Święta z seniorem, czyli jak połączyć świąteczne wyzwania i opiekuńcze obowiązki?
Zakupy, sprzątanie, przystrajanie domu, gotowanie, ubieranie choinki, przygotowanie prezentów – to tylko niektóre z dodatkowych czynności, z którymi musimy się zmierzyć w okresie przedświątecznym. A do tego dochodzą przecież stałe obowiązki. Wielu z nas troszczy się na co dzień o osoby starsze, które w każdy dzień potrzebują intensywnej opieki. W jaki sposób zadbać o świąteczną atmosferę jednocześnie nie tracąc zdrowia i dobrego samopoczucia swojego i podopiecznego?
- Święta to czas szczególny w roku kiedy umacniamy więzi z najbliższymi, dzielimy się pozytywnymi uczuciami i spędzamy czas razem. Często jednak zapominamy, że właśnie to jest najważniejsze, a nie to, jakie będą nam towarzyszyły potrawy i jakie prezenty znajdziemy pod choinką. Mając pod opieką seniora warto zadać sobie przede wszystkim pytanie co sprawi, że poczuje się w te Święta dobrze, a dni miną spokojnie oraz w miłej atmosferze. Być może warto zrezygnować w tym roku z odwiedzin kilkunastu osób z rodziny na rzecz tylko najbliższych, a zamiast drogich prezentów namówić ich na zakup najpotrzebniejszych rzeczy do codziennej opieki? W Akademii Opiekunów przypominamy również, że zdrowie i samopoczucie opiekuna jest równie ważne jak podopiecznego. Dotyczy to zarówno opiekunów naturalnych, jak i zawodowych. Niezależnie od tego, czy jest to nasza praca czy dbamy o członka rodziny, musimy pamiętać o nas samych. O tym, by nie nadwyrężać się nad siły, nie ryzykować własnym zdrowiem, gdy nie ma takiej potrzeby. W okresie świątecznym łatwo o tym zapomnieć. Nie spieszmy się, mierzmy siły na zamiary, dbajmy przede wszystkim o dobre emocje swoje i naszego seniora – tłumaczy Iwona Przybyło, dyplomowana pielęgniarka z Akademii Opiekunów, organizacji zajmującej się specjalistycznym wsparciem dla opiekunów osób starszych.
1. Tradycja nie jest ważniejsza od zdrowia
Święta to okres w którym zazwyczaj jemy za dużo. Może w tym roku nie musi tak być? Pomyślmy też o tym, by w miarę możliwości wybierać potrawy tak samo smaczne, a bardziej przyjazne dla układu trawiennego. Polacy zmieniają swoje nawyki żywieniowe - według najnowszego raportu Nielsena aż w 44% gospodarstw domowych w Polsce na Wigilię przygotowuje się zdrowsze potrawy myśląc o dostosowaniu ich do wieku gości. Bądź jednym z nich. Na polskich stołach pojawia się także coraz więcej warzyw. Dla przykładu, zamiast smażonego karpia na tłuszczu łatwiej i zdrowiej będzie przygotować pieczone filety z piekarnika w towarzystwie migdałów. Na szczęście ryby to jeden z najważniejszych składników towarzyszących świętom Bożego Narodzenia, który pomaga w utrzymaniu zbilansowanej diety, dlatego śmiało możesz poeksperymentować i przygotować lekkie, proste i zdrowe dania rybne. Gotując kompot z suszu wyszukaj owoców, które nie będą dosładzane w procesie produkcji, a biały cukier odstaw na rzecz posłodzenia wywaru odrobiną miodu czy zamiennika w postaci stewii lub ksylitolu. Podobny zabieg możesz zastosować z ciastami. Zupa grzybowa lub barszcz czerwony będzie nadal pyszny, nawet jeśli poda się go bez kalorycznych dodatków: makaronu czy uszek, np. w szklance lub kubku do popijania. Przygotowując dania wigilijne powinniśmy dowiedzieć się więcej na temat nawyków żywieniowych gości. Wiele osób starszych choruje na cukrzycę, zatem stosuje się do diety cukrzycowej. Niektóre z produktów mogą być dla nich bardzo nie wskazane, np. wspomniane wyżej suszone owoce, z których często korzystamy gotując świąteczne przysmaki. Udany obiad czy kolacja zależą także od umiaru. Niskokaloryczne potrawy w odpowiednich ilościach z pewnością poprawią nastrój gości, a jeśli będziemy się dobrze czuli, przyjemna atmosfera gwarantowana.
