Kolokazja jadalna – wygląd, właściwości, uprawa i zastosowanie
Kolokazja jadalna, nazywana także taro albo włochatym ziemniakiem, pochodzi z Azji. Uprawia się ją w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Głównym surowcem spożywczym rośliny są bulwy, które mogą ważyć nawet 6 kg. Swoim wyglądem przypominają ziemniaki. W kuchni azjatyckiej wykorzystuje się także ich liście, nazywane kapustą karaibską. Jak wygląda i jakie ma właściwości?
1. Co to jest kolokazja jadalna?
Kolokazja jadalna (Colocasia esculenta), to gatunek rośliny z rodziny obrazkowatych (Araceae). Znana jest także jako taro, włochaty ziemniak, eddo, kleśnica, kleśniec jadalny czy kleśnica jadalna. Jest rośliną dostarczającą bulwiastych kłączy, które są surowcem spożywczym.
Roślina najpewniej pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej, choć spotyka się ją również na terenach Polinezji i Wysp Hawajskich, w Afryce i Amerykach. Preferuje tereny podmokłe. Naukowcy są zdania, że jej uprawa znana była już przed 10 000 lat.
Systematyka kolokazji jadalnej przedstawia się następująco:
Domena - eukarionty Królestwo - rośliny Podkrólestwo - rośliny zielone Nadgromada - rośliny telomowe Gromada - rośliny naczyniowe Podgromada - rośliny nasienne Nadklasa - okrytonasienne Klasa - Magnoliopsida Nadrząd – liliopodobne Rząd - żabieńcowce Rodzina - obrazkowate Rodzaj - kolokazja Gatunek - kolokazja jadalna
2. Jak wygląda włochaty ziemniak?
Kolokazja jadalna to bylina, która osiąga maksymalnie 1,5 m. Posiada zgrubiałą łodygę w części podziemnej, tworzy dużą podziemną bulwę o wyraźnie widocznych i ułożonych pierścieniowato bliznach poliściowych, a także kłącza o barwie od białej lub żółtawej po fioletową i ciemnoszarą. Jadalne bulwy kolokazji mogą osiągać wagę do 6 kg.
Nad ziemią widać tylko liście kolokazji jadalnej (roślina nie ma łodygi, a z bulwy od razu wyrastają liście). Te są jajowate do szerokostrzałkowatych, wcięte u nasady (swoim wyglądem przypominają serca). Kwiaty taro są drobne i zebrane w kolby. Roślina rzadko kwitnie w uprawie. Owocem kolokazji są zielone jagody gęsto upakowane w kolbie.
3. Uprawa kolokazji
W polskich sklepach można kupić nasiona kolokazji jadalnej. Roślina ukorzeniona w doniczce kosztuje co najmniej 20 złotych. Choć roślina jest typowa dla obszarów tropikalnych i subtropikalnych, można ją hodować także u nas. Nadaje się do sadzenia przy zbiornikach wodnych w ogrodzie, ale i w doniczkach na parapecie okien w domach.
Stanowisko do uprawy kolokazji musi być ciepłe i półcieniste. Trzeba ją chronić przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Gleba musi być żyzna, lekko kwaśna i przepuszczalna (najlepiej wymieszać ziemię z piaskiem rzecznym lub żwirem). Kolokazja w doniczce wymaga wykonania drenażu.
Roślina może być uprawiana w gruncie od maja do września. Zimą przechowuje się ją w temperaturze około 16 ° C. Generalnie kolokacja w domu, ale i ogrodzie wymaga uwagi.
4. Zastosowanie bulwy taro
Jadalne bulwy kolokazji zawierają dużo skrobi (nawet do 98), a także witaminy z grupy B, witaminę C, witaminę A oraz wapń, fosfor i żelazo. Porcja 100 g dostarcza około 110 kalorii.
Różne części rośliny stosowane są także w tradycyjnej medycynie. Wykorzystuje się je do hamowania krwawienia, jako lek na zapalenie spojówek czy maść na skaleczenia oraz owrzodzenia.
W Polinezji kolokazja jadalna jest podstawowym środkiem spożywczym. Często przerabia się ją na mąkę wykorzystywaną przy produkcji żywności dla niemowląt oraz dla osób cierpiących na celiakię. Ze sfermentowanej masy skrobiowej sporządza się poi, narodową potrawę hawajską.
5. Co zrobić z kolokazji jadalnej?
Bulwy taro mają właściwości podobne do ziemniaków. Używane są do dań na gorąco, a także do produkcji mąki czy skrobi do słodkich deserów. Można je gotować, smażyć, suszyć i piec (po ugotowaniu jej bulwy stają się miękkie, zyskują lekko galaretowatą konsystencję). To doskonały dodatek do mięs czy ryb. Można je także spożywać w postaci frytek oraz stosować jako dodatek do sosów.
Co ważne, przed spożyciem kolokazję jadalną należy długo gotować lub piec. Dzięki temu można pozbyć się igiełkowatych kryształków szczawianu wapnia, które działają drażniąco na układ pokarmowy.
Młode liście oraz kolby kwiatostanowe bywają wykorzystywane jako warzywo (to tak zwana kapusta karaibska). Ich smak jest łagodny, lekko orzechowy. Może także być odczuwalny metalowy czy też żelazny posmak.
W Polsce dostępne są suszone liście kolokazji, nasiona, sporadycznie bulwy oraz przetwory.