Komu polecana jest żywność funkcjonalna?
Termin „żywność funkcjonalna” (ukuty w Japonii w 1984 roku) odnosi się do takich produktów spożywczych, które posiadają udowodnione naukowo korzystne właściwości dla organizmu człowieka, wykraczające ponad ich zwyczajowe walory spożywcze. Pozytywy mogą dotyczyć poprawy stanu zdrowia, poprawy samopoczucia oraz zmniejszenia ryzyka zachorowania na konkretne choroby. Do klasyfikacji jako funkcjonalna, żywność musi posiadać przynajmniej jedną taką cechę. Dodatkowo nie może ona przybierać formy tabletek czy kapsułek oraz musi przypominać artykuły konwencjonalne.
1. Jak działa żywność funkcjonalna?
Działanie żywności funkcjonalnej jest różnorakie. Zależy od sposobu działania samego produktu i jego elementów. Aby uzyskać specyficzne właściwości, dodaje się do niego dodatkowe elementy bioaktywne. W innych przypadkach celowo obniża się poziom określonych składników. Niekiedy stosuje się w tym celu specjalne hodowle lub uprawy wyselekcjonowanych odmian. Faktem jest jednak, że żywność taka musi powstawać ze składników naturalnych, wyglądać, pachnieć i zachowywać się w sposób charakterystyczny dla określonej żywności. W Europie około 10% artykułów spożywczych spełnia powyższe kryteria.
2. Sprecyzuj swoje potrzeby i zadecyduj
By zachować dobre zdrowie, należy przede wszystkim zadbać o właściwie zbilansowaną dietę. Choć termin „żywność funkcjonalna” jest ostatnio modny, nie musimy dać się zwariować. Przeciętna, pracująca osoba, która zachowuje umiarkowany poziom aktywności fizycznej i zasady zdrowego odżywiania nie potrzebuje specjalnie wzbogacać swojego jadłospisu. Działanie takie jest jednak zalecane w sytuacjach szczególnych, np. kobietom w ciąży, karmiącym matkom, niemowlętom, ludziom w podeszłym wieku, sportowcom, osobom znajdującym się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na określone choroby itp.
Tu właściwe zbilansowanie określonych składników odżywczych może mieć kolosalne znaczenie i przekładać się na wyniki badań czy doświadczeń sportowych. W takim przypadku warto sięgnąć po określone produkty, np. owies, soję, siemię lniane, konkretne owoce i warzywa, ryby, czosnek, orzechy, jaja ze zwiększoną ilością kwasów omega-3, napoje z antyoksydantami, soki z dodatkiem wapnia czy błonnika, mleko z witaminą D lub produkty mleczne z bakteriami probiotycznymi. O wyborze będzie decydować oczywiście konkretny problem.
3. Żywność funkcjonalna – nie dla wszystkich
Warto podkreślić, że żywność funkcjonalną należy stosować, kierując się swoistą dozą rozsądku. Używanie produktów do smarowania z estrami stanoli (obniżają poziom cholesterolu we krwi) jest zupełnie zbędne w przypadku osób, które nie borykają się z zaburzeniami lipidowymi. Zwiększona dawka wybranych składników może mieć nawet ujemny wpływ na ogólny bilans zdrowotny w przypadku konkretnych osób. Odradzane jest więc w tym przypadku kierowanie się jedynie modą. Zdrowie jest ważne, ale „zdrowy umiar” to równie trafne określenie. Mimo ogólnej dostępności artykułów tego typu, wskazana jest również konsultacja ze specjalistą w zakresie żywienia.