Ajran – dlaczego warto go pić i jak go zrobić?
Ajran to napój wytwarzany z jogurtu i wody. Jest bardzo popularny w Turcji i innych krajach Bliskiego Wschodu oraz Bałkanów. To jeden z najzdrowszych napojów. Doskonale nawadnia oraz pozwala uzupełnić braki składników odżywczych i minerałów. Doskonale smakuje. Ma intensywny słono-kwaśny smak. Dlaczego warto go pić? Jak go zrobić?
1. Co to jest ajran?
Ajran (ayran) to turecki napój, który jest popularny w wielu krajach Bliskiego Wschodu i Bałkanów. Wytwarza się go z jogurtu z mleka owczego, krowiego lub koziego oraz wody. Ma dość gęstą, tłustą konsystencję i charakterystyczny słono-kwaśny smak, podkreślony przez dodatek soli.
Z uwagi na podobieństwo bywa mylony z irańskim i armeńskim doogh, który różni się sposobem przyrządzania (jest lekko musujący). Napój bywa doprawiany. Czasem dodawana jest do niego sól lub pieprz, ale także słodzik.
Niektóre receptury wspominają o cytrynie, mięcie, czosnku, ale i mango. Podaje się go do każdego rodzaju posiłku: mięsnego, rybnego, warzywnego czy mącznego. Świetnie komponuje się z wszystkim, co ciężkie i tłuste.
W języku starotureckim słowo „ayran’’ oznacza „maślankę’’. Natomiast w słowniku języka tureckiego „Dīwān ul-Lughat al-Turk’’ określenie jest definiowane jako „napój zrobiony z mleka’’.
Ten zwykle lekko słony i niezbyt gęsty napój na bazie jogurtu można znaleźć w sklepach, fast foodach i restauracjach. Napój ukrywa się pod różnymi nazwami. To ayran (Turcja), ariani (Grecja, Macedonia) i tan (Gruzja).
Ayran występuje także w Iranie, Iraku, Afganistanie, na Bałkanach, w Libanie, w Azerbejdżanie, Armenii, Kirgistanie i na Kaukazie. W Polsce można go kupić w wielu sklepach spożywczych oraz restauracjach i barach serwujących kebab.
2. Właściwości ayranu
Dlaczego ajran jest tak popularny i często pity? Nie dość, że doskonale smakuje, to i ma wiele właściwości prozdrowotnych. Zawiera białko, wodę, witaminy (np. witamina D) i minerały (np. wapń) oraz żywe kultury bakterii.
Można go pić przez cały rok. Latem doskonale gasi pragnienie, przywraca równowagę wody w organizmie oraz uzupełnia niedobór soli. Jesienią i zimą wzmacnia układ odpornościowy i chroni organizm przed przeziębieniem i grypą.
Picie ayranu wspiera także funkcjonowanie jelit i nerek, wpływa również korzystnie na tkankę kostną i układ sercowo-naczyniowy oraz zmniejsza poziom cholesterolu we krwi.
Naukowcy są zdania, że regularne spożywanie napoju pomaga zmniejszyć ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory. Niektórzy twierdzą, że ayran pomaga zasnąć, inni że przynosi ulgę oraz poprawia samopoczucie po wypiciu zbyt dużej ilości alkoholu (mówiąc kolokwialnie - pomaga na kaca).
Napój jest smaczny, zdrowy i niskokaloryczny (w 100 ml napoju znajduje się około 47 kalorii). Wzmacnia i odżywia, ma także zbawiennie działa na układ trawienny. To dlatego jest polecany osobom zmagającym się z problemami trawiennymi, ale i pragnącymi zgubić zbędne kilogramy. Wykorzystuje się go również w kosmetologii, ponieważ pozytywnie wpływa na stan cery.
3. Przepis na ajran
Ajran można kupić w sklepach i restauracjach, ale i zrobić samemu. W wersji podstawowej wystarczy wymieszać dobrej jakości jogurt (najlepiej grecki lub bałkański) z wodą (gazowaną lub miksować wodę z jogurtem na najwyższych obrotach tak długo, aż powstanie piana) w proporcji 2:1 lub 1:1. Zwykle jest to szklanka jogurtu i szklanka wody ze szczyptą soli.
Ponieważ dopuszcza się modyfikację receptury, można uzyskać różne efekty. Zależy to od preferencji smakowych, użytych dodatków oraz stopnia rozwodnienia napoju. Ayran musi być zimny, dlatego przed podaniem trzeba go mocno schłodzić.
Ponieważ doskonale smakuje świeżo po sporządzeniu, do jego przygotowania można użyć bardzo zimnych składników oraz lodu, dzięki czemu napój nie straci swoich właściwości orzeźwiających i prozdrowotnych.
Jak zrobić ajran? To banalnie proste. Do wysokiego naczynia trzeba wlać jogurt i wodę (w proporcjach 2 porcje jogurtu i 1 porcję wody lub 1 porcja jogurtu i 1 porcja wody). Kolejny krok to dodane odrobiny soli i zmiksowanie całości na wysokich obrotach do momentu, aż wytworzy się charakterystyczna piana.
Można poeksperymentować również z dodawaniem świeżej mięty, cytryny lub pieprzu, co wykracza poza podstawową wersję turecką.Ayran, tak samo jak jogurt, można pić zarówno samodzielnie, jak i traktować jako dodatek do dań.
Często jest podawany do kebabów oraz innych tradycyjnych potraw tureckich, ale także młodych ziemniaków, pieczywa, wyrobów mącznych czy dań z grilla. Zwykle serwuje si go w wysokich szklankach, także z dodatkiem lodu.