2. Pozwólmy sobie pomóc
Bardzo łatwo jest się przeciążyć, dlatego jeśli możemy zrezygnować z pewnych dodatkowych zadań to zróbmy to. Nie angażujmy się w nadprogramowe obowiązki np. porządki w szafie lub przemeblowanie na kilka dni przed świętami. Przestawianie dużych przedmiotów w mieszkaniu może także zaburzyć orientację osoby starszej. Ustawienie mebli w domu powinno być dostosowane do możliwości poruszania się seniora. W okresie przygotowań przedświątecznych warto także zadbać, by móc z seniorem spędzać taką samą ilość czasu jak zazwyczaj. Wiele osób z demencją źle reaguje na pozostawanie samemu w pomieszczeniu. Trudno więc zaplanować prace kuchenne. Może w tym pomóc zabranie podopiecznego ze sobą do kuchni. Jeśli ma trudność z przemieszczaniem się, na okres świąteczny można wypożyczyć wózek, na którym będzie mógł towarzyszyć nam w różnych częściach mieszkania. Jeśli nie macie takiego w domu, to w każdym większym mieście funkcjonują wypożyczalnie sprzętu medycznego, w których za niewielką opłatą można pożyczyć sprzęty ułatwiające poruszanie. Możliwość towarzyszenia nam w pracach domowych uspokoi seniora.
Osoba, którą się opiekujemy może także pomóc nam aktywnie w przygotowaniach do świąt. Oczywiście zadania te muszą być dostosowane do wieku i stanu zdrowia, ale ci którzy czują się lepiej mogą brać udział w lżejszych porządkach. Może to dobra okazja, by poprosić osobę starszą o posegregowanie starych zdjęć lub listów. Drobne czynności nie zaszkodzą seniorowi, którym się opiekujesz, a z pewnością poprawią jego samopoczucie oraz samoocenę. Dzięki temu unikniesz wyręczania z prostych, codziennych obowiązków, a jednocześnie będziesz miał możliwość pochwalenia i docenienia za pomoc. Niewielki wysiłek fizyczny przyczyni się do poprawienia nastroju, dzięki dodatkowemu dotlenieniu mózgu. Czas spędzony razem wykorzystajcie na rozmowy o zbliżających się świętach. Wiele osób może mieć problem z rozpoznaniem i przypomnieniem sobie imion bliskich, dlatego warto pokazać zdjęcia, opowiedzieć czym się zajmują – wprowadzić w sytuację najbliższych dni.
3. Praktyczne prezenty świąteczne dla seniorów
Wygodne kapcie, ciepły sweter czy suplementy diety to dla niektórych seniorów standard prezentowy. Warto zastanowić się jednak co pomoże w codziennych sytuacjach. Oryginalny, a zarazem praktyczny podarunek uszczęśliwi obdarowaną osobę i pomoże jej w normalnym funkcjonowaniu. Badania wykonane w listopadzie tego roku pokazują, że na prezenty dla rodziców, osób starszych wydamy aż 137 zł. To o 100 zł mniej niż na podarunki dla dzieci, ale nadal bardzo dużo1. Może w tym przypadku lepszym rozwiązaniem będzie podarowanie rzeczy mniej kosztownej, ale mającej nadal wiele plusów. Dobrym pomysłem jest kupienie dużego kalendarza, w którym można zapisywać notatki każdego dnia. Poświęć kilka minut na wpisanie ważnych dat: urodzin, imienin oraz rocznic ślubu bliskich osób i zaproś do zapisywania skrupulatnych notatek przez cały rok. Takie ćwiczenie wspomoże procesy pamięci, a podopieczny zachowa poczucie czasu i nie zapomni o ważnych dla niego uroczystościach. Jeśli Twój senior lubi czytanie możesz ułatwić mu tę przyjemność. W wielu sklepach internetowych bez problemu znajdziesz gadżety takie jak podręczna lupa z ledowym podświetleniem, ekran powiększający czy mocowana na stałe do blatu stołu lupa (to wydatki, których przedział cenowy rozpoczyna się już od 25 zł). Idąc krok dalej możesz kupić specjalne wydania książek z dużymi literami dla osób mających problemy z widzeniem. Jeśli jednak Twój podopieczny nie jest w stanie samodzielnie czytać, kup elektroniczne wersje książek, czyli audiobooki.
Hobby literackie nie musi się kończyć wraz z zawodzącym wzrokiem. W opiece nad starszą osobą ważne jest, aby mimo trudności uwzględnić jego zainteresowania i dostosować warunki do obecnego stanu zdrowia. Jeśli w przeszłości nasz podopieczny interesował się muzyką podarujmy mu płytę z nagraniami ulubionych artystów i przypominajmy, że można ją w każdej chwili odtworzyć. Powrót do wspomnień, do ulubionych dźwięków to nie tylko ćwiczenie pamięci, to także przywołanie miłych chwil. Dobrym, a nietuzinkowym pomysłem na prezent może być ugotowanie potrawy z domu rodzinnego seniora czy rodzimych stron – mówi Iwona Przybyło.
Wszystkie podarunki, które pomogą w przywołaniu wspomnień będą miały dodatkowy plus – posłużą jako ćwiczenie na pamięć. Można także przygotować album, w którym zdjęcia poukładane chronologicznie zadziałają jak odtworzony film z przebiegu wszystkich, dotychczasowych chwil - kontynuuje.
4. Spędźcie ten czas razem
Prezenty to wspaniały dodatek świąteczny, ale żaden z nich nie zastąpi wspólnie spędzonego czasu. Gdy mieszkanie będzie wysprzątane, a potrawy ugotowane dajcie sobie czas na wspólną rozmowę. Powspominajcie poprzednie święta, porozmawiajcie o planach na następny rok i pamiętajcie o zachowaniu stałego trybu dnia.
– Pomimo, że święta to czas niezwykły należy pamiętać, aby zachować tryb codziennych czynności, aby nie zaburzyć orientacji seniora. Stały rytm dnia zapewnia poczucie bezpieczeństwa. Nagromadzenie nowych sytuacji, nowych osób i nowych zwyczajów może zaburzyć spokój podopiecznego. Jeśli znajdziecie się w sytuacji nietypowej dla dotychczasowych zwyczajów staraj się wytłumaczyć dokładnie dlaczego tak się dzieje. Odpowiadaj na pytania ze spokojem i daj swojemu seniorowi czas na zrozumienie nowych realiów – dodaje Iwona Przybyło.
5. Warto ustalić z rodziną jak powinna wyglądać wizyta świąteczna. Odwiedziny muszą sprawić przyjemność i nie mogą być męczące. Jeśli podejrzewamy, że niektóre sytuacje mogą zdenerwować seniora trzeba ostrzec przed tym bliskich i wytłumaczyć, że drażliwość, a nawet agresja może być spowodowana zmęczeniem lub po prostu wynika z choroby. Eksperci z Akademii Opiekunów zachęcają, aby na wszelki wypadek przygotować seniorowi takie miejsce, w którym znajdzie spokój i odpocznie od świątecznego zgiełku. A jeśli chcemy połączyć przyjemne z pożytecznym pooglądajmy wspólnie zdjęcia rodzinne lub wyświetlmy ulubiony film.
O Akademii Opiekunów Akademia Opiekunów wspiera opiekunów osób starszych w rozwijaniu kompetencji i umiejętności, a także działa na rzecz wzrostu świadomości społecznej w zakresie gerontologii, ze szczególnym uwzględnieniem schorzeń demencyjnych.Misją Akademii jest przekazywanie osobom zajmującym się na co dzień opieką nad osobą starszą specjalistycznej wiedzy w przystępnej i praktycznej formie. W tym celu tworzymy autorskie programy aktywizacji osób żyjących z demencją, szkolimy i doradzamy. Wierzymy, że dzięki lepszemu rozumieniu procesów starzenia połączonych z praktycznymi umiejętnościami przydatnymi w codziennej pracy, opiekun będzie nie tylko lepiej radził sobie w wykonywaniu codziennych obowiązków, ale będzie się lepiej w tej pracy spełniał.
Akademia ma siedzibę w Krakowie i utrzymuje się ze szkoleń organizowanych dla personelu Domów Opieki Społecznej, Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych, dziennych domów opieki i wyspecjalizowanych ośrodków zajmujących się osobami z demencją oraz współpracy z podmiotami komercyjnymi. Między innymi, od 2015 roku Akademia współpracuje z firmą ATERIMA MED, zapewniając jej personelowi opiekuńczemu specjalistyczne wsparcie merytoryczne w czasie pracy na terenie Niemiec, a także organizując specjalistyczne kursy językowe. Poznajemy dzięki temu dobre praktyki i standardy opieki w krajach o wyższym standardzie życia i zakresie świadczeń socjalnych, którymi możemy później dzielić się w Polsce.
Organizujemy szkolenia, warsztaty i sympozja, zapraszając do współpracy naukowców i praktyków różnych specjalizacji, w tym neurologów, biologów, dietetyków, fizjoterapeutów i innych. Wiele z organizowanych przez Akademię wydarzeń ma charakter otwarty, dzięki czemu mogą brać w nich udział opiekunowie rodzinni. Staramy się również o granty publiczne na realizację projektów, których celem jest wsparcie opiekunów osób starszych.
Starzenie się społeczeństwa jest naturalnym i jednocześnie nieuniknionym procesem, z którym zmagają się cała Europa. Chcemy, by Polska była krajem, w którym osoby starsze będą miały zapewnioną opiekę zgodną z najnowszą światową wiedzą, również w ich własnym domu. Dążymy do tego, by upowszechniać dobre praktyki, rozwiązania systemowe i standardy, wyznaczając kierunek opieki świadczonej na najwyższym poziomie. Chcielibyśmy, by polscy opiekunowie pracujący w kraju i za granicą mieli wysokie kompetencje, a dzięki nim możliwość godnej i dobrze płatnej pracy.
GUS szacuje, że w 2050 roku 12 mln osób w Polsce będzie miało powyżej 65 lat. Zadbajmy o to, by nasz kraj był przyjazny zarówno dla osób starszych, jak i ich opiekunów.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Zobacz też: W sanatorium mają seks częściej niż w domu. Chętnych nie brakuje