Cykoria - charakterystyka, wartości odżywcze, właściwości, przyrządzanie

Cykoria była znana już w starożytności, kiedy to stosowano ją w celu oczyszczenia organizmu, usuwania toksyn oraz leczenia dolegliwości skórnych. Chociaż popularna już wiele lat temu, swoje odrodzenie zawdzięcza Belgom, którzy w XIX wieku zaczęli uprawiać ją na swoich terenach. Wraz z rozwojem popularności cykorii zaczęto uprawiać różne gatunki tej rośliny.

Cykoria występuje w kilku odmianach, z których każda posiada unikalne walory smakowe, zastosowania kulinarne i wartości odżywcze. Obecnie najbardziej znane są: 

• cykoria sałatowa (znana również jako endywia), popularna ze względu na smak jej liści - delikatnie gorzki, co sprawia, że doskonale komponuje się z innymi składnikami sałatek. Najczęściej stosowana na surowo do kanapek lub sałatek.
• cykoria korzeniowa, której wysuszony korzeń stanowi bezkofeinowy zamiennik kawy. Ma łagodny smak z nutą goryczy, który jest ceniony przez osoby unikające kofeiny.
• cykoria liściowa to roślina o długich, wąskich liściach, która najczęściej występuje w postaci cykorii czerwonej (radicchio) lub cykorii białej. Radicchio charakteryzuje się czerwonymi lekko gorzkimi liśćmi, które idealnie komponują się w sałatkach. Może być także grillowane lub duszone, co łagodzi gorzki smak. Cykoria biała ma delikatny smak i idealnie nadaje się do zapiekania, duszenia lub podawania na surowo w sałatkach.
• cykoria dzika jest często spotykana na łąkach lub nieużytkach, ma niebieskie kwiaty i gorzkie liście. Może być używana jako składnik sałatek lub gotowana.

Cykoria to obowiązkowy składnik diety dla wszystkich tych, którzy pragną zadbać o szczupłą sylwetkę – w 100 g tej zielonej rośliny znajdziemy zaledwie 21 kalorii. Ponadto zawiera ona szereg cennych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin, w tym witaminy A, B1, B2, C, E i K.

Regularne spożywanie cykorii uzupełnia też ubytki składników odżywczych w organizmie, takich jak fosfor, żelazo, selen, mangan, cynk, magnez, wapń i potas. Dzięki zawartości kwasu foliowego jest polecana kobietom w ciąży, a duża ilość błonnika sprzyja eliminacji zaparć i poprawia perystaltykę jelit.

Ze względu na bogactwo witamin i składników mineralnych właściwości cykorii mają pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Obecnie cykoria jest stosowana najczęściej ze względu na lekkostrawność i niską kaloryczność. Właściwości cykorii sprawiają, że na stałe zagościła ona w dietach odchudzających i odtruwających organizm.

Poprawia przemianę materii, reguluje poziom cukru we krwi oraz obniża poziom cholesterolu. Jest polecana też karmiącym mamom – wspomaga i zwiększa ilość produkowanego mleka. Właściwości cykorii wspomagają też pracę wątroby. Dzięki zawartości lektucyny i laktukopikryny, które odpowiadają za jej gorzki smak, reguluje pracę wątroby i stymuluje ją do wydzielania większej ilości żółci.

Cykoria pomoże zadbać także o piękny wygląd. Dzięki zawartości witaminy A cykoria ma właściwości odmładzające i wygładzające skórę, zapobiega powstawaniu zmarszczek i przebarwień skóry, a ponadto wpływa na dobrą kondycję paznokci i włosów, zapobiegając ich łamliwości. Samodzielnie wykonany tonik z liści cykorii pomoże w leczeniu stanów zapalnych, trądziku i łuszczycy.

Kiedy zdecydujemy się na włączenie cykorii do naszego jadłospisu, podczas jej kupna zwróćmy przede wszystkim uwagę na to, aby sałata była świeża, jasnozielona i chrupiąca. Liście powinny być zwinięte i zbite w twardą główkę. Nie wybierajmy tych, których liście mają choćby najdrobniejsze przebarwienia czy brązowe plamki – to pierwszy znak tego, że nie jest już pierwszej świeżości.

Świeża cykoria powinna być przechowywana w lodówce nie dłużej niż pięć dni. W Polsce najłatwiej znaleźć ją w sklepach pomiędzy listopadem a kwietniem.

• Danie z cykorią i jabłkami
• Potrawka z kurczaka i cykorii
• Makaron z cykorią i figami

Cykoria będzie doskonale komponować się w bukiecie innych sałat z pomidorem, kulkami mozzarelli i sosem winegret, dlatego często można znaleźć cykorię w przepisach na wiosenne i letnie sałatki. Można również wykorzystać cykorię w przepisach na zdrową przekąskę podaną z domowym sosem czosnkowym.

Cykoria sprawdza się też doskonale po obróbce termicznej. Można ją dusić i zapiekać, a jej smak i właściwości cykorii zostają zachowane.

Cykoria doskonale pasuje do przepisów na dziczyznę i ryby, ale także faszerowana owocami morza lub kaszą jęczmienną. Prawdziwe bogactwo smaków uzyskamy, gdy połączymy cykorię w przepisach z jabłkiem, czosnkiem, cebulą, orzechami, serami pleśniowymi i winogronami. Cykorię znajdziemy też w przepisach na zupy i zapiekanki.

Najprostszym i najsmaczniejszym pomysłem na obiad będzie przepis z cykorią na zapiekankę. Ten przepis jest łatwy w wykonaniu. Do jego przygotowania będziemy potrzebować:

• pełnoziarnistego makaronu rurki,
• sześciu cykorii,
• żółtego sera,
• nieco gotowanej szynki
• masła,
• mleka,
• gałki muszkatołowej.

Makaron należy ugotować, a cykorię zblanszować w lekko osolonej wodzie przez trzy minuty, a następnie przelać zimną wodą. Z mleka, masła i gałki muszkatołowej przygotować sos beszamelowy. Wszystkie pokrojone składniki należy umieścić w naczyniu żaroodpornym, polać sosem, posypać serem i zapiekać przez 40 minut w temperaturze 220 st. C.

Cykorię można wykorzystać również jako substytut kawy. Napar, czyli kawa z cykorii jest nie tylko bardzo aromatyczny, ale też zdrowy. Kawa z cykorii jest niskokaloryczna i ma wszystkie zalety cykorii. Ponadto pomoże pozbyć się cellulitu i spalić nadmiar tkanki tłuszczowej.