofruktoza?
Oligofruktoza to rozpuszczalna substancja balastowa występująca w żywności. Nie podlega trawieniu w przewodzie pokarmowym. Ponieważ nie przenika do krwi, trafia do jelita grubego. Oligofruktoza, określana jako fruktooligosacharyd (FOS).
Związek składa się z długołańcuchowych cząsteczek zbudowanych z dwunastu jednostek fruktozy. Podobną budowę ma inulina, choć składa się z większej liczby jednostek fruktozy (około stu).
Oligofruktoza jest produktem hydrolizy inuliny, która w dużych ilościach występuje w bulwach i korzeniach różnych roślin, takich jak: topinambur, cykoria, słonecznik bulwiasty, mniszek lekarski, czosnek, por, cebula, szparagi. Można ją również znaleźć w pszenicy, jęczmieniu czy bananach.
2. Właściwości i działanie oligofruktozy
Oligofruktoza wykazuje właściwości prebiotyczne, co znaczy, że pobudza rozwój korzystnej flory bakteryjnej jelit. Niestrawione łańcuchy cukru przechodzą do jelita grubego, gdzie stają się pożywką dla bakterii jelitowych, zwłaszcza bakterii kwasu mlekowego.
Ponadto oligofruktoza wspiera procesy trawienne, obniża poziom lipidów we krwi (w jelicie wiąże nadmiar tłuszczów), zwiększa masy kałowe, ułatwiając ich przesuwanie się.
Ponieważ nie jest trawiona w jelicie cienkim, a jednocześnie posiada zdolność wiązania wody, szybko pęcznieje w przewodzie pokarmowym, co wywołuje uczucie sytości. Ponadto nie powoduje wzrostu poziomu cukru we krwi czy wzrostu wagi ciała.
Dzięki swoim właściwościom nie tylko wspiera fizjologiczną mikroflorę jelit, ale i przeciwdziała zaparciom, zapobiega dolegliwościom żołądkowo-jelitowym, a także minimalizuje czas kontaktu substancji toksycznych i zbędnych produktów przemiany materii ze ścianami jelit.
Chroni przed rozwojem nowotworów jelit (wykazuje działanie antykancerogenne). Oligofruktoza ma pozytywny wpływ na układ kostny, ponieważ poprawia wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego poprzez wytworzenie przez bakterie mlekowe i octowe kwaśnego środowiska, sprzyjającego właśnie wchłanianiu wapnia.
Ponieważ redukuje poziom „złego” cholesterolu we krwi, zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Wspomaga również funkcjonowanie układu immunologicznego.Substancja ułatwia również absorpcję wielu minerałów, takich jak: żelazo, miedź, magnez czy cynk.
3. Kiedy spożywać oligofruktozę?
Produkty, które zawierają oligofruktozę powinny być obecne w każdym jadłospisie, zwłaszcza osób, które zmagają się (bądź są zaburzeniem bądź chorobą zagrożone) z:
- miażdżycą,
- chorobą serca,
- osteoporozą,
- osłabioną odpornością,
- podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi,
- nadwagą lub otyłością,
- problemami trawiennymi,
- antybiotykoterapią,
- biegunką.
Oligofruktoza, choć ma korzystny wpływ na zdrowie, nie powinna być nadużywana, ponieważ może to skutkować bólem brzucha lub biegunką.
4. Produkty z oligofruktozą
Ponieważ substancja ma słodki smak, można ją znaleźć w wielu produktach żywnościowych. Jest stosowana jako zamiennik cukru czy syropu glukozowo-fruktozowego. Używa się jej do produkcji między innymi przetworów mlecznych (jogurty, sery, kremy, desery), a także wypieków czy potraw z mięsa.
W sklepach ze zdrową żywnością, drogeriach i supermarketach można kupić:
- syrop oligofruktozowy - można stosować go do pieczenia, słodzenia i deserów. To na przykład syrop Yacon z południowoamerykańskiej rośliny bulwiastej. Jego słodkość odpowiada do 50% słodkości tradycyjnego cukru białego,
- proszek oligofruktozowy, który można używać podczas przygotowywania zup, sosów, sałatek, herbaty,
- preparaty oligofruktozowe, polecane zwłaszcza po antybiotykoterapii, ponieważ pomagają odtwarzać florę jelitową (zawierają dodatek bakterii probiotycznych).
Warto podkreślić, że oligofruktoza nie ulega fermentacji w jamie ustnej, stąd w odróżnieniu od białego cukru nie jest pożywką dla bakterii zasiedlających płytkę nazębną. Nie wpływa na rozwój próchnicy.
Inulina oraz oligofruktoza są sklasyfikowane prawnie w Unii Europejskiej jako żywność lub składniki żywności, zaś w Stanach Zjednoczonych znalazły się na liście bezpiecznych dodatków do żywności.